İyi bir ebeveyn olabilecek miyim? 4 faktör anne-babaların üzerinde baskı oluşturuyor

Bebek henüz dünyaya gelmeden, hatta bir bebek sahibi olma fikri oluştuğunda bile ebeveynlerin zihinlerinde pek çok soru işareti belirir. Bu soruların ardından gelen cevaplar genellikle kaygıyı da beraberinde getirir. Ancak bu kaygı, yalnızca bebek sahibi olmanın getirdiği sorumluluklardan değil, toplumun oluşturduğu baskıdan da kaynaklanır: Bebeğime yeterince iyi bir ebeveyn olabilecek miyim?

Yıllardır süregelen ebeveyn-çocuk seansları ve kendi ebeveynlik deneyimlerim ışığında söyleyebilirim ki, ebeveynlerin hissettiği baskının temelinde çoğu zaman çocuğun iyi oluşundan çok, ebeveynliğin dışarıdan nasıl göründüğü yatar. Oysa ki sorgulayan, çözüm arayan ve gelişime açık bir ebeveynseniz, zaten "yeterince iyi ebeveyn"siniz ya da olmaya adaysınız.

EBEVEYNLİK VE TOPLUMSAL BASKILAR

Ebeveyn-çocuk ilişkisi iki kişilik bir bağ gibi görünse de, aslında farkında olmadan pek çok kişinin fikir ve beklentilerini içinde barındırır. Büyükanneler, büyükbabalar, ebeveyn olan arkadaşlar, sosyal medya paylaşımları, kitaplardan öğrenilen bilgiler… Hepsi ebeveyn üzerinde olumlu etkiler bırakabileceği gibi, aynı zamanda ciddi bir baskı da oluşturabilir.

Bu baskının gelişmesine neden olan bazı temel faktörler şunlardır:

1. BEKLENTİLER

Hem kendimize yönelik hem de çevremizden gelen beklentiler ebeveynlik sürecini zorlaştırabilir. "Ebeveyn olduğumda…" diye başlayan cümleler ya da "Ebeveyn olduğunda anlarsın." gibi söylemler, bireyin kendine ideal bir ebeveyn modeli yaratmasına neden olur. Ancak gerçek hayatta her şey planlandığı gibi ilerlemeyebilir. Kitaplardan öğrenilen bilgiler yetersiz kalabilir, duygular kontrol edilemeyebilir ve süreç zorlayıcı olabilir. Bu durum, hayal kırıklığı, yetersizlik ve suçluluk duygularını artırabilir.

2. GEÇMİŞ DENEYİMLERİN AKTARILMASI

Geçmişte ebeveyn olmuş bireylerin aktardığı deneyimler kimi zaman yardımcı olabilirken, kimi zaman baskı yaratabilir. "Bizim zamanımızda böyleydi." veya "Biz böyle büyüdük, bir şey olmadı." gibi söylemler, ebeveynleri kendi yollarını bulma konusunda zorlayabilir. Oysa her dönem, her çocuk ve her ebeveyn farklıdır. Çocuğun ihtiyaçlarına ve günümüz koşullarına uygun yöntemleri benimsemek çok daha sağlıklı olacaktır.

3. YARIŞ HİSSİYATI

Aynı dönemde ebeveyn olan bireyler arasında kıyaslamalar yapmak kaçınılmaz olabilir. "O, çocuğuyla daha çok vakit geçiriyor, ben yeterince iyi miyim?" ya da "Bakıcıdan destek aldığım için kötü bir ebeveyn miyim?" gibi düşünceler ebeveynleri yıpratabilir. Ancak her ailenin koşulları farklıdır ve önemli olan ebeveynin çocuğuna nasıl bir duygusal alan sunduğudur.

4. SOSYAL MEDYA ALGISI

Sosyal medyada ebeveynlik hakkında paylaşılan içerikler, kimi zaman ilham verici olabilirken, kimi zaman da gerçek dışı beklentiler yaratabilir. "Hem kariyer yapıyor hem de çocuğuyla kaliteli vakit geçiriyor, ben neden yapamıyorum?" gibi sorgulamalar ebeveynler üzerinde baskı yaratabilir. Ancak unutulmamalıdır ki sosyal medyada paylaşılan içerikler, yalnızca gösterilmek istenen kısımlardır ve tam anlamıyla gerçeği yansıtmaz.

PERFORMANS KAYGISI VE YETERİNCE İYİ EBEVEYNLİK

Bu tür baskılar ebeveynlerin kendilerini "yetersiz" hissetmelerine ve sürekli bir şeyleri tamamlama ihtiyacı hissetmelerine yol açabilir. Bu noktada "yeterince iyi ebeveyn" kavramı devreye giriyor.

İngiliz psikanalist Donald Winnicott’ın ortaya koyduğu "Yeterince İyi Anne" kavramı, ebeveynlerin mükemmel olma çabasından vazgeçmeleri gerektiğini vurgular. Bunu yalnızca anneler için değil, tüm ebeveynler ve bakım verenler için değerlendirmek mümkündür. Ne ebeveynin ne de çocuğun "mükemmel" olmasına gerek yoktur. Çünkü her birey kendi duygu ve düşünceleriyle benzersizdir.

Planlar yapmak, kitaplar okumak ve bilgilenmek faydalıdır, ancak en önemli olan şey, bu bilgileri esnek bir şekilde uygulamak ve içgüdülere güvenmektir. Çocuğun her zaman mutlu olmasını sağlamak mümkün değildir. Zorluklarla karşılaşacak, stres yaşayacak ve kendi deneyimlerini edinecektir. Bu durum ebeveynin "yetersiz" olduğu anlamına gelmez. Aksine, çocuğun bireyselleşme sürecine katkıda bulunduğunu gösterir.
Unutmayın, "yeterince iyi ebeveynlik", kusursuzluk değil, esneklik ve duyarlılıkla çocuğun ihtiyaçlarına yanıt verebilmektir. Kendinize ve çocuğunuza bu süreçte nazik olmayı ihmal etmeyin.