İngiltere'de başbakanın kim olacağına İskoç lider karar verecek

İngiltere yine koalisyona mahkum olacak

İngiltere'de bugün 42 milyon seçmen sandık başına gidiyor. Ancak kamuoyu yoklamalarına göre ülkede hiçbir siyasi parti tek başına iktidar olamayacak. İngiltere'de bir partinin tek başına iktidar olması için 650 sandalyeli Avam Kamarası'nda en az 326 milletvekili çıkarması gerekiyor. Downing Street'teki "10 Numara"ya kimin taşınacağına ise İskoç milliyetçisi 44 yaşındaki Nicola Sturgeon karar verecek. Avam Kamarası'nda 53 milletvekiliyle üçüncü büyük güç konumuna gelmesi beklenen İskoçya Ulusal Partisi'nin koalisyon içinde yer almaması ancak azınlık hükümetini dışardan desteklemesi bekleniyor.

MUSTAFA KARAKUŞ/ntv.com.tr

Başbakan David Cameron liderliğindeki Muhafazakar Parti ile Ed Miliband liderliğindeki İşçi Partisi arasındaki mücadelenin başa baş geçeceğini ortaya koyuyor.

Tüm anketlerin ortalamasına göre Muhafazakar Parti yüzde 34, İşçi Partisi yüzde 33, Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi (UKIP) yüzde 14, Liberal Demokrat Parti yüzde 8 ve Yeşil Parti ise yüzde 5 oranında seyrediyor.

Seçim sonucu ihtimalleri arasında koalisyon hükümeti, azınlık hükümeti ve "güven ve destek" hükümeti gibi seçenekler bulunuyor. Tüm bu seçeneklerde Liberal Demokrat Parti, İskoç Ulusal Partisi, UKIP gibi küçük siyasi partilerin hükümetin oluşturulması aşamasında verecekleri destek önem taşıyacak.

Başbakan David Cameron'un Muhafazakar Partisi'nin seçimlerde birinci olarak çıkması durumunda fazla zorlanmadan koalisyon kurabileceği parti, mevcut ortağı Liberal Demokratlar. Ancak kamuoyu araştırmaları Liberal Demokratların bu seçimlerde ağır bir yenilgiyle çıkacağını gösteriyor. Liberal Demokratların bugünkü seçimlerde en fazla 27 milletvekili çıkaracağı varsayılıyor. Bu durumda Muhafazakar Parti ile Liberal Demokratların koltuk sayısı tek başına iktidar olmalarına yetmiyor.

Başbakan Cameron'ın bir diğer olası koalisyon ortağı da, Avrupa Birliği karşıtı ve İngiltere'nin AB'den ayrılmasını isteyen Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi (UKIP). Başbakan Cameron UKIP'in yükselişini durdurmak için İngiltere'nin AB üyeliğinden ayrılmasını referanduma götürme kararı almıştı.

Cameron partisinin bu seçimi kazanması halinde İngiltere'nin AB üyeliğini ülkede en geç 2017'de referanduma götüreceğini açıkladı. Ancak buna karşın İngiltere'de geçen yıl yapılan Avrupa Parlamentosu seçimlerini UKIP kazandı ve partinin oy oranı artıyor.

İngiltere'de Muhafazakar Parti ile İşçi Partisi'nin bir araya gelerek oluşturabilecekleri "büyük koalisyon" olasılığı ülkenin siyasi geleneğine bakıldığında zor görünüyor. İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana ülkeyi bir Muhafazakar Parti bir İşçi Partisi yönetti. İki siyasi rakibin "büyük koalisyon"da bir araya gelmesi imkansıza yakın.

İşçi Partisi lideri Ed Miliband'ın da koalisyon için fazla seçeneği bulunmuyor. Miliband'a en yakın parti İskoçya Ulusal Partisi SNP. Ancak seçimlerde SNP'nin güçlü çıkması, İşçi Partisi'nin zayıflaması anlamını taşıyor. SNP'ye gidecek her koltuk, İşçi Partisi'nin kaybı anlamını taşıyor. Kamuoyu araştırmaları İskoçya Ulusal Partisi'nin Avam Kamarası'ndan 53 milletvekili ile temsil edileceğini gösteriyor.

