Bilim insanları açıkladı: Bunama riskini artıran uyku saati

Araştırmaya göre, günde ortalama dokuz saat uyuyan bireylerde, beynin yaşlanma süreci hızlanıyor ve bu durum ilerleyen yaşlarda hafıza sorunlarına yol açabiliyor. Uzmanlar, uzun süreli uykunun, beynin biyolojik yaşına ortalama altı buçuk yıl eklediğini tespit etti.

BEYİN YAŞI HIZLA ARTIYOR

27 ila 85 yaş aralığındaki 1.853 sağlıklı yetişkinin dahil olduğu çalışmada, katılımcıların uyku süresi ve bilişsel performansları 20 yıl boyunca düzenli aralıklarla değerlendirildi. Her dört yılda bir yapılan testlerde, hafıza, sözel muhakeme, görsel-mekânsal farkındalık ve tepki süresi gibi bilişsel işlevler ölçüldü.

Sonuçlar, gecelik dokuz saat ve üzeri uyuyanların tüm bilişsel testlerde daha düşük performans sergilediğini gösterdi. Ayrıca depresif belirtiler gösteren bireylerde bu düşüş daha da belirginleşti.

Araştırmacılar, ruh hali bozukluklarının aşırı uyku düzenini etkileyebileceğini ve bilişsel gerilemenin, doğrudan uykudan ziyade depresyondan kaynaklanabileceğini belirtse de, depresyon belirtisi göstermeyen bireylerde de benzer olumsuz etkiler gözlemlendi.

AŞIRI UYYKU ALZHEIMER RİSKİNİ ARTIRABİLİR

Çalışmayı değerlendiren Prof. Young, “Uyku süresi ve düzenindeki bozukluklar, bilişsel eksiklikler ve Alzheimer hastalığı riskinde artışla ilişkilidir” dedi.

Araştırma bulguları, daha önce Psychiatry Research dergisinde yayımlanan ve gecelik sekiz saatten fazla uykunun bunama riskini %64 oranında artırabileceğini ortaya koyan 10 yıllık raporla da örtüşüyor.

Uzmanlar, aşırı uykunun beyne zarar verme mekanizmasını tam olarak çözebilmiş değil. Ancak İsveç'teki Karolinska Enstitüsü’nden bilim insanları, sirkadiyen ritimlerin (doğal uyku-uyanıklık döngüsü) bozulmasının bu etkilerin temelinde olabileceğini öne sürüyor. Özellikle gündüz uykusunun, beynin atıkları temizleme yeteneğini etkileyebileceği düşünülüyor.

Son yıllarda yapılan araştırmalar, Alzheimer hastalığının risk faktörlerinin büyük ölçüde yaşam tarzı seçimleriyle bağlantılı olduğunu ortaya koyuyor. Geçtiğimiz yıl The Lancet dergisinde yayımlanan bir çalışmada, Alzheimer vakalarının neredeyse yarısının; işitme kaybı, yüksek kolesterol, görme kaybı ve egzersiz eksikliği gibi 14 farklı faktörün kontrol altına alınmasıyla önlenebileceği belirtildi.

İngiltere’de yaklaşık 1 milyon kişiyi etkileyen Alzheimer hastalığı, demansla ilişkili ölümlerde büyük artışa neden oldu. 2022 yılında demans nedeniyle hayatını kaybeden kişi sayısı 74.261’e ulaşarak, bu hastalığı ülkedeki en yaygın ölüm nedeni haline getirdi.

Dünya Sağlık Örgütü, fiziksel hareketsizlik kaynaklı yıllık küresel ölüm sayısını yaklaşık 2 milyon olarak tahmin ediyor. Bu durum, hareketsizlik ve sağlıksız yaşam alışkanlıklarının, küresel sağlık krizlerinin başlıca nedenlerinden biri haline geldiğini gösteriyor.