Bazıları neden ikiz doğar? (İkiz ya da üçüz olmak avantaj mı, dezavantaj mı?)

Ülkemizde çoğunlukla ikiz doğumlar görülüyor ancak dünyanın değişik ülkelerinde anne rahmini 6, hatta 8 kardeşiyle paylaşanlar da var. Prof. Melih Atahan Güven, çoğul gebeliklerin 1980'lerden bu yana yaklaşık %80'lik artış gösterdiğini söylüyor. Peki çoğul gebelikler neden artıyor, ikiz ya da üçüz olmak avantaj mı, dezavantaj mı? HABER: TÜLAY KARABAĞ tulay.karabag@ntv.com.tr

• 1

  Çoğul gebelik, birden fazla oositin (yumurtalık üzerinde gelişecek yumurtacıklar) aynı anda başka sperm hücreleri ile döllenmesi ya da sperm hücresi ile döllenmiş olan bir oositin sonradan bölünmesi sonucu ortaya çıkan durum.

• 2

  İleri anne yaşı olarak kabul edilen 35 yaşın üzerinde doğurmak, tüp bebek gibi yardımcı üreme tekniklerini kullanmak, çoğul gebelik sıklığını artırıyor. Çok doğum yapmak, şişman olmak, birinci derece yakınlarda çoğul gebelik bulunması da bu duruma zemin hazırlayan diğer faktörler. Erkeğin genetik yapısının veya aile öyküsünün çoğul gebeliğe katkısı yok fakat baba, genetik geçmişini aktardığı kızının çoğul gebeliğe sahip olma ihtimalini artırabiliyor.

• 3

  Kadın Hastalıkları, Doğum ve Perinatoloji Uzmanı Prof. Dr. Melih Atahan Güven, ntv.com.tr’ye yaptığı açıklamada, çoğul gebelik oranının giderek arttığını ve ikiz gebelik sayısının 1980'lerden bu yana %80'lik artış gösterdiğini söyledi.

• 4

  ÇOĞUL GEBELİK ANNE VE BEBEK AÇISINDAN RİSKLİ Mİ?

  Çoğul gebelikler, anne adayını ve bebeği nasıl etkiler, avantaj mı yoksa dezavantaj mı sağlar? Prof. Güven’e göre, ikiz veya üçüz doğumun bazı avantajları olsa da genel olarak çoğul gebelikler özellikle anne adayı için ciddi riskler taşıyabilir:

• 5

  “İlk üç ay içindeki düşükler çoğul gebeliklerde daha sıktır. Eğer gebeliğin ilk üç ayı geçilirse en başta karşılaşılan risk erken doğum ve buna bağlı düşük doğum ağırlığı olacaktır. Gebelik zehirlenmesi, gebelik şekeri, doğum sonrası kanama, kansızlık, tiroid rahatsızlıkları ve kemik erimesi de çoğul gebeliklerde daha fazla izlenir. Ayrıca tek yumurta ikizlerinin gebelikteki seyri çift yumurta ikizlerinden farklıdır ve farklı riskler içerir. İkizden ikize transfüzyon riski, ikiz anemi polistemi sekansı, ikiz ters arteryel akım fenomeni gibi bebekler açısından riskler vardır. Bu durumlar özel takip ve tedavi gerektiren durumlardır, anne ve bebek ölümü ile sonuçlanabilir. Çoğul gebeliğin görünen tek avantajı, daha çok sayıda bebeğe, daha az gebelik sayısı ile aynı anda sahip olmaktır. Kardeşlerin bir arada büyümesi de sosyal anlamda aile için bir kazanç olabilir.”

• 6

  TEK YUMURTA İKİZİ Mİ, ÇİFT YUMURTA İKİZİ Mİ?

