Son dönemde dikkat çeken bir trafik var. Ukrayna devlet yetkilileri Türkiye’ye sık sık gelir oldu. Ekim ayında Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky Türkiye’deydi. Bu hafta Ukrayna Başbakanı Denis Şmihal Ankara’yı ziyaret etti. Son gelen isim ise Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba.
Son dönemde iki ülke arasında artan bir işbirliği var. Özellikle de savunma sanayi alanında. Tabii Kafkaslar’da donmuş ama zaman zaman çatışmaya dönen krizler de var. En son Dağlık Karabağ ve çevresindeki bölgelerde Ermenistan ve Azerbaycan çatışmalarının ardından şimdi ateşkes süreci işliyor ama Rusya’nın bölgedeki ağırlığı arttı. Aynı Rusya’nın Kırım’ın ilhakını sürdürdüğünü biliyoruz.
NTV ekibinden Deniz Kilislioğlu tüm bu başlıkları Türkiye’ye gelen Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ile konuştu.
NTV: Ziyaretinizin sebebiyle başlamak istiyorum. Elbette hoşgeldiniz ama biz son dönemde Ukrayna'dan çok fazla ziyaretçi görmeye başladık. Devlet Başkanı Zelenski buradaydı, daha yeni Başkanınız geldi. Şimdi de siz Türkyie'desiniz. Bu ziyaretlerin sebebi nedir?
Dmitro Kuleba: Ukrayna ve Türkiye arasındaki ilişkiler birbirimizi ziyaret etmeye gerek kalmayacak bir seviyeye ulaştı. Gündemimiz her zaman pek çok başlıkla dolu. Benim bu geliş sebebim NATO Dışişleri Bakanları toplantısının online toplantısına katılmaktı. Ama aynı zamanda Ukrayna toplumunun Türkiye'deki Tatar temsilcileri ile görüştüm. Yakın dostum Mevlüt Çavuşoğlu ile biraraya geldik. Ukrayna'da yatırım yapmak isteyen Türk şirketlerin temsilcileriyle buluştum. Gündemimizi dolduran çok fazla konu var. Bu ziyaretin, bu yıl bitmeden son ziyaret olmayacağını da sizinle paylaşmak isterim. Çünkü Mevlüt Çavuşoğlu'nu bu yıl dolmadan Ukrayna'da ağırlamayı bekliyoruz.
NTV: İki ülke ilişkilerinin ayrıntılarına gireceğim ama şunu da sorayım. Ukrayna'nın NATO online toplantısına katılmasının önemi nedir?
Dmitro Kuleba: Bildiğiniz gibi NATO üyeliği bekleyen iki ülke var. Ukrayna ve Gürcistan. NATO, bir gün bu iki ülkenin de aday olacağını kabul ediyor. Dolayısıyla pek çok ülkeyi endişelendiren, belirli özel konuların konuşulduğu oturumlara katılmamız için Bakanlar toplantısına davet edildik. Karadeniz'in güvenliği konusu bunların başında geliyordu. Tabii konu Karadeniz'in güvenliği olunca, kıyıdaş Ukrayna ve Gürcistan olmadan bu konuyu tartışabilmek mümkün değil.
NTV: Güvenlik meselesini konuştuğumuzda, özellikle de bölgede, size Dağlık Karabağ krizini sormak istiyorum. Türkiye-Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan bu konuyla bir süredir uğraşıyor. Çatışmalar vardı ve şu anda bir ateşkes sürecindeyiz. Ama görünen o ki, Rusya bölgedeki varlığını artırıyor. Bu sizi endişelendiriyor mu?
Dmitro Kuleba: Ukrayna her zaman, uluslararası hukuka göre Azerbaycan'ın toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi gerektiği görüşüne sahipti. Bu prensip Türkiye tarafından da paylaşılıyor. Bizim için bölgede savaş ve kan görmek üzücü ama mevcut girişim ve Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü sağlama sürecinden memnunuz.. Elbette Rusya'nın bölgede güçlenmesi bizi endişelendiriyor ve bu bizim için bir tehdit oluşturuyor. Ama biz bu konuya pragmatik şekilde yaklaşıyoruz. Rusya sınır komşumuz, Rusya işgalci güçleri Kırım'da ve Donbas'ta. Dolayısıyla bizim Rusya'nın varlığını güçlendirmesine dönük kendi endişelerimiz zaten var.
NTV: Bu konuya pragmatik şekilde yaklaşıyoruz derken neyi kastediyorsunuz?
Dmitro Kuleba: Şunu kastediyorum: Rusya Kafkaslar'daki çatışmaları çözmeye müdahil olduğunda, bu gelişmeler Ukrayna'nın hemen yanıbaşında. Kafkas ülkelerinin bu tip krizlerde konulara müdahil olduğu için Rusya ile müzakere etmelerini anlıyoruz.
NTV: Bir diğer kriz Kırım. Bir röportajınızda, Kırım'da Rus saldırganlığı ile karşı karşıyayız. Hala çatışmalar oluyor. Hiçbir şey unutulmamalı.
Ukrayna, bu krizin çözümü için bir platform önerisi getirdi. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, Rusya'yı bu platforma davet etti. Bu girişimden beklentiniz nedir? Kırım platformundan nasıl bir sonuç çıkmasını bekliyorsunuz?
Dmitro Kuleba: Rusya'nın, Kırım'ın ilhakının bitirilmesi ve Rus askerlerinin çıkarılmasını amaçlayan bu platforma katılmayacağını anlıyoruz. Şu ana kadar bu inisiyatife dönük Rusya'dan gelen tepkilere baktığımızda, Moskova rahatsız olmuş durumda. Ama uluslarrası toplum genel olarak Ukrayna'nın toprak bütünlüğünden yana. Kırım'ın Rusya tarafından ilhakını tanımıyor. Bu yüzden tüm bu ülkeler bizim inis iyatifimize destek veriyor. Kırım platformunun ana amacı da, Kırım'ın geleceğini önemseyen tarafların biraraya getirilip, "Rusya'nın Kırım'dan çıkarılması, Ukrayna'nın toprak bütünlüğünün sağlanması ve Karadeniz bölgesinde istikrarın geliştirilmesi için" çabaların koordine edilmesi. Çünkü Kırım'da halihazırdaki Rus askeri varlığı, güvenlik açısından çok ciddi bir sorun yaratıyor.
NTV: Merak ediyorum, Rusya'nın bu tip girişimlerle Kırım'dan çıkacağını düşünüyor musunuz? Rusya platforma bile katılmayacak dediniz.
Dmitro Kuleba: Bazen hedefe ulaşmak zaman alabilir ama sadece yürüyenler o noktaya ulaşabilir. Rusya'nın konuya dönük tavrı ile ilgili olarak bir yanılsama içinde değiliz.. Ama bu süreçte aldığımız bu inisiyatifle çok sayıda ülkeden gelen güçlü ve ısrarlı destekleri böylece cesaretlendiriyoruz.
NTV: Kaç ülke bu platforma katılacağını teyit etmiş durumda? Tam bir rakam var mı?
Dmitro Kuleba: Diplomasinin bir kuralı vardır. Herşeyde anlaşmadan hiçbir şeyde anlaşma olmaz. Sizi Kırım Platformu ilk zirvesine davet etmekten memnuniyet duyarım. Böylece katılımcıların nihai listesi konusunda zirveden haber yapma imkanınız olur. Belki orada da bir röportaj yaparız..
NTV: Tamam. Mayıs ayında olacak değil mi?
Dmitro Kuleba: Evet, o tarihe planlıyoruz. Ama tabii ki bu biraz da pandemi sürecine bağlı. Pandemi süreci nereye evrilecek bunu kestirebilmek zor ama zirvenin gelecek sene yapılacağını garanti edebilirim. Durum izin verirse bir takvim netleşecek çünkü biz internet üzerinden değil, yüzyüze, fiziksel olarak biraraya gelinebilecek bir zirve yapılmasını istiyoruz. Platformun gelecek yıl kurulması gerekiyor..
NTV: Türkiye'nin bu plaftorma katkısı ne olabilir?
Dmitro Kuleba: Liderlik. Türkiye bu konuda en tutarlı ve samimi ülkelerden biri. Kırım Ukraynalılar ve Türklerin her zaman kalbinde olan bir yer. Türkiye ziyaretimde burada yaşayan Kırım Tatarlarıyla da biraraya geldim. Kırım'da ilhakın sona erdirilmesine dönük çabalarla ilgili görüşlerimiz ortak. Bu platformun liderlerinden birinin Türkiye olmasından daha anlamlı bir şey olamaz.
NTV: Belirli bölgelerdeki görüş ayrılıklarına rağmen Türkiye ve Rusya arasında yakın bir işbirliği var. Bu işbirliğini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Dmitro Kuleba: Kıskanç değiliz. Bizim için esas olan şu ki, Türkiye hiçbir zaman Ukrayna ile ilişkilerini Rusya ile olan ilişkisiyle kıyaslamamıştır. Bu, konu Kırım mevzusuna gelince de böyle, Rusya'daki siyasi tutuklular veya Ukrayna-Türkiye arasındaki diğer konulara gelince de böyle.
Ben Türkiye-Rusya ilişkilerinin Ukrayna'nın çıkarları pahasına geliştiğine dair herhangi bir kanıt görmüyorum...
NTV: Türkiye ve Ukrayna ikili ilişkilerini konuşmak istiyorum. Böyle dediğimizde, savunma sanayi işbirliğini listenin en tepesine koymamız gerekir. Savunma sanayi dediğimizde de çerçeve çok önemli. Bizim için bu çerçeveyi çizmenizi istiyorum. Ukrayna'nın Türkiye'den 6 insansız hava aracı ve 3 kontrol istasyonu aldığını biliyoruz. Bazı haberler var, 28 İHA daha alacak şeklinde haberler var. Bu insansız hava araçları sizin bölgedeki mücadelenize nasıl bir katkı veriyor?
Dmitro Kuleba: Daha fazla insansız hava aracı alma niyetimiz var. Ama bu işbirliği aslında sayıyla ilgili bir işbirliği değil. Ukrayna bu teknolojinin geliştirilmesi konusunda Türkiye ile stratejik bir ortaklık kurmak istiyor ve Türkiye bu isteği paylaştığını görüyoruz. Dolayısıyla bu İHA'ların yapımında Ukrayna teknolojisinin kullanılmasını istiyoruz. Dolayısıyla konu sadece rakamlarla ilgili değil..
NTV: Motorlar önemli bir konu. Bahsettiğiniz mesele bu mu?
Dmitro Kuleba: Kesinlikle... İHA motorları bu anlaşmanın sadece bir boyutu. Motorların tedariği bu programın önemli bir unsuru. Ama İHA'ların üretiminde Ukrayna teknolojisinin değerlendirilebileceği başka alanlar da var. Bir de bu işbirliğini sadece İHA'larla sınırlandırmamalıyız. Çünkü savunma sanayini geliştirme konusunda Türkiye ile çok sağlam bir yoldayız... Bu işbirliği iki ülkeyi de çok güçlü ve uluslararası piyasada rekabetçi yapacak.
NTV: Sadece motorlar değil, başka alanlar da var dediniz. Biraz daha ayrıntı verebilir misiniz?
Dmitro Kuleba: Daha fazla detaya giremiyorum çünkü savunma sanayi uzmanlarımız bu işbirliğinin boyutlarını görüşmeye devam ediyor. Bir Dışişleri Bakanı olarak benim için önemli olan bu diyaloğun dinamik ve sağlam şekilde devam ediyor olması...
NTV: İki ülke Serbest Ticaret anlaşması için müzakere yürütüyordu ama henüz imzayı göremedik. Yakın zamanda görecek miyiz? Ve müzakerelerde engel nedir?
Dmitro Kuleba: Serbest Ticaret anlaşması görüşmelerinde nihai aşamadayız. Lakin son evrenin biraz uzun sürdüğü konusunda size katılıyorum. Bu metnin nihayetlenmesi iki tarafa bağlı. Ticaret için dengeli bir çözüm bulmalıyız. Ukrayna'nın bu çözümleri bulma iradesine sahip olduğu konusunda size garanti verebilirim. Türkiye de bu görüşü paylaşıyor. Benim beklentim serbest ticaret anlaşmasının bu yıl sonunda imzalanmasıydı. Önümüzde hala 1 ay var ama bana bu anlaşmanın gelecek yıl başına imzalanması daha mümkün görünüyor. Ama kesinlikle bu doğrultuda ilerliyoruz.
- Etiketler :
- Haberler -
- Dünya
- haber
- Ukrayna
