Kabus gibi 5 yıl: İran'ı zayıflatan suikast ve saldırılar

SON BEŞ YILDA DEĞİŞEN DENGELER

Son yıllarda İran, hem iç dinamiklerinde hem de bölgesel ilişkilerinde derin sarsıntılar yaşadı.

Kasım Süleymani suikastıyla başlayan süreç, Mahsa Amini protestoları, üst düzey komutanların hedef alındığı saldırılar, şüpheli kazalar ve doğrudan savaş tehditleriyle devam etti.

Son olarak ABD ile İsrail’in İran’ın nükleer altyapısına yönelik askeri operasyonları, Tahran’ın stratejik dengesini sarstı.

İşte son beş yılda İran'ın zayıflamasına neden olan saldırı ve suikastların bir derlemesi...

3 OCAK 2020 

İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani, ABD hava saldırısıyla öldürüldü.

Aynı saldırıda, Irak’taki Şii milis gruplarının çatı örgütü olan Haşdi Şabi’nin başkan yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis de hayatını kaybetti.

Pentagon, saldırının ABD Başkanı Donald Trump’ın emriyle gerçekleştirildiğini açıklarken, Tahran bu suikastı “açık bir savaş ilanı” olarak nitelendirdi.

16 EYLÜL 2022 

22 yaşındaki Mahsa Amini, başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle Tahran'da gözaltına alındı. Gözaltındayken darp edildiği öne sürülen Amini, kısa süre içinde komaya girdi.

Mahsa Amini'nin ölümü, İran genelinde büyük bir öfkeye yol açtı.

Kadınların öncülüğünde başlayan protestolar kısa sürede rejim karşıtı geniş çaplı bir harekete dönüştü.

7 EKİM 2023 

Hamas İsrail'de bir festivale saldırı düzenledi. İsrail hükümeti, saldırının ardından “savaş durumu” ilan etti. Gazze’ye yönelik yoğun hava bombardımanları başladı.

İsrail ordusu, Gazze'nin kuzeyini fiilen işgal etti. Bu süreçte binlerce Filistinli sivil hayatını kaybetti; altyapı büyük ölçüde tahrip oldu.

1 NİSAN 2024

İsrail, İran’ın Suriye’nin başkenti Şam’daki başkonsolosluk binasına hava saldırısı düzenledi.

Saldırıda, İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü’nün üst düzey isimlerinden Tuğgeneral Muhammed Rıza Zahidi ile birlikte yedi İranlı yetkili hayatını kaybetti.

19 MAYIS 2024 

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’yi taşıyan helikopter, Azerbaycan sınırındaki resmi bir ziyaretin dönüşünde dağlık bir bölgede düştü.

Yoğun sis nedeniyle arama çalışmaları saatler sürdü; enkaza ancak ertesi gün ulaşıldı. Reisi ile birlikte Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve bazı yetkililer hayatını kaybetti.

Kazanın nedeni “hava koşulları” olarak açıklansa da, bölgede artan güvenlik tehditleri ve zamanlaması nedeniyle olay “şüpheli” bulundu.

31 TEMMUZ 2024 

Hamas lideri İsmail Haniye, İran’ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yemin törenine katılmak üzere bulunduğu Tahran’da suikasta uğradı.

Konuk heyetlere yönelik güvenlik önlemlerine rağmen düzenlenen saldırı, İran istihbaratını hedef alan ciddi bir zaaf olarak değerlendirildi.

17-18 EYLÜL 

Lübnan'da Hizbullah üyelerine ait çağrı cihazları eş zamanlı olarak patlatıldı.

Saldırılar en az 42 kişinin yaşamını yitirmesine ve binlerce kişinin yaralanmasına neden oldu.

27 EYLÜL 2024 

Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın bulunduğu düşünülen yer altı sığınağı, sığınak delici bombalarla hedef alındı.

Nasrallah, komutanlarla görüştüğü sırada düzenlenen hava saldırısında öldürüldü.

9 ARALIK 2024 

Suriye'de Esad ailesinin iktidarı, muhaliflerin büyük şehirleri sadece 12 gün içerisinde ele geçirip ardından başkent Şam'a girmesiyle çöktü.

İran'ın 4 binden fazla vekil gücü Suriye'den çekildi.

13 HAZİRAN 2025 

İsrail, İran'a yönelik saldırı başlattı.

22 HAZİRAN 2025 

ABD, İran'ın uranyum zenginleştirmesi yaptığı üç nükleer tesisi vurdu.

B-2 bombardıman uçaklarıyla gerçekleştirilen saldırı, nükleer felaket senaryolarını gündeme getirdi.