Dövizle yapılan sözleşmelere tahkim veya arabuluculuk çözümü

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından geçtiğimiz hafta dövizle ilgili sözleşmeleri kapsayan tarihi bir karar açıklandı.

Karara göre menkul ve gayrimenkul alım satım ile kiralama sözleşmelerinde döviz üzerinden belirlenmiş bedeller 13 Ekim 2018’e kadar Türk lirasına dönüştürülecek.

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlhan Helvacı, alınan kararın sadece Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında yaptıkları bazı sözleşmelerde uygulanacağının altını çizdi. Prof. Helvacı, ‘’Anlaşmazlıklar arabuluculuk yöntemi ve tahkimle çözülebilir’’ dedi.

HANGİ SÖZLEŞMELERİ KAPSIYOR?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanan ‘Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar’ hangi tür sözleşmeleri kapsıyor? Taraflardan biri Türkiye’de yerleşik değilse ne olacak? Taraftarlar Türk lirası bedelinde anlaşamazlarsa nasıl bir yol izlenecek? 

Bu soruların yanıtı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlhan Helvacı'dan geldi.

Bir sözleşmenin bu kararın kapsamına girebilmesi için ilk olarak sözleşmenin her iki tarafının da Türkiye’de yerleşik kişi olması gerektiğini söyleyen Prof. Helvacı, ‘’Eğer sözleşmenin taraflarından biri Türkiye’de yerleşik değilse, taraflar sözleşmelerindeki bedelleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırabilirler. Buna hukuken hiçbir engel bulunmuyor’’ dedi. 

Prof. Helvacı sözlerini şöyle sürdürdü:

"Sözleşmenin iki tarafı da Türkiye’de yerleşik kişi ise, taraflar 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı gereğince, sözleşme bedelini ve sözleşme kapsamındaki diğer ödemeleri Türk Lirası cinsinden kararlaştırmak zorundadır. Ancak bu kural tüm sözleşmeler bakımından değil, yalnızca kararda belirtilen sözleşmeler bakımından uygulama alanı bulacaktır. Örneğin, taşınmaz satış sözleşmesinde, satıcı ve alıcı Türkiye’de yerleşik ise sözleşme bedeli döviz cinsinden belirlenemeyecek, Türk Lirası olarak belirlenecektir. Cumhurbaşkanlığı kararına göre taşınır ve taşınmaz satış ve kira, leasing, iş, hizmet ve eser sözleşmelerinde bedel döviz cinsinden belirlenemeyecek."

KİRALAR TL OLARAK YENİDEN BELİRLENECEK

Peki, Cumhurbaşkanlığı kararından önce imzalanan ve sözleşme bedeli döviz cinsinden ya da dövize endeksli olarak belirlenen sözleşmelerin akıbeti ne olacak?

Prof. Helvacı bu soruyu şöyle yanıtladı: ‘’Cumhurbaşkanlığı kararının 2. maddesine göre bu sözleşmeler geçerli kalmaya devam edecek. Ancak, tarafların bir araya gelerek sözleşme bedellerini Türk parası olarak yeniden belirlemesi gerekmekte. Bu süre 13 Ekim 2018 tarihinde sona eriyor.."

ANLAŞMAZLIKLAR TAHKİM YA DA ARABULUCUK YOLUYLA ÇÖZÜLEBİLİR

Sözleşme bedeli konusunda 13 Ekim 2018 tarihine kadar anlaşamayanlar ilgili mahkemelere başvurabilecek. Mahkemelerdeki iş yüküne dikkat çeken Prof. Helvacı, ‘’Davaların çokluğu ve yargılamaların uzun sürmesi mağduriyetlere neden olabilir. Bu nedenle tarafların arabuluculuk veya tahkim yoluna başvurmaları daha etkin bir çözüm olacaktır’’ dedi.

13 Ekim 2018 tarihine kadar aralarında anlaşarak sözleşmede daha önceden döviz üzerinden belirledikleri bedelleri Türk Lirasına çeviremeyenler 3 bin ila 25 bin lira arasında idari para cezasına çarptırılacaklar.

VİDEO: DÖVİZDEKİ HAREKETLİLİK, YABANCIYA EV ALDIRDI