  Dizigotik, yani çift yumurta ikizi; 2 yumurtanın 2 ayrı sperm ile döllenmesi sonucunda oluşuyor ve ikizlerin %70’i bu yolla dünyaya geliyor. Monozigot, yani tek yumurta ikizi ise aynı zigottan (döllenmiş hücrenin ilk hali) bölünerek oluşan 2 fetüslü gebelik. İkizlerin %30’u ise bu şekilde hayat buluyor.  

• 7

  BİR RAHMİ KAÇ KARDEŞ AYNI ANDA PAYLAŞABİLİR?

  Bugüne kadar birçok ülkede 6, 7 hatta 8 kardeş aynı rahmi paylaştı ve çok sayıda altız, yediz ve sekiziz dünyaya geldi.
  
  Kardeşlerin hayatta kalma ve sağlıklı olma açısından şansları ise milyonlarca sperm içinden yumurtayla buluşma aşamasında olduğu gibi aynı şekilde yaver gitmedi.

• 8

  Normal ve sağlıklı şartlarda rahmin bir bebek taşıması için tasarlandığını belirten Perinatoloji Uzmanı Güven, “Bir rahimde en fazla kaç bebek büyüyebilir ve bunların kaçı hayatta kalabilir?” sorusuna şöyle yanıt verdi:

• 9

  “Çift yumurta ikizleri üçüz, dördüz veya beşiz gebeliklere göre mutlu sona göreceli olarak daha sıklıkla ulaşır. Tek bir gebelik 37-41. haftalar arasında olur. Bu haftalar arasında doğan bebekler zamanında doğmuş kabul edilir ve ortalama kilo 2500-4000 gramdır. İkiz gebeliklerde ise ortalama doğum haftası 36-37, bebek kilosu 2300 gramdır. İkizlerin yarısından fazlası 37. haftadan önce doğar. Üçüz gebeliklerde ise ulaşılabilecek maksimum doğum haftası 33-34, bebeklerin kilosu 2000 gramın altındadır.

• 10

  ÇOĞUL GEBELİKLERDE BEBEKLERİ CİDDİ RİSKLER BEKLİYOR

  Dünyada beşiz, altız, yediz gibi vakalar olmuştur lakin tüm bebeklerin sağlıklı olduğu ve gebeliğin mutlu sona ulaştığı çoğul gebelik neredeyse milyonda birdir. Gebelik haftası azaldıkça ve kilosu düştükçe bebeğin yoğun bakıma girme ve ölüm riski, yaşadığı takdirde ise sekel kalma ihtimali artar.”

• 11

  TEK YUMURTA İKİZLERİ ARASINDA GÜÇLÜ BİR EMPATİ VAR

  Tek yumurta ikizleri genel olarak hem fiziksel hem de duygusal olarak birbirlerine çok benziyor. Örneğin; birinin canı yandığında ikizinin de bu acıyı hissettiği söyleniyor. Çift yumurta ikizlerinin genotip ve dış görünüş olarak herhangi iki kardeşin birbirine benzediği kadar benzediğini, tek yumurta ikizlerinin ise hem genetik hem de dış görünüş olarak neredeyse birbirlerinin aynısı olduğunu ifade eden Prof. Güven, “Bu sebeple tek yumurta çoğul gebeliklerinin duygusal olarak da çok fazla benzemeleri ve birbirleri arasında müthiş bir empati gücüne sahip olmaları beklenen bir durumdur” diyor.

• 12

  ÇOĞUL GEBELİKLER DAHA ÇOK HANGİ ÜLKELERDE GÖRÜLÜYOR?

  Tek yumurta ikizleri dünyada 1000 doğumda 3-5 arasında iken, çift yumurta ikizlerinin görülme oranı toplumdan topluma değişiyor.

  Çitf yumurta ikizlerinin en fazla görüldüğü ülke Kenya, tüm gebeliklerin %8'ini oluşturuyor. Avrupa ve Amerika’da bu oran %5, Japonya'da ise %1.3. Ülkemizde ise ikiz veya diğer çoğul gebelikleri gösteren istatistiki bir veri henüz yok.

• 13

  Fotoğraflar: Getty Images Turkey