Gaziantep'te 4'üncü kuşak kutnu kumaşı ustası olan 65 yaşındaki Abdulkadir Mekki, henüz 5 yaşındayken başladığı bu zanaatı bugüne kadar büyük bir özveriyle sürdürüyor.
Atalarının izinden giden Mekki, kutnu kumaşının sadece bir tekstil ürünü değil, aynı zamanda bir milletin tarihini taşıyan sembol olduğunu vurguladı.
Mekki, Selçuklular ve Osmanlılar döneminden günümüze ulaşmış bir miras olan kutnu kumaşı ustalığının son birkaç temsilcisi kaldığını belirterek, mesleğin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söyledi. Kutnu kumaşı ustası Mekki, mesleğin ölmemesi için destek beklediklerini ifade etti.
Kutnu kumaşının tarihi ile ilgili bilgi veren usta Abdulkadir Mekki, şu ifadeleri kullandı:
"Bu kumaşların çözgüsü ipek, atkısı pamuktur. Yüzyıllardır kullanılan bir kumaştır. Çin'den başlayarak Anadolu'ya, oradan Konya'ya, Selçuklular döneminde hem Konya'da hem de Suriye Selçuklularında (Şam, Humus, Halep) dokunmuştur. Daha sonra Antep'te kadınlar ve gençler bu işi evlerinde, köylerinde yaparak sürdürmüşlerdir.
Kumaş yapımında kullanılan materyallerin her biri özel işlemlerden geçer. Bu işin yedi temel meslek grubu vardır: Çözgü, boya, mezek, tasarım, taraklama, dokuma ve ütü-apre. Önceleri Gaziantep'te takakçılar ütü-apre işini yapardı, artık usta kalmadı. Kumaşlar kendi içinde de sınıflanır: Saten örgüler, bezayak örgüler ve alaca grupları. Saten örgüler düğün ve misafirlik kumaşlarda kullanılır.''
Geçmişte Osmanlı padişahlarının kutnu kumaşı kullandığını ifade eden usta Mekki, sözlerine şu şekilde devam etti:
"Kutnu kumaşı, Selçuklular ve Osmanlılar döneminden günümüze ulaşmış bir mirastır. Selçuklular döneminde bu kumaşa 'Navra' (daire anlamında) denirmiş. Südeymen'den esinlenilerek tasarlanmış. Osmanlı döneminde kısa süre Bursa ve Buldan'da da dokunmuş. Padişahlara ve şehzadelere kaftan olarak hazırlanmış. Daha sonra Gaziantep, Halep ve Kilis'te ustalar bu geleneği sürdürmüş.
Biz esasen kumaş üreticisiyiz. Bugün Gaziantep'te başka firmalar da bu işi yapıyor, sağ olsunlar. Kutnu kumaşı her alanda kullanılabilir çünkü bir ülkeyi temsil eder. Bayrak kumaşı, orduyu temsil eden sancak kumaşı, gelinlik kızların çeyizleri, bebeklerin zıbınları, misafirlere serilen döşek ve minderler. Yöresel figürlerin çoğu düğünlerde kullanılır. Her bölgenin kendine has kumaşı vardır. Bulgaristan ve Yunanistan'da kadınlar büstiyer ve şalvar yapar, Kütahya'da "mıhlama" tekniği uygulanır, Çınarcık'ta özel akış sistemleri vardır, Maraş ise "Maraş sırması" ile öne çıkar.''
Mesleğin ölmek üzere olduğunu söyleyen usta Mekki, "Maalesef bu meslek unutulmaya yüz tutmuş durumda. Gaziantep'te bu işi hakkıyla yapan usta sayısı beş parmağı geçmez. Yeni nesilde, mesela tekstil mühendisleri arasında düğüm atmasını bilmeyenler var. Bu iş temelden öğrenilmesi gereken bir zanaat. Dokuma alanında modernleşmeye ihtiyaç var. Bu meslek ortaokuldan itibaren eğitim sistemine entegre edilmeli. Eskiden biz hem okula gider, hem de iş yerinde çalışırdık. Temelden öğrenmenin farkı büyüktür'' şeklinde konuştu.
Kutnu kumaşının fiyatı ile ilgili bilgi veren usta Mekki, "Eskiden ipek ve iplikler yerliydi, artık yurt dışından geliyor. Dolar arttıkça maliyet artıyor. Bugün saten örgüler perakende 700 TL civarında, meydaniye grupları 450-500 TL, kumaşlar genel olarak 250 TL'den başlayıp 2 bin 500 TL'ye kadar çıkabiliyor. 90 cm enindeki, hamam kültüründe kullanılan kumaşlar biraz daha pahalıdır. Atkı ve çözgüde ipek fazlaysa fiyat da yükseliyor" dedi.