İşçi Partisi lideri Ed Miliband, SNP'nin yükselişini durdurmak amacıyla seçim sonrası kendisini bağlayıcı vaatlerde bulundu. Miliband, SNP ile kesinlikle koalisyon hükümeti kurmayacağını açıkladı. SNP lideri Nicola Sturgeon ise, İşçi Partisi iktidarına dışardan destek verebileceklerini, koalisyon kurmak zorunda olmadıklarını açıkladı.

Ancak İskoçya Ulusal Partisi bu desteği karşılıksız vermeyecek. İskoçya'nın bağımsızlığını savunan SNP, İngiliz Milletler Topluluğu'nun feshedilmesini talep ediyor.

İngiltere'de bugün düzenlenen seçimlerde Muhafazakar Parti ile İşçi Partisi'nin en büyük dezavantajları ise iki liderin de halk tarafından sevilmemesi. Cameron'ı "aşırı kibirli" bulan halk, böyle bir kişiye güvenmenin zor olduğunu belirtiyor.

İşçi Partisi lideri Ed Miliband'ın halk tarafından sevilmemesinin birçok nedeni var. Miliband iyi bir hatip değil, lider özellikleri yok, başbakanlık koltuğuna layık görülmüyor. 45 yaşındaki Miliband'ın diğer bir dezavantajı Yahudi olması. Protestan İngiltere'de Yahudi bir başbakana pek sıcak bakılmıyor. Yahudi bir aileden gelen Ed Miliband'ın ateist olduğunu açıklaması da başka bir eksisi olarak ön plana çıkıyor. Eski Başbakan Tony Blair, Miliband'ın dinden kaynaklı dezavantajını ortadan kaldırmak için devreye girdi ancak bu konudaki önyargıları gidermesi de oldukça zor görünüyor.

İngiltere'de seçim kampanyaları dönemi 25 gün sürdü. Bu dönemde siyasi parti liderleri dış politika konularından çok iç politika konularına ağırlık verdi. Ekonomi, sağlık sistemi, eğitim, emekli maaşları, işsizlik gibi
konular kampanya döneminde öne çıkan konulardı.

İngiliz seçim sistemi dar bölge ve çoğunluk esasına göre düzenlendiği, yani her seçim bölgesinde en çok oyu alan doğrudan milletvekili seçildiği için, herhangi bir siyasi partinin aldığı yüzdelik oyla, sahip olduğu sandalye sayısı doğru oranda olmayabiliyor.

Seçilmelerine yüksek olasılık verilmese de bu genel seçimde dört Türk ve Kuzey Kıbrıs kökenli aday da milletvekilliği için yarışıyor. Muhafazakar Parti'den Gönül Daniels ve Isabel Sigmac, İşçi Partisi'nden İbrahim Mehmet ve Liberal Demokrat Parti'den Turhan Özen milletvekili adayları arasında bulunuyor.

Katılımın yüzde 65 olduğu 2010 yılındaki son genel seçimden sonra da hiçbir siyasi parti tek başına iktidar olacak oy desteğini alamamış ve koalisyon hükümetini kurma çalışmaları beş gün sürmüştü.

Pazarlıkların ardından Muhafazakar ve Liberal Demokrat Parti'nin bir araya gelmesiyle 36 yıl aradan sonra ülkede ilk kez koalisyon hükümeti kurulmuştu.

İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth'in yeni hükümetin programını okumasıyla parlamentonun resmen çalışmaya başlayacağı tarih, 27 Mayıs olacak.

Dolayısıyla bu tarihe kadar ülkede siyasi partilerin hükümeti kurma çalışmaları yürütmesi ve yoğun pazarlıkların yaşanması bekleniyor.

Hükümetin güvenoyu alamayarak kurulamama ihtimalinden de bahsedilen İngiltere'de yeni bir genel seçim olasılığı da bulunuyor.