Doktorlar açıkladı: Gençlerde kanser neden arttı?

NHS verilerine dayanan ve 50 yıllık bir süreci kapsayan bu çığır açıcı çalışma, erken teşhis ve gelişmiş tedavi yöntemleri sayesinde 1973’te 100.000 kişide 328 olan ölüm oranının 2023’te yüzde 22 düşüşle 252’ye gerilediğini ortaya koydu.

Ancak aynı dönemde kanser teşhislerinde dikkat çekici bir artış yaşandı. 1970'lerde 100.000 kişide 413 olan vaka oranı, günümüzde 607'ye yükseldi. En büyük artış ise 50 yaş altı bireylerde görüldü. Özellikle 20-49 yaş grubunda, 1990’ların başından bu yana vaka sayıları %23 oranında arttı.

YAŞAM TARZI FAKTÖRLERİ BELİRLEYİCİ ROL OYNUYOR

Uzmanlar, bu artışta obezite, kötü beslenme, hareketsizlik ve alkol kullanımının önemli payı olduğunu vurguluyor. Amerikan Klinik Onkoloji Derneği’nin Chicago’daki yıllık konferansında konuşan bilim insanları, modern yaşam tarzının kanser riskini genç yaşlara çektiği uyarısında bulundu.

Kanser araştırmaları uzmanı Dr. Jessica Paulus, 20'li ve 30'lu yaşlardaki bireylerde görülen kolon kanseri vakalarının yüksek oranda obezite ile bağlantılı olduğunu belirtti. Çalışmaya dahil edilen 14 binden fazla genç hastanın üçte birinden fazlası, tanı anında obezdi.

Ayrıca hastaların teşhis sırasında yaşlılara kıyasla daha yüksek düzeyde stres, yorgunluk ve endişe bildirdiği görüldü. Bu veriler, hastaların sağlık durumlarını kendi beyanlarıyla değerlendirdiği "sıkıntı termometresi" aracılığıyla toplandı.

Prof. Neil Iyengar ise gençlerde kanser oranlarının artmasında mikrobiyom dengesinin bozulmasının da etkili olabileceğini söyledi. Beslenme alışkanlıkları, mikroplastiklere maruz kalma ve kimyasal maddelerin bu dengeyi bozarak kansere zemin hazırlayabileceğine dikkat çekti.

Iyengar, "İyi beslenme ve düzenli egzersiz için hiçbir zaman erken değil. Şekerli içecekler ve bazı işlenmiş gıdalar da sigara kadar zararlı olarak düşünülmeli" dedi.

Bazı uzmanlar ise gençlerdeki artışın sigarayla doğrudan ilişkili olmadığını savunuyor. Prof. Paul Pharoah, akciğer kanseri oranlarının tüm yaş gruplarında azaldığına dikkat çekerek, sigaranın gençler arasındaki kanser artışının temel nedeni olamayacağını ifade etti.

1970’lerden bu yana İngiltere ve Galler’de kanserden kurtulma oranı iki katına çıktı. Ancak son on yılda bu ilerleme ciddi şekilde yavaşladı. Rapora göre, 2010’dan önceki on yıllarda hayatta kalma oranlarındaki artış, son döneme kıyasla üç ila beş kat daha hızlıydı.

Ayrıca, İngiltere hala kanser sonuçları bakımından benzer ülkelerin gerisinde. Teşhislerin yalnızca %54’ü kanserin birinci ya da ikinci evresinde yapılabiliyor. Bu oran, tedavi başarısının en yüksek olduğu aşamalar açısından yetersiz kalıyor ve son 10 yılda kayda değer bir ilerleme sağlanamadı.

Cancer Research UK Genel Müdürü Michelle Mitchell, ölüm oranlarının düşmesi ve hayatta kalmanın artmasının sevindirici olduğunu ancak günlük ölümlerin hâlâ çok yüksek olduğunu söyledi.

Mitchell, "İngiltere’de her gün 460’tan fazla insan kanser nedeniyle hayatını kaybediyor. Çok sayıda vaka hâlâ geç teşhis ediliyor. Bu tabloyu değiştirmek için acilen etkili bir Ulusal Kanser Planı gerekiyor" diye konuştu.

Kuruluş, daha erken teşhis, testlere hızlı erişim, daha etkili hekim yönlendirmeleri ve ulusal bir akciğer kanseri tarama programı talep ediyor. Bu adımların binlerce hayat kurtarabileceği vurgulanıyor.