Şampuan ve güzellik ürünlerinin içinde var: Kansere neden olabilir

Son araştırmalar, özellikle kadınlar arasında yaygın olarak kullanılan saç düzleştiricilerde bulunan formaldehit maddesinin, rahim ve meme kanseri riskini artırabileceğini ortaya koydu. Ancak uzmanlara göre tehlike yalnızca saç ürünleriyle sınırlı değil.

ABD merkezli Silent Spring Enstitüsü tarafından yürütülen yeni bir çalışmada, şampuan, losyon, vücut sabunu ve kirpik yapıştırıcısı gibi çok sayıda kişisel bakım ürününün formaldehit veya formaldehit salan koruyucu maddeler içerdiği belirlendi.

Araştırmanın başyazarı ve maruz kalma bilimcisi Dr. Robin Dodson, “Bunun sadece saç düzleştiricilerle ilgili olmadığını gördük. Bu kimyasallar, vücudumuzun her yerine sürdüğümüz ürünlerde mevcut. Tekrarlanan maruziyetler zamanla birikerek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir,” uyarısında bulundu.

Formaldehit, kozmetik ürünlerde genellikle koruyucu olarak kullanılan, renksiz ve keskin kokulu bir gaz. Bunun yerine kullanılan bazı kimyasallar ise zamanla formaldehit salarak benzer etkiyi gösteriyor. Ancak bu maddeler çoğu zaman ürün etiketlerinde açıkça belirtilmiyor.

Silent Spring’de görev yapan analitik kimyager Dr. Elissia Franklin, önceki çalışmaların yalnızca “Son 24 saatte losyon kullandınız mı?” gibi genel sorularla sınırlı kaldığını, bu nedenle ürünlerdeki kimyasal içeriklerin tam anlamıyla ortaya konamadığını ifade etti. “Losyon diyoruz ama bazıları yalnızca doğal içerikler taşırken, bazıları toksik kimyasallar barındırabiliyor. Biz daha ayrıntılı bir tablo elde etmek istedik,” dedi.

Araştırmacılar, toplamda 1.100’den fazla ürünü analiz etti. Katılımcıların %53’ü, en az bir ürününde formaldehit salan koruyucu madde bulunduğunu bildirdi. Bu ürünlerin çoğu günlük veya haftalık olarak kullanılıyordu.

En yaygın formaldehit salıcı madde, saç ve cilt ürünlerinde sıkça rastlanan DMDM hidantoin oldu. Bu madde, cilt bakım ürünlerinin %47’sinde, saç ürünlerinin ise %58’inde yer aldı.

Buna rağmen ekip, tespit ettikleri maddelerin sınırlı olduğunu ve daha fazlasının gözden kaçmış olabileceğini belirtti. Dr. Franklin, “Bunlar yalnızca bildiklerimiz. Henüz farkında olmadığımız kimyasallar da olabilir,” dedi.

İngiltere'De  formaldehit kullanımı sıkı düzenlemelere tabi. Kozmetik ürünlerde genellikle yasak olan bu madde, yalnızca bazı tırnak ürünlerinde sınırlı olarak kullanılabiliyor ve özel etiketleme gerektiriyor. Formaldehit salan maddelerde ise salınan gazın belirli bir eşiği aşması durumunda etiket zorunluluğu uygulanıyor.

ABD'de ise böyle bir zorunluluk bulunmuyor. Dr. Dodson, “Avrupa’da olduğu gibi ABD’de de firmaların ürünlerinde uyarı etiketleri kullanmaları zorunlu hale getirilmeli,” dedi. Ancak formaldehit salan maddelerin etiketlerde tespit edilmesinin zor olduğuna dikkat çekerek, “İsimleri uzun, karmaşık ve çoğu zaman içinde ‘formaldehit’ kelimesi bile geçmiyor,” ifadesini kullandı.

Dodson’a göre en ideal çözüm, bu maddelerin kullanımının tamamen yasaklanması: “Şirketler, bu kimyasalları ürünlerine en başta koymamalı.”