İklim krizi: Amazon yağmur ormanları kritik eşiğe yaklaşıyor

‘Dünyanın Akciğerleri’ olarak bilinen Amazon yağmur ormanları ile ilgili Nature Climate Change dergisinde yeni bir araştırma yayımlandı.

Çalışmada, ortaya çıkan verilerin iklim krizinin Amazon yağmur ormanlarının yok olması yolundaki kritik eşiğie çok yaklaşıldığı belirtildi.

Yayımlanan veriler, Amazon'da yok olma yolundaki kritik eşiğe yaklaşıldığını ve bunun gerçekleşmesi durumunda yağmur ormanlarının küresel iklim ve biyoçeşitlilik için "derin" etkilerle beraber kaybolacağını ortaya koydu.

Yapılan yeni analizin son otuz yılda gerçek dünya uydu gözlemlerine dayandığı aktarılırken, daha önce yapılan araştırmalarda ve oluşturulan bilgisayar modellerinde Amazon'da toplu bir geri dönüşün mümkün olduğu belirtilmişti.

Yeni istatistiksel analizlerde, 2000'li yılların başından bu yana ormanın el değmemiş bölgelerinin yüzde 75'inden fazlasının stabilitesini kaybettiği belirtilirken, halihazırda süren kuraklık ve orman yangınlarından sonra toparlanma sürecinin de her geçen gün uzadığı aktarıldı.

Araştırmayı gerçekleştiren bilim insanları, söz konusu şartların sürmesi durumunda yağmur ormanlarının en fazla birkaç on yıl içinde otlaklara dönüşeceğinin, büyük miktarlarda karbon salacağının ve küresel ısınmayı daha da hızlandıracağının altını çizdi.

Yakın zamanda yapılan bir başka araştırma ise, Grönland buz tabakasının önemli bir bölümünün, zamanla deniz seviyesinin 7 metre yükselmesine yol açacak bir kritik eşik noktasında olduğunu göstermişti.

Almanya'daki Münih Teknik Üniversitesi'nden Prof. Niklas Boers, "Birçok araştırmacı Amazon’un kritik eşik noktasına ulaşılabileceğini teorileştirdi, ancak çalışmamız bu eşiğe yaklaştığımıza dair hayati deneysel kanıtlar sağlıyor" dedi.

Nature Climate Change dergisinde yayınlanan araştırma, 1991'den 2016'ya kadar el değmemiş Amazon'da 6 binden fazla bölgesine ait bitki örtüsü miktarına ilişkin uydu verilerini inceledi.

Çalışmada, son 20 yılda kuraklık veya yangınlardan etkilenen bölgelerin toparlanmasının eskisinden çok daha uzun sürdüğünü bulan bilim insanları, restorasyon süresinin uzaması nedeniyle bunun artan istikrarsızlığın önemli bir işareti olduğunun altını çizdi.

2021'de yüzlerce küçük uçak uçuşundan elde edilen verilere dayanan bir başka çalışma ise, Amazon'un artık çoğunlukla yangınlar nedeniyle emdiğinden daha fazla karbondioksit saldığını göstermişti.