İlk turun tamamlanmasının ardından açıklama yapan KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, uzlaşılan ve uzlaşılamayan konuların ortaya konduğu ilk turda Kıbrıs müzakereleri tarihinde bir ilki başararak ortak bir metin hazırladıklarını söyledi. Talat’ın ortak metin diye adlandırdığı 30’a yakın belgede, tarafların pozisyonları yer alıyor, uzlaşılan ve uzlaşılamayan konular sıralanıyor.
"Daha zor bir aşama olan Al-Ver sürecine gelebilirsek bu metin sayesinde ilerleme sağlayabileceğiz" diye konuşan Talat, ikinci turda anlaşılan konuları çoğaltmayı hedeflediklerini belirtti.
Türk tarafı yıl sonundan önce müzakereleri tamamlayıp yeni yılda referanduma gitmeyi hedefliyor. Talat, 2008 Eylül’ünde başlayan görüşmelerde çözümün 2009 başında mümkün olduğunu söylemişti. Ancak aradan geçen 11 ayda taraflar arasında yakınlaşma dahi sağlanamadı.
Rum tarafı ise Türkiye ve KKTC’nin tutum değiştirmemesi halinde referanduma sunulacak bir çözüm planına ulaşılamayacağnı savunuyor. Rum lider Dimitris Hristofyas yıl sonuna kadar çözümün mümkün olmadığını ileri sürüyor.
Liderler ilk turda Kıbrıs sorununu oluşturan "Yönetim ve Yetki Paylaşımı", "Mülkiyet", "AB ile İlişkiler", "Ekonomi", "Toprak" , "Güvenlik ve Garantiler" başlıkları üzerinde ilk gözden geçirmeyi tamamladı. Taraflar bu başlıklar hakkında pozisyonlarını ve beklentilerini ortaya koydu.
AB ile ilişkiler başlığında bazı yakınlaşmalar sağlansa da “kırmızı çizgiler” diye de adlandırılan hayati konuların hiçbirinde uzlaşılamadı. Olası çözümün işleyişinin temeli olarak kabul edilen “Yönetim ve Yetki Paylaşımı” konusunda neredeyse hiçbir uzlaşmaya varılamadı. Mülkiyet, Türkiye’nin garantörlüğü ve göçmenler gibi son derece kritik konulardaysa yakınlaşma dahi sağlanamadı.
TÜRK TARAFININ İSTEKLERİ
Türk tarafı, siyasi eşitlik temelinde, gerçek anlamda iki bölgeli, Kuzey’de mutlak Türk egemenliğinin olacağı, Türkiye’nin garantörlüğünün korunacağı, Türkiye kökenli KKTC vatandaşlarının büyük bir bölümünün adada kalabileceği yeni bir ortaklık devleti istiyor. Türk tarafı ayrıca devletin her kademesinde Rumlarla eşit siyasi statüde dönüşümlü olarak yer almayı savunuyor. Türk tarafı çözüm çabalarının en geç 2010 yılı başında sonuçlanmasını istiyor.
RUM TARAFININ İSTEKLERİ
Rum tarafıysa, başta Türkiye’nin garantörlüğüne karşı çıkıyor, Türk askerinin ve yerleşikler diye adlandırdığı Türkiye kökenli KKTC vatandaşlarının tümünün adadan çıkmasını istiyor. Hristofyas sayıları 200 bini aşan Rum göçmenlerin mülklerinin tamamının iadesini ve topyekün Kuzey’e yerleşme hakkı verilmesini talep ediyor. Rumlar ayrıca Karpaz, Güzelyurt ve Maraş da dahil olmak üzere KKTC topraklarının yaklaşık yüzde 8’ini istiyor.
Rum tarafı müzakerelerin takvime bağlanmasına karşı çıkıyor, hiçbir şekilde hakemliği de kabul etmiyor. Garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin sürece müdahil olmasını da reddediyor.
TOPRAK PAZARLIĞI ÜÇÜNCÜ TURDA
Liderlerin müzakerelerin Eylül ayındaki ikinci aşamasında bugüne kadar görüşülen konuların üzerinden bir kez daha geçmeleri ve böylece uzlaşılamayan konularda anlaşma sağlamaları hedefleniyor. Üçüncü aşamadaysa anlaşmazlıkların ‘al-ver’ yöntemiyle aşılması hedefleniyor. Bu noktada toprak pazarlığı gündeme gelecek.
Soruna yön veren ülkeler, tarafların cesaretlendirilmesi amacıyla Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki Moon’un süreçte aktif rol alması için çaba sarfediyor. Bu çerçevede Genel Sekreter’in Kıbrıs’a gelmesi ya da liderlerin New York’a gitmesi planlanıyor.
‘MÜLKİYET YİNE EN ZOR KONU’
İkinci turda da mülkiyet meselesinin yine en zor konu olacağını belirten Cumhurbaşkanı Talat, Rum Lider Hristofyas’la en az anlaşma sağladıkları başlığının "Yönetim ve Güç Paylaşımı" olduğunu kaydetti.
Kibrıs müzakerelerinin 3 Eylül'deki ikinci turuna, "Yönetim ve Yetki Paylaşımı" ana başlığı altında yer alan "yürütme" konusuyla devam edilecek.
- Etiketler :
- Haberler
