ABD’den AKP’ye yargı eleştirisi

ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 2009 yılı İnsan Hakları Raporu’nda, "Yargının ara sıra dış etkiye maruz kaldığı ve hükümetin bazen kendisini eleştiren hakimlere karşı resmi incelemeler başlattığı" savunuldu.

ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 2009 yılı İnsan Hakları Raporu’nda, Türkiye'de sivillerin askeri mahkemelerde yargılanmasını yasaklayan düzenleme, ifade özürlüğü ve Kürtçe ile Türkçe dışındaki diğer dillerin kullanımı gibi konularda yıl içinde olumlu gelişmeler yaşandığı, ancak hükümet ve devlet bürokrasisinin bazı yetkililerinin açıklamalarının, bazı gözlemcilerce, yargının bağımsızlığını etkileme amaçlı olduğuna inanıldığı belirtildi.

Raporun Türkiye bölümünde, ülkede bazı insan hakları sorunları ve suistimallerin olduğu yönünde haberlere işaret edildi.

Güvenlik güçlerinin bazı yasa dışı infazlara karıştığı iddialarının yer aldığı raporda, bu konularda tutuklama ve sorgulamaların vaka sayısıyla karşılaştırıldığında düşük kaldığı ve mahkumiyet kararlarının da nadir olduğu görüşü savunuldu.

Hapishane koşullarının geliştiği, ancak yetersiz olduğu ifade edilen raporda, hapishanelerdeki mahkum sayısının kapasiteleri aştığı ve personelin yetersiz eğitime sahip olduğu belirtildi.

Raporda, güvenlik güçlerinin yasaların öngördüğü şekilde tutukluların avukatlarına anında erişim imkanını her zaman sağlamadığı iddia edildi.




Raporda, bazı gözlemcilerce, seçilmiş hükümet ve devlet bürokrasisinin bazı yetkililerinin açıklamalarının, yargının bağımsızlığını etkileme amaçlı olduğuna inanıldığı kaydedildi. Hakimler ve savcılar arasındaki yakın ilişkinin adil yargılama hakkına engel oluşturmaya devam ettiği savunulan raporda, davaların aşırı uzun sürmesinin sorun yarattığı ifade edildi.

ABD Dışişleri Bakanlığının raporunda, hükümetin anayasal kısıtlamalar, bazı yasalar ve medya şirketlerine karşı vergi cezaları uygulama yoluyla ifade özgürlüğünü kısıtladığı savunuldu.

İnternet özgürlüğünde de bazı kısıtlamaların bulunduğuna dikkat çekilen raporda, mahkemelerin çeşitli meselelerde internet sitelerine erişimi engelleme talimatı verdiği kaydedildi.

DİNİ ÖZGÜRLÜKLER
Raporda, bazı dini grupların ibadetlerinde, mülk edinmede ve dini liderlerini yetiştirmede kısıtlamalarla karşılaştığı ifade edildi.

Namus cinayeti ve tecavüz dahil olmak üzere kadına karşı şiddetin yaygın bir sorun olmaya devam ettiği belirtilen raporda, çocuk yaşta evliliğin kanunlarca yasaklanmasına rağmen sürdüğüne işaret edildi.

Raporda, bazı "resmi" yolsuzluk vakalarının, iş gücü ve cinsel sömürü için insan kaçakçılığına katkıda bulunduğu kaydedildi.

OLUMLU GELİŞMELER
Hükümetin, 26 Haziran 2009'da sivillerin askeri mahkemelerde yargılanmasını yasaklayan düzenlemeye gittiği, ifade özürlüğü ve Kürtçe ile Türkçe dışındaki diğer dillerin kullanımı konularında yıl içinde olumlu gelişmelerin olduğu belirterek, bunlar şöyle sıralandı:

"-301. maddeden soruşturma ve mahkumiyetlerin sayısında önemli düşüş yaşandı,

-1 Ocakta devlet televizyonunda resmi olarak 24 saat Kürtçe yayın başladı,

-2 Nisanda günde iki kez yarım saat süreyle Ermenice yayınlar başladı,

-13 Kasımda özel televizyon kanallarının Türkçe dışında yayın yapmalarına izin veren yeni düzenlemeler getirildi,

-Aynı ay, mahkumların ziyaretçileriyle Türkçe dışındaki dillerde de konuşabilmelerine izin veren yeni cezaevi düzenlemeleri yapıldı,

-Eylül ayında bir üniversite bölümünün diğer 'yaşayan' diller arasında Kürtçenin de öğretilmesi onaylandı."




ABD Dışişleri Bakanlığının 2009 yılı İnsan Hakları Raporunda, "bazı zamanlarda hükümet kendisini eleştiren hakimlere karşı resmi incelemeler başlattığı" görüşü savunuldu.

Raporda, "Kanunlar, yargı erkinin tatbik edilmesine ilişkin talimatlar ve tavsiyeler yayımlamasını yasaklıyor, ancak bazı zamanlarda hükümet kendisini eleştiren hakimlere karşı resmi incelemeler başlattı" iddiasına yer verildi.

"Yargının ara sıra dış etkiye maruz kaldığı" görüşünün dile getirildiği raporda, "Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun yargının bağımsızlığını zayıflattığı gerekçesiyle eleştirildiği" belirtildi.

Raporda, Türk Ceza Kanunu'nun 301'inci maddesindeki düzenlemelere rağmen, savcıların "ideolojik nedenle soruşturmalar yürütmeye devam ettiği" iddiasına da yer verildi. Gözlemcilerin, 301. madde çerçevesinde açılan davaların geçen yıllara göre azaldığına işaret ettiğine değinilen raporda, kamu savcıları ile yargıçların birlikte çalışması ve yakın ilişkisinin davalarda adaletsiz bir görünüm yarattığı kaydedildi.

"Üst yargı ve siyasetçiler de dahil olmak üzere birey ve kamu şahsiyetlerinin telefonlarının yası dışı dinlendiği şikayetlerinde bulunulduğunun" da belirtildiği raporda, bazı gözlemcilerin, "telefonları dinlenen birçok yargıç ve savcının AK Parti karşıtı olmaları nedeniyle dinlenildiğine" dair açıklamalarına yer verildi.

"ERGENEKON"...
Raporda, "kanunların keyfi gözaltıları yasakladığı, ancak hükümetin bu yasaklara bazı zamanlarda uymadığı" öne sürüldü.

Mahkeme öncesi gözaltıların çok uzun sürdüğü, yıl boyunca savcıların önde gelen askeri şahsiyetler, iş adamı ve basın mensuplarını "Ergenekon diye bilinen şebekenin elemanları" olarak "seçilmiş hükümeti devirme ve huzursuzluğu yayma planları" yaptıkları gerekçesiyle tutukladığı ifade edilen raporda, bazı muhalif politikacılar, basın mensupları ve hükümeti eleştiren kesimlerin "Ergenekon" iddianamelerinin siyasi olduğunu söylediği, diğerlerinin ise bunun gazeteci ile insan hakları örgütleri üzerindeki baskıları azalttığını söylediği belirtildi.

Hükümet üyeleri ve hükümeti destekleyen basın organlarının davaya yönelik eleştirilerin mahkemeleri baskı altına alma ve hükümet politikalarını değiştirme amacını taşıdığını ifade ettiği, hükümeti eleştirenlerin ise hiçbir suçlama yöneltilmeden insanların uzun süre cezaevinde tutulmasından şikayetçi olduğu kaydedildi.

Raporda, Aralık ayında "Ergenekon" soruşturması kapsamında kanıt için ilk kez askeri tesislerin aranmasına izin verildiği, aralarında emekli generallerin de bulunduğu üst düzey ordu mensuplarının ifade verdiği, Genelkurmay Başkanlığının genel anlamda "Ergenekon" soruşturmasında işbirliği yaptığı, ancak bazı ordu üyelerinin süreçlerle ilgili bireysel eleştirilerde bulunduğu belirtildi.

"Güvenlik güçlerinde yolsuzluk ve dokunulmazlığın sorun oluşturmaya devam ettiği" savunulan raporda, hükümetin köy korucularıyla ilgili reform yaptığı ve sayısının 63 binden 48 bine indiği belirtildi. Jandarmaya geçen yıl 155 personeli için şikayet geldiği, bunlardan birine idari işlem uygulandığı ve 118 jandarma personelinin yıl içinde çeşitli nedenlerle ihraç edildiği kaydedilen raporda, geçen yıl polise yönelik 63 adli veya idari dava açıldığı, bunların 38'ine yönelik soruşturmaların düştüğü belirtildi.

Polisin, bazı göstericileri gözaltına alma uygulamasının sürdüğü, kapatılan DTP ile BDP'nin "yüzlerce üyesinin gözaltına alındığı" ileri sürülen raporda, insan hakları örgütleri, medya mensupları ve insan hakları gözlemcilerine yönelik gözaltı ve tacizlerin devam ettiği görüşüne yer verildi.

Adalet Bakanlığı verilerine göre, 31 Ekim tarihi itibariyle cezaevlerinde 2 bin 622 çocuk mahkumun bulunduğu ifade edilen raporda, derneklere göre de bunların 177'sinin terör örgütü PKK yanlısı gösterilerde polise taş atmaktan dolayı terörle mücadele yasaları kapsamında tutuklanan çocuklar olduğu belirtildi.

SİYASİ GÜDÜMLÜ CİNAYET OLMADI
Raporun birinci bölümündeki ayrıntılarına bakıldığında, Türkiye'de 2008 yılından farklı olarak, bu yıl "siyasi güdümlü adam öldürme"nin olmadığı, ancak yıl içinde güvenlik güçlerince bazı kişilerin öldürülme vakalarına rastlandığı yazıldı.

Raporda, geçen yıl, 46 kişinin güvenlik güçleri tarafından dur ihtarına uymadığı için öldürüldüğü, bunun bir önceki yıla göre artışa işaret ettiği savunuldu. Engin Çeber davasının da anlatıldığı raporda, şüphelilerin 6'sının tutuklandığı ve davanın halen devam ettiği belirtildi.

1 Aralık 2009 tarihine kadar 33 mahkumun cezaevinde, 5 kişinin de gözaltında öldüğü belirtilen raporda, Adalet Bakanlığının verilerine göre de 116 mahkumun hastalıktan öldüğü ve 34 intihar vakasının görüldüğü ifade edildi.

Askeri cezaevinde ölüm vakalarına rastlanmadığı kaydedilen raporda, güvenlik güçlerine göre, terör örgütü PKK ile mücadelede 36 sivil ve 77 güvenlik görevlisinin öldüğü, 115 sivil ile 385 güvenlik mensubunun yaralandığı, bunun yanında 105 teröristin öldürüldüğü ve 5 teröristin yaralı ele geçildiği belirtildi.

Güvenlik güçleri mensuplarının işkence, dayak ve kötü muamele vakalarının sürdüğü iddia edilen raporda, bu konuların mahkemelerde ele alındığı, ancak "nadir olarak mahkumiyet kararı verildiği", bu görevlilerin mahkeme sırasında çalışmaya devam ettiği belirtildi. Raporda, Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığının raporuna göre, yılın ilk 6 ayında 3 işkence ve 54 kötü muamele vakasının olduğu, İnsan Hakları Derneğine göre ise yılın ilk 9 ayında 655 işkence vakasının bulunduğu kaydedildi. Raporda, bazı insan hakları gözlemcilerinin iddialarına dayanarak, tutukluların çok azının işkence ve kötü muameleyi haber verdiği, çünkü çoğunun misillemeye uğramaktan korktuğu ya da çabalarının bir işe yaramayacağını düşündüğü savunuldu.

CEZAEVLERİNİN DURUMU...
Raporda, Adalet Bakanlığı verilerine göre, ülkede yaklaşık 106 bin kapasiteli 367 cezaevinde 114 bin 500 mahkumun bulunduğu, bunların da 60 bine yakınının duruşmaya çıkmaya beklediği kaydedildi.

Genelkurmay Başkanlığının da 5 bin kapasiteli 25 askeri cezaevinde bin civarında mahkumun bulunduğu ve bunların 678'inin duruşmasının devam ettiğini bildirdiği ifade edildi. Hapishanelerde yeterli doktor ve psikologun bulunmadığı, bazı mahkumların tedavi olanaklarına erişemediği belirtilen raporda, İnsan Hakları Derneğinin de 672 tutuklunun tedavilerinin çeşitli nedenlerle düzgün yapılmadığı görüşünde olduğu ifade edildi.

Hükümete göre, 21 Ekim itibariyle terörizm suçlarından 2 bin 869 mahkum ve 2 bin 699 tutuklu olduğu belirtilen raporda, 17 Kasımda terör örgütü ele başı Abdullah Öcalan'ın kaldığı İmralı'daki cezaevine yeni mahkumların transfer edildiği, Öcalan'ın eskisinden daha küçük, ancak tuvaleti ve ekstra penceresi olan yeni bir hücreye taşındığı ifade edildi.

Sayfa Yükleniyor...