Wikileaks adlı internet sitesinin yayımladığı ABD Dışişleri Bakanlığı'na ait gizli belgelerde "Çin'in yakın müttefiki Kuzey Kore hakkındaki bilgisinin ve bu ülke üzerindeki etkisinin sanıldığı kadar fazla olmadığı" ileri sürüldü.
ABD Dışişleri Bakanlığı yazışmalarında Çin, ABD ve Güney Kore olmak üzere üç ülkenin bilgi kıtlığı karşısında sertlik yanlısı olan yalıtılmış bir rejimin hüküm sürdüğü Kuzey Kore'yi anlamaya çaba harcadıkları bir tablo çiziyor.
Bu tablo ABD ve Güney Koreli diplomatların Çin'in analiz ve yorumlarına bel bağlamak zorunda olduklarına işaret ediyor.
Belgeler bu rejimin çöküşünün kontrollü şekilde gerçekleşmesi planlarına ilişkin tartışmaları da içeriyor.
Yayımlanan belgeler Kore Yarımadasındaki son gerginlik öncesi döneme bir pencere açıyor. Belgelerde, Çin tarafı Kuzey Kore'de Kim Jong İl'den sonra liderliğin kime geçeceği konusunda "bilgisiz veya kuşkulu" olarak betimleniyor.
Belgelerde Kuzey Kore'nin uranyum zenginleştirme planları ve nükleer denemeleri konusunda kartları göğsüne yakın tutarak en yakın müttefikinden bile bilgi sakladığı ifade ediliyor.
Belgelerde ayrıca, Güney Kore Dışişleri Bakan Vekili Chun Yong-woo'nun Amerikan Büyükelçisi Kathleen Stephens'e şubat ayında "Çin'in Kuzey Kore'deki rejimin çöküşünü önleyecek fazla gücü olmadığını ve Çinli yetkililerin Pyongyang üzerindeki etkisinin sanılandan az olduğunu" söylediği aktarıldı.
Çin'in Pyongyang'a davranışlarını değiştirmesi için baskı yapmak konusunda isteksiz olduğunu belirten Chun Yong-woo, Kuzey Kore'nin çökmesi durumunda Pekin yönetiminin zorunlu olarak ABD ve Güney Kore'ye karşı çıkmayacağını kaydetti.
Çin'in Seul'ün kontrolündeki birleşmiş Kore'den ve kendisine karşı düşmanca davranmadıkça Kore'nin ABD ile ittifak yapmasından rahatsız olmayacağını savunan Güney Koreli yetkili, birleşmiş Kore'nin getireceği ekonomik fırsatların da Çin'in rıza göstermesinin başka bir nedeni olduğunu belirtti.
İRAN NÜKLEER SORUNU
Wikileaks belgelerinde 15 Ekimde yapılan Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesinde Çin Başbakanı Ven Ciaobo'nun İran Birinci Başkanı Yardımcısı Muhammed Rıza Rahimi'ye ABD ile doğrudan görüşmelere devam edilmesi noktasında hareket etmesini önerdiği ve Çin'in de bu bağlam da İran'ı destekleyeceği ileri sürülüyor.
Belgelerde ayrıca, Ven'in İran'ın nükleer enerjiye sahip olma hakkı olduğunu yinelediği ancak İran'ın nükleer silahlara sahip olmasına karşı olduğu kaydediliyor.
Belgelerde, İran'ın nükleer meselesinde müzakere isteğinin menşei olarak dini lider Ayetullah Ali Hameney gösterilirken, Ahmedinejad'ın bu tutumda olmadığı ifade ediliyor.
Ayrıca belgelerde, İran'da yapılan seçimlerin ardından rejim içerisinde ikilemler olduğu, bu nedenle ABD'nin görüşmelere devam edebilmesi için yaptırımlarda sembolikte olsa İran'a kazanç sağlayıcı iyileştirmeler öneriliyor.
ABD'nin Pekin Büyükelçiliğinden gönderilen belgelerde, Çin'in İran'a Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'na işbirliğini artırması noktasında baskı yaptığı belirtiliyor ve Pekin'in İran'ın nükleer teknolojisinin "bazılarının inandığı gibi ileri düzeyde olmadığına inandığı" vurgusu yapılıyor. Belgenin sonunda ise ABD Büyükelçiliğinin görüşmeyle ilgili yaptığı yorum kısmında iki büyükelçinin geçen altı ay içerisinde "rahat, açık ve samimi bir arkadaşlık" kurdukları ifade ediliyor.
- Etiketler :
- Haberler
