Covid-19 teşhisini 10 saniyeye düşüren yerli test kullanıma sunuldu

Bilkent Üniversitesi Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezinde (UNAM) Türk araştırmacılar tarafından Covid-19 teşhisini 10 saniyede yapabilen bir test geliştirildi.

Yüzde 99 güvenilirlikle sonuç verdiği belirlenen "Diagnovir" adlı sistem, güvenilirlik testlerini geçerek kullanılmaya başlandı.

Bilkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Abdullah Atalar, Türkiye'de ilk vakanın görülmesinin ardından kurulan iş birliğiyle UNAM'da geliştirilen sistemin kullanıma başlaması dolayısıyla  açıklama yaptı.

Yeni tip corona virüsün (Covid-19) Türkiye'de görülmeye başlamasının hemen ardından hızlı sonuç veren bir test sisteminin geliştirilmesi için başlanan projenin tamamlandığını ve PCR'ın yerini alabilecek, saniyeler içinde sonuç verebilen yöntemin başarıyla hayata geçirildiğini ifade eden Atalar, şu bilgileri verdi:

"Şu anda seri üretim sürecine geçildi. Dünyanın her tarafından sisteme talep var ve kullanmak istediklerini belirtiyorlar. Özellikle Covid-19 riski büyük olan havaalanı gibi yerlerde, sonucu hemen alınabildiği için havaalanları istiyor, üretimin durması büyük maliyetlere neden olabileceği için büyük fabrikalar istiyor. Örneğin, Alman Futbol Ligi istedi. Dünyada eşi olmayan bir sistem olduğuna inanıyoruz"

İLK KEZ MEZUNİYET TÖRENİNDE KULLANILDI

Atalar, sistemin, dünyanın bazı önemli fuarlarında sergilenerek büyük ilgi gördüğünü de aktardı.

Bilkent Üniversitesinin mezuniyet törenlerinden hemen önce öğrencilere ve ailelerine "Diagnovir" adlı sistemle hızlı Covid-19 testleri yaptıklarını bildiren Atalar, "Üniversitemizin mezuniyet töreni 4 bin kişilik açık bir alanda yapılıyor, 8 ayrı seansta gerçekleştirilen her törene ailelerle birlikte yaklaşık 1200 kişi katılıyor. Tören alanında bulaş açısından sosyal mesafenin yeterli olmasına rağmen bu yıl ilk kez bu sistemi kullandık" dedi.

"GÜVENİLİRLİK TESTLERİNİ DE BAŞARIYLA GEÇTİ"

Bilkent Üniversitesi UNAM baş araştırmacılarından Doktor Öğretim Üyesi Bülend Ortaç ise EA Teknoloji Genel Müdürü Ali Aytaç Seymen, Arizona Üniversitesinde doktora sonrası araştırmalar yapan Erol Özgür, Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkan Tuncay ile geliştirdikleri ve geçen yılın sonunda kamuoyuna duyurdukları klinik öncesi çalışmanın ardından süreci başarılı şekilde yürüttüklerini belirtti.

"SAĞLIK BAKANLIĞI ONAYI ALINDI"

Ortaç, bu sürece ilişkin şu bilgileri verdi:

"Yaptığımız klinik çalışmalarda yüzde 99 doğruluk oranıyla çalıştığını test ettik. Sistem nanoteknoloji temelli olarak çalışıyor. Bu oranlarla yaptığımız dosya ile Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğüne başvurumuzu yaptık ve oradan bu sistemi kullanabileceğimiz onayı alındı. Bu sistemin yanında buradaki teknolojiyi okuyabilen ve sonuçları doğrulayan bir cihaz geliştirmiştik. Bu cihazın Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından onayı da alındı. Bu iki onay ile birlikte geliştirdiğimiz teknoloji sahada kullanılabilir hale geldi."

Bilkent Üniversitesi mezuniyet törenine katılacak öğrenci ve velilerin Covid-19 testlerini 16 ayrı cihazla yaptıklarını bildiren Ortaç, "Öğrenci Covid-19 testinin sonucunu aldı, testi negatif çıkan öğrenciye rozet verdik ve bu rozetle birlikte törene katıldılar, böylece mezuniyet töreni için güvenli bir ortam oluşturulmuş oldu. Tüm buna karşın maske ve sosyal mesafe kurallarına da dikkat ediliyor" diye konuştu.

SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?

Bülent Ortaç, hızlı test kitinin çalışma prensibine ilişkin şunları kaydetti:

"Ağızdan alınan bir sürüntü hızlı test kitine yerleştiriliyor. Virüs pozitif olması halinde virüs proteinleri bu kite bağlanarak optik sinyal veriyor. Bu hızlı sinyal sonucunda yapılan algoritmalar, farklı varyantlara da cevap verebiliyor. Bu algoritmalar negatif ya da pozitif olarak cevap veriyor. Hastadan alınan numune örneğinin pozitif olması halinde 5-10 saniye içinde, negatif durumda ise kontrollerin yapılarak 20-30 saniye içinde sonuç çıkıyor. Hastalar üzerinde yaptığımız testlerde, PCR testlerinin çok öncesinde sonuç aldık."