İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasına göre Tüpraş, 2008 yılında da 27.7 milyar TL'lik üretimden satış hacmiyle listenin ilk sırasında yer aldı. Tüpraş'ın üretimden satışları önceki yıl 18.5 milyar TL düzeyindeydi.
Tüpraş'ı 6.2 milyar liralık net üretimden satışla bir önceki yıl üçüncü olan Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü (EUAŞ) izledi. EÜAŞ'ın 2007'deki üretimden satışları 4.6 milyar lira olmuştu. EÜAŞ ilk 10'da yer alan tek kamu şirketi olarak öne çıktı.
Üçüncü sırayı 6 milyar lira ile Ford Otomotiv aldı. Şirketin bir önceki yılda cirosu 6.2 milyar lira düzeyindeydi.
Kârlılıkta TPAO 1.77 milyar lira ile birinci, Philsa Philip Morris 729 milyon lira ile ikinci, Ford Otomotiv 616.5 milyon lira ile üçüncü oldu
İhracat sıralamasında ise ilk üçte Tüpraş, Ford Otomotiv ve Oyak Renault yer aldı.
2008 yılında istihdam hariç diğer göstergelerde ilk 50 kuruluşun ağırlığı oldukça yüksek oranlarda gerçekleşti.
CİROLARDA PETROL ETKİSİ
2007 yılında üretimden satışların yüzde 49.8'i ilk 50 kuruluşa ait iken bu oran 2008 yılında 2.8 puan artarak yüzde 52.6'ya yükseldi. Bu artışta 2008 yılında özellikle petrol ve ana metal sanayi ürünlerindeki büyük fiyat artışlarının etkili olduğuna işaret edildi.
Üretici fiyatlarıyla brüt katma değerde ilk 50 kuruluşun İSO 500 içindeki payı, yüzde 53.7 olurken, 2007 yılında bu oranın yüzde 58.1 olduğu hatırlandığında ilk 50 kuruluşun brüt katma değer içindeki payının 4.4 puan azaldığı görüldü.
Vergi öncesi dönem kâr ve zararında ilk 50 kuruluşun payı 2008'de yüzde 58.8 oranında gerçekleşirken, bu pay önceki yıl yüzde 43.9 olmuştu.
SATIŞ KÂRLILIĞI 8 YILIN EN DÜŞÜĞÜNDE
Şirketlerin 2008 yılında satış kârlılığı 2001 sonrasındaki en düşük düzeye geriledi. Buna göre üretim faaliyeti dışı kârlar yüzde 38.1, toplam kârın ise yüzde 40.1 oranında düşmesiyle satış kârlılığı İSO 500'de yüzde 3.9'a geriledi. Bu oran 2001 yılında yüzde -0.5 iken 2007 yılında ise yüzde 7.2 seviyesine ulaşmıştı.
500 büyük sanayi kuruluşu arasında 352 şirket kâr ederken, 2007'de 50 olan zarar eden şirket sayısı geçen yıl 148'e yükseldi.
Rapora göre, ilk 50 kuruluşun ihracattaki payı yüzde 56,5 olurken bu oran 2007 yılında yüzde 54.9 olarak gerçekleşmişti.
2008'de ilk 50 kuruluşun üretimden satışlar, brüt katma değer, vergi öncesi dönem kâr veya zararı ve ihracattaki payı yüzde 52.6 ile yüzde 58,8 oranında değiştiği görülürken, bu paylar 2006 ve 2007'den bir miktar farklı olmasına karşın oranlarda önemli değişme gözükmedi.
İSTİHDAMDA AZALMA
İlk 50 kuruluşun çalışanlar sayısındaki payı ise önemli bir farklılık gösterdi. İlk 50 kuruluş istihdam dışındaki diğer göstergelerde İSO 500 içinde yüzde 50 ve üzerinde bir paya sahip olmasına karşın, çalışanlar sayısındaki payı üçte bire geriledi. 2006 ve 2007'de ilk 50 kuruluşun çalışanları sayısındaki payı yüzde 33.5 iken bu pay 2008'de yüzde 31'e geriledi.
2008 yılında İSO 500'deki ilk 50 kuruluş, Türkiye GSYİH'sinin yüzde 4.5'ini, Türkiye ihracatının ise yüzde 29'unu gerçekleştirdi.
FORTUNE 500'E 7 ŞİRKET GİREBİLİYOR
İSO 500 ile ABD Fortune 500 sıralaması karşılaştırıldığında, 2008 yılında 7 kuruluşun ABD Fortune 500 sıralamasına girebilecekleri görüldü.
2008 yılında İSO 500'de toplam satışlarda ilk sıradaki TÜPRAŞ'ın, ABD Fortune 500'de 115. sıraya, 2. sıradaki Petrol Ofisi'nin 206. sıraya, 4. sıradaki Ford Otomotiv'in 438. sıraya, 6. sıradaki EÜAŞ'ın 479. sıraya, 7. sıradaki Arçelik'in de 493. sıraya girebildiği belirlendi.
LİSTENİN İLK 10'U
Listedeki ilk 10 şirket arasında sadece bir tane kamu kurumu (EÜAŞ) bulunuyor. 10 şirketten 5 tanesinin Koç şirketi olması da dikkat çeken unsurlar arasında.
İlk 10 şirket ve üretimden satış tutarları şöyle:
- Etiketler :
- Haberler
