İçimizden kaç kişi edebiyatla ilk tanıştığı dönemde 1001 Gece Masalları'nı okumadı ve büyülenmedi? Hangi Arap yazarın hayal dünyasını 1001 Gece Masalları harekete geçirmedi?
Mısır Kültür Kurumu Başkanı Dr. Ahmed Mücahid’in ‘Batıda ve Doğuda bütün dünya kültüründe en çok etki bırakan edebi çalışma’ dediği ve Mısırlı romancı Yusuf El Kaid’in ‘Arap hikayesinin ve öyküsünün incisi ve hatta insanlık tarihindeki öykünün ilk tohumu’ dediği bu eşsiz roman ansiklopedisi şu günlerde sıkıntıda. Mısır’da bazı kısıtlamalara maruz kalmakta.
Kendilerine ‘sınırsız avukatlar’ (Lawyers without restrictions) diyen bir grup avukat- ki bu aldatıcı bir isimdir- Mısır Kültür Sanat Genel Kurumu'nun çıkardığı ‘kutsal eserler' dizisinden bazıları hakkında hakkında, 'edebi bozdukları' gerekçesiyle soruşturma açılmasını istedi! Bu avukatlara göre bazı eserlerde, 'ürkütücü derecede cinsel ifadeler, ahlaksızlık ve sefahate davet ile müstehcenlik ve dine iftira var.
Bu avukatların bahsettiği eser 1001 Gece Masalları ve bu saydıkları gerekçeler yüzünden bu kitabın toplatılmasını istiyorlar.
Bu şikayetleri sunan grup kendisini Mısır halkının genel ahlakının vasisi, erdemlerin koruyucusu ve değerlerin bekçisi olarak gördüğü için şikayetlerine "Ülkemiz son yıllarda ahlak ve Mısır halkının değişmez ilkeleri açısından zor bir dönemden geçiyor" ifadesini eklemeyi de ihmal etmedi.
Ahlaki bozulm emperyalizmin komplosu olması gerektiği için, soruşturmayı açanlar Osmanlı hilafetinin düşmesinin ardından Kudüs’te otoriteyi teslim alan ilk hükümet başkanı Samuel Zwemer’in şu söylemine dayandılar: "Misyonumuz Müslümanları kendi inancımıza girdirmek değil. Bu onlara bir hediye ve ikram olur. Misyonumuz Müslüman’ı kendi İslam’ından çıkarmamızdır. Böylelikle Allah’la ve milletlerin kalkınmasında dayandığı ahlakla irtibatı olmayan bir mahluk haline gelecektirler.”
BİN YILLIK KÜLTÜRÜMÜZÜN EMPERYALİZMLE NE ALAKASI VAR?
Dış komplo saplantısının sahipleri şu soruyu sormuyorlar: 'Arap toplumlarının bin yıldır aktardığı kadim gelenekten bir kitabın emperyalist komployla ne ilişkisi var?!'
1001 Gece Masalları kitabı, yasaklanma talebine ilk kez maruz kalmıyor. Mısır’da 1985 yılında ahlak polisi genel ahlakı bozucu hikayeler ve sözler içerdiği iddiasıyla kitabı yasaklamıştı. Ahlak mahkemesi 1985’te kitabın yasaklanması kararını verdi. Temyiz mahkemesi 1986’da kararı iptal etti ve şu enfes açıklamada bulundu:
"Kitap cinsellikle ilgili görülmemesinin yanı sıra, genel ahlakı bozma amacıyla yazılıp basılmamıştır. Tedavülde olan birçok kitabın, 1001 Gece Masalları'ndan daha açık aşk sözleri içerdiği de mahkeme vicdanında yer etmiştir. Ayrıca bu eserin değeri orijinalinden ayrılmış ifadelerle değil, bir bütün olarak ele alınmasıyla anlaşılır.”
1001 Gece kitabı uzun asırlar Doğu ve Batıdaki nesilleri büyüledi. Doğu ve Batı bu kitaba bir eğlence ve oyun olarak baktı. Kitap halk edebiyatı kabilinden olduğu için, araştırma konusu olmuştur. Dünyada ve Arap dünyasında birçok edebiyatçının beslendiği bu kitap, birçok eşsiz sanatsal çalışmaya da kaynak olmuştur"
BU GERİ KALMIŞLIĞI AŞMAK GEREKİYOR
24 yıl önceki yargı kararı sonrası, kitabın yasaklanmadı yönündeki tüm çağrılara kapıların kapatılması gerekir. Ayrıca geri kalmış bu adetten çıkmak ve aşmak gerekir. Kitabın yasaklanması düşüncesi bile hoşumuza gitmiyor. Bizler bütün engelleri ve yasakları kaldıran bilgi devrimi çağında niçin kitabı ve yazarı tartışıyor ve insanları karar verme noktasında kendi başlarına bırakmıyoruz? Niçin kendimizi akıllar, vicdanlar ve ahlaklar üzerinde bir vasi olarak görüyoruz?
BU KİTAP BAZI FAŞİSTLERİN HAYALİNE TOSLUYOR
1001 Gece Masalları'na bu düşmanlık niçin? Yazar Vail Lütfi şöyle diyor:
"Kitap Memlükler devletinin yıkılışını ve kadim Doğu'yu tasvir ediyor. Bu Doğu, Müslümanların hayatından geçen 1400 yılın bembeyaz olduğunu ve çöl formatında dindarlaşma dışında hiçbir şeyin bulunmadığını tahayyül eden bazı basit kişiler ve yeni faşistlerin hayaline tosluyor.”
ONLARIN MARQUEZ'İN İTİRAFINDAN HABERİ VAR MI?
Mısırlı romancı Yusuf El Kaide ise şöyle diyor:
“1001 Gece Masalları Arap uygarlığının ansiklopedisidir. Arapların ve Müslümanların Ortaçağ’da nasıl yaşadığını öğrenmek isteyen için bir rehberdir. Kitabın yasaklanmasını isteyenler, Rus Tolstoy’dan başlayarak Alman Goethe ve oradan Kolombiyalı Marquez’e kadar dünya edebiyatçılarının ‘1001 Gece Masalları’ olmasaydı öykü veya hikayeye ulaşamayacaklarını açıkça itiraf ettiklerini biliyorlar mı?”
* Birleşik Arap Emirlikleri gazetesi El İttihat, Katar Hukuk Fakültesi eski dekanı, 12 Mayıs 2010, Arapçadan çeviri: Halil ÇELİK
- Etiketler :
- Haberler
