“Sahnedeki cazcıya çiçek atılmaz”

SAHNEDEKİ CAZCIYA ÇİÇEK ATILMAZ

“Hani vardır ya Türk filmlerinde, şarkıcı sahneye çıkar, ona çiçekler atılır, takılan adamlar, asılanlar, peşinden “Namusumsun” falan diye dolaşanlar. Bizde öyle bir şey yok. Biraz daha elegant bir şekilde bunu yapan izleyiciler var. Mesela her konsere gelen, kaçırmayan, ne çalacağımı ne söyleyeceğimi bilen, her yerde takip eden insanlar var. Bunlar caz müziğini de çok severek dinliyor. Sahnede de o enerjiyi alıyorum ve bu dinleyiciler giderek artıyor...

CAZ MÜZİĞİN ENERJİSİ, DİNLEYİCİYE GEÇMELİ

“Caz müziği ile Türkiye’de çok bir bağlantı yok. Bunun birçok sebebi var. Caz, kültürel olarak bizim müziğimiz değil. Caz müziğinin geldiği yer siyahî kökenler. Kiliseden geliyor aslında. Baktığınız zaman bu 1930’ların, 1940’ların Big Band müziklerini yapan, işte Mel Lewis, Hank Jones, Thad Jones, Elvin Jones mesela, 3 kardeşten biri davulcu, biri trompetçi, diğeri de piyanist. Herkesin örnek aldığı cazcılar. Kilisede büyümüşler, anne kilisede şarkıcı, baba rahip... E şimdi bizde böyle bir kültür yokken caza bu kadar sıkı sıkıya bağlı bir dinleyici kitlesine sahip olmamız mümkün değil. Türkiye’de cazı, beyaz caz, beyaz ırkın yaptığı caz olarak sunuyorlar. Oysa caz siyahî kökenden, o coşkuyla geldiği için beyaz caz olduğunda daha tekniğe yöneliyor. Tekniğe yönelindiğinde de, sadece kendini tatmin eden bir müzisyen çıkıyor sahneye. Tamamen seyirciyle bağlantıyı koparan, iletişimi kesen. Ve yaptığı müziği öylesine üstün görüyor ki, adeta “Siz benimle iletişim kuramıyorsanız, bu sizin eksikliğinizden” diyerek oradan sıyırıyor ve kendini haklı çıkararak müzik yapmaya devam ediyor. Böyle olunca izleyici ne yapıyor, caz çok sıkıcıymış, diyor ve gidiyor. Sahneye baktığında da bir görsellik yok, bir şov yok, bir eğlence yok. Kendi kendine solo atıp, kendini tatmin eden müzisyenler var. Bir dönem böyle müzisyenler çok fazla çıktığı için, caz müziğini bir kere dinleyen insanlar, ne kadar sıkıcı, diyorlar. Ben bile diyorum. Benim bile dinleyemediğim bazı sahneler var. Ama caz böyle bir şey değil ki. Cazda sürekli bir iletişim vardır. Sürekli bir laf atar müzisyen, doğaçlama yapar, kalkar yerinden, seyirciye takılır. Kesinlikle dönen bir enerji vardır. Ve bu enerji çok doğal bir enerji. Tamamen içten gelen, insanın o doğasındaki sevgi ihtiyacını karşılayan bir enerji. Caz müziği insana mutluluk veren, enerjisini arttıran bir müzik. Kilisede ölülerin arkasından bile kendilerini iyileştirmek için söyledikleri müzikken burada sıkıcı olarak gösteriliyor. Ama bunun zamanla değiştiğini, değişeceğini düşünüyorum. Çünkü şimdi bu müziği yapan, seven insanlar, artık bunu daha fazla izleyiciye aktarabiliyor.

CAZ DIŞINDA BAŞKA MÜZİK DİNLEMİYORUM

“Dinlediğim müzikler blues, gospel gibi siyahî müzikleri. Bunun dışında ne dinliyorsun derseniz, dinlemiyorum. Hiçbir şey dinlemiyorum. Ama bunu eleştirdiğim için değil, bana doğal gelmediği için diğer müzikleri dinlemiyorum. Mesela şöyle söyleyeyim, Türk Halk Müziği’ni kendimle özdeşleştiremediğim için dinlemiyorum. Dinlediğimde doğal olan, samimi olan müzikten keyif alıyorum. Ama şu andaki pop müziğine bakarsanız, içi boş. Yani hiç kimse bir şey yaşamıyor, toprağa dokunmuyor, aşk yaşamıyor, duygu yaşamıyor, bir şey elde etmiyor. Her şey sanal ortamda. Böyle olunca müziğin de içi kof çıkıyor. Bir meyve alıyorsunuz, bakıyorsunuz içi kurtlanmış. Aynı şey. Yani bunu eleştirebilirim. Caz, blues, gospel dinlerken içimdeki heyecan, tutku, aşk, ne derseniz... Gerçekten böyle bir şey var. O yüzden zaten bütün müzikler aşk üzerine yazılıyor. Dünyadaki müziklerin yüzde 98’i aşk, sevgi üzerine, hani terk edilmek derseniz, onun olumsuz bir yorumu diyebiliriz. En yükselten müzik de bu benim için, caz ve gospel. O yüzden başka müzikler benim çok fazla dikkatimi çekmiyor.

CAZCILAR KEYFİNE DÜŞKÜNDÜR, ÇALIŞMAYI SEVEN AZ

“İnsanları genellemeyi sevmiyorum ama, benim için cazcılar esnek düşünebilen, yaratıcı insanlar. Gördüğüm insanlar ve onların müzik şekline göre bir yorum yapmak istedim. Yemek yemeyi severler, estetik anlayışları güçlüdür. Aynı zamanda görsel, dokunsal, işitsel estetiği de güçlüdür. Duyduğu şeyden keyif almak istemesi gibi, yediği yemeğe de çok önem verir. Dediğim gibi her türlü zevklerine düşkünlerdir. Türkiye’deki cazcıların, bir problemleri var -bu da küçük bir eleştiri olsun benden- çok fazlaçalışmayı sevmezler. Çalışmayı seven, provalara düzenli olarak giden, çok emek veren maalesef az cazcı var. Umarım bu da dünya standartlarına yakında yaklaşır. Tamam çok keyfimize düşkünüz, eğlenceyi seviyoruz, ama bu bize içe dönük olarak geri dönüyor. Bizim ilham kaynağımız, her türlü güzelliği alıp, filtreden geçirip, onu her konserde farklı bir şekilde seyirciye aktarmak; ki işte o enerji kurulsun. Yoksa kendi kendimize çalıp söylersek zaten herkesi de kaçırmış oluruz. Caz müziğini nasıl sevdireceğiz, bu şekilde...”