Dünyada sessizce ölüme götüren hastalık: Risk altında mısınız?

İspanya'nın Barselona kentinde bu hafta düzenlenen küresel toplantıda, MASLD (Metabolik disfonksiyonla ilişkili steatotik karaciğer hastalığı) ve MASH (Metabolik disfonksiyonla ilişkili steatohepatit) gibi ciddi karaciğer hastalıklarının erken teşhisi ve kişi odaklı bakımın hayati önem taşıdığı vurgulandı.

Uzmanlar, bu hastalıkların sessiz ama yaygın bir şekilde dünya çapında yayıldığını, milyonlarca kişinin hastalığı taşımasına rağmen bundan habersiz olduğunu belirtti.

The Lancet Regional Health Europe dergisinde yayımlanan rapora göre, dünya genelinde yetişkinlerin yaklaşık üçte biri MASLD ile yaşarken, daha agresif seyreden MASH hastalığı ise nüfusun %5’ini etkiliyor. Özellikle tip 2 diyabet, obezite ve kardiyometabolik riski yüksek bireyler daha büyük tehlike altında.

ERKEN TEŞHİS HAYAT KURTARABİLİR

Barselona’daki toplantıya katılan 100’ü aşkın uluslararası uzman, MASH teşhis oranlarının 2027’ye kadar iki katına çıkarılması gerektiği çağrısında bulundu. Hastalığın genellikle ileri evreye gelene kadar belirti göstermediğine dikkat çeken uzmanlar, bu durumun hem bireyler hem de sağlık sistemleri için ciddi sonuçlar doğurabileceği konusunda uyardı.

Toplantıda, birincil sağlık hizmetlerinde risk altındaki bireylerin tespiti için invaziv olmayan yöntemler ve yapay zeka destekli tanı teknolojilerinin devreye alınması önerildi. Ayrıca, rutin tarama programlarının oluşturulması, karaciğer testlerinin genel sağlık kontrollerine entegre edilmesi ve geri ödeme politikalarının güncellenmesi gerektiği belirtildi.

"BEKLEMEK YERİNE ÖNLEM ALINMALI"

Prof. Jeffrey Lazarus, “MASH ile mücadelede geleceği beklemek değil, önlem almak gerekir. Sadece ileri evredeki hastaları değil, erken evrede olanları da belirlemek çok kritik” diyerek önleyici yaklaşımların önemine işaret etti.

İSPANYA'DA ENDİŞE VERİCİ TABLO

Toplantıda sunulan verilere göre, yalnızca İspanya’da 2021 yılında yaklaşık 8 milyon kişi MASLD ile yaşıyordu. Bu sayının 2030’da 12,7 milyona ulaşması bekleniyor. MASH kaynaklı ölüm oranlarının da iki katına çıkarak 7.590 kişiye ulaşacağı öngörülüyor. Sağlık harcamalarının ise 2040 yılına kadar 3,5 milyar dolara yükselmesi bekleniyor.

Prof. Lazarus, İspanya’da uygulanması gereken ulusal stratejiyi şöyle özetledi: “Bir MASLD kayıt sistemi kurulmalı, sağlık göstergelerine entegre edilmeli, sağlık personeline özel eğitim sağlanmalı ve birincil bakımda otomatik tanı sistemleri geliştirilmelidir.”

Kronik karaciğer hastalıklarının dünya genelinde 1,5 milyardan fazla insanı etkilediği tahmin ediliyor. Ancak bu hastalıklar, halen birçok küresel sağlık stratejisinin dışında kalıyor. Eylül 2025’te yapılması planlanan Birleşmiş Milletler Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Yüksek Düzeyli Toplantısı öncesinde uzmanlar, acil küresel eylem planlarının devreye alınması gerektiğini bir kez daha yineledi.