Ayasofya'daki fresklerle ilgili kritik soru cevap buldu

Cumhurbaşkanlığı Ayasofya yönetimini Diyanet İşleri Başkanlığı’na bıraktı. Ancak tarihi yapının mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’nde. Vakıflar da Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı. Hürriyet'ten Ömer Erbil'in haberine göre, binanın nasıl yönetileceği, bakım ve onarımlarının nasıl gerçekleşeceği bu iki kurum arasında yapılacak görüşmelerle belirlenecek. Alternatifli olarak Cumhurbaşkanlığı’na sunulacak.

HERKESE AÇIK OLACAK

Ayasofya müze statüsündeyken en son ziyaretçi sayısı 2019’da 3 milyon 727 bin kişiye ulaşmıştı. Bazı günler günlük ziyaretçi sayısı 20 binleri geçiyordu. Ayasofya ibadete açıldıktan sonra ziyaretçiler tarihi yapıyı ücret ödemeden gezecekleri için bu sayının çok daha fazla olması bekleniyor. Gişeler kaldırılacak. İsteyen herkes ziyaret edebilecek. Üst kat galeri bölümleri için ücretli ziyaretçi girişi alternatifler arasında yer alıyor. Buraya alınacak yabancı ziyaretçiler için de randevu sistemi gündemde.

Ayasofya’da halihazırda çok sayıda restorasyon devam ediyor. Bir o kadar da yeni restorasyon projeleri sırada bekliyor. Binanın yönetimi tamamen Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredilirse bu restorasyonlar yarım mı kalacak sorusu sıkça karşımıza çıkıyor. Kültür Bakanlığı binadan tamamen çıksa bile Sultanahmet Camisi’nde olduğu gibi onarımlar yine Vakıflar Genel Müdürlüğü dolayısıyla da