Hindistan ve Pakistan savaşı neden çıktı? Keşmir sorununun geçmişi

Hindistan ile Pakistan arasındaki tansiyon, 7 Mayıs’ta Hint ordusunun komşu ülkeye düzenlediği hava saldırılarıyla yeniden tırmandı. Saldırılar, geçen ay Hindistan yönetimindeki Keşmir’de 25 Hintli ve bir Nepalli vatandaşının hayatını kaybettiği kanlı saldırıya misilleme olarak gerçekleştirildi.

HİNDİSTAN VE PAKİSTAN NEDEN SAVAŞIYOR?

Güney Asya'nın iki nükleer gücü Hindistan ve Pakistan, 1947’den bu yana süregelen Keşmir anlaşmazlığı nedeniyle defalarca savaşın eşiğine geldi. İki ülke arasındaki gerilim, son haftalarda yeniden alevlendi. Hindistan uzun süredir Pakistan’ı Keşmir’de ayrılıkçı şiddeti körüklemekle suçluyor. Hindistan Dışişleri Bakanı Vikram Misri, 7 Mayıs 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, Hindistan’ın Pahalgam saldırısındaki militanların Pakistan’la bağlantılı olduğuna dair kanıt bulduğunu söyledi.

Bu saldırılar, bölgede gerginliği artırdı ve 2021’den bu yana büyük ölçüde korunan kırılgan ateşkesi bozdu. Analistler, Güney Asya alt kıtasını onlarca yıldır bölen, çoğunluğu Müslüman olan Keşmir bölgesi üzerindeki ihtilafın tırmanabileceği konusunda uyarıyor. Bölgenin bazı kısımları Hindistan ve Pakistan’ın kontrolünde olsa da, her iki ülke de tamamı üzerinde hak iddia ediyor.

KEŞMİR SORUNU NE ZAMANDAN BERİ VAR?

Keşmir, 70 yılı aşkın süredir Hindistan ve Pakistan arasında sorun olmayı sürdürüyor. Keşmir üzerindeki gerginlikler, İngiliz yönetimindeki Hint alt kıtasının 1947’de Hindu çoğunluklu Hindistan ve Müslüman çoğunluklu Pakistan olarak iki bağımsız ülkeye bölünmesine kadar uzanır.

Dağlık Keşmir bölgesi, Hindistan, Pakistan ve Çin arasında yaklaşık 85.800 mil karelik bir alanı kapsar ve statüsü onlarca yıldır bu üç ülke arasında bir anlaşmazlık kaynağı olmuştur. Çeşitli anlaşmalar, mevcut yönetim düzenlemelerine yol açsa da, her ülke Keşmir’in tamamı ya da bir kısmı üzerinde egemenlik iddia etmektedir.

Bölgeyi merkeze alan çatışmalar; Hindistan ve Pakistan arasında 1947, 1965 ve 1999 yıllarında; Hindistan ve Çin arasında ise 1962’de patlak verdi. Askeri sınırlar boyunca zaman zaman şiddet olayları ve güç gösterileri günümüze kadar devam etti.

Bölge, bölünmeden önce, İngiliz yönetiminde Müslüman çoğunluğa sahip bir prenslik olan Cammu ve Keşmir olarak biliniyordu. Bölünmeden sonra, başlangıçta bağımsız kalmayı planlayan eyaletin Hindu hükümdarı, iç isyanlar ve Pakistan’dan gelen aşiret saldırılarıyla karşı karşıya kalınca Hindistan’a katılmayı kabul etti.

Bu durum, Hindistan ve Pakistan silahlı kuvvetleri arasında doğrudan çatışmalara yol açtı. Birleşmiş Milletler’in arabuluculuğunda sağlanan ateşkesle eyalet ikiye bölündü: kuzeybatı kısmı Pakistan, daha büyük kısmı ise Hindistan tarafından yönetildi. İki taraf arasındaki fiili sınır ise Kontrol Hattı (Line of Control) olarak biliniyor.

Keşmir’in doğu kesimi ise, 1962’de Hindistan ile yapılan kısa bir savaştan bu yana Çin’in kontrolünde bulunuyor. Pakistan, nüfusunun büyük çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu Keşmir'in geleceğini Keşmir halkının belirlemesi gerektiğini savunuyor. Hindistan ise bölgenin 1947'de yapılan anlaşma gereği Hindistan'ın parçası olduğunu iddia ediyor. İki taraf arasındaki çekişmeler sürüp giderken, ortaya çıkan üçüncü bir hareket ise Pakistan veya Hindistan egemenliğini reddederek bağımsızlık yönünde çaba gösteriyor. Dünya, bir kez daha Hindistan ve Pakistan’a itidal çağrısı yaparken, Keşmir anlaşmazlığının çözümü halen belirsizliğini koruyor.