Amazon ormanları yağışını kendisi başlatıyor

Uydu gözlemleri, Amazon yağmur ormanlarının yağış mevsimini kendi kendine başlattığını ortaya koydu.

ABD'nin California Üniversitesinden bilim adamları, Güney Amerika'daki Amazon yağmur ormanlarında yağış mevsiminin cephesel etkilerle değil, yapraklardaki terlemeyle birlikte açığa çıkan nemin buharlaşmasıyla tetiklendiğini belirledi.

Güney yarım küredeki yağmur ormanlarında yağışların Muson rüzgarlarının yön değiştirdiği veya kuzey yarım kürede kuzey doğudan ekvatora doğru, güney yarım kürede ise güneydoğudan ekvatora doğru esen ticaret rüzgarlarının birbirine yaklaştığı aralık ve ocak aylarında başladığını belirten bilim adamları, Amazonlarda ise yağış mevsiminin ekim ortasında başladığına dikkati çekti.

Bu mevsimde yaşanan bulutlanmanın cephesel etkilerle açıklanmayacağını vurgulayan bilim adamları, yağışların bölgesel buharlaşma etkisiyle oluştuğu hipotezini ortaya attı.

Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesine (NASA) ait Aura uydusu üzerindeki Troposferik Emisyon Spektrometresi'nin (TES) su buharı ölçüm verilerini inceleyen araştırma ekibi, bölgede yağışsız mevsimden yağışlı mevsime geçişte görülen atmosfer nemliliğinin büyük ölçüde "transpirasyon" diye adlandırılan bitki terlemesinden kaynaklandığını tespit etti.

Yaprakların neden yağışsız mevsimde terlemeye başladığı sorusuna yanıt arayan araştırmanın başyazarı, California Üniversitesi öğretim üyesi Rong Fu, kuru mevsimin süre olarak uzamasıyla birlikte bitkilerin yağış oluşumunu sağlamak üzere atmosferin yerden ilk 50 kilometre yükseklikteki katmanı olan troposferde su buharı biriktirmeye çalıştığını belirtti.

Fu, "Yağmur ormanları belki de büyümesini ancak bu yolla optimize edebiliyor. Kuru mevsimin sonunda bitkiler hala güneş altında kaldıklarında, mevsimselliğe olan alışkanlıklarından ötürü yağışı kendi kendilerine yaratmaya çalışıyor" değerlendirmesinde bulundu.

Günümüzde Amazon yağmur ormanlarında yağış mevsiminin 1970'li yıllara kıyasla neredeyse bir ay geç başladığına dikkati çeken araştırmacılar, yağışsız mevsimin 5 ila 7 aya kadar uzaması halinde ormanların ağaçları hayatta tutmaya yetecek oranda yağış alamayabileceği konusunda uyardı.

Araştırmanın sonuçları, Amerikan Bilimler Akademisi yayını "Proceedings of the National Academy of Sciences" dergisinde yayımlandı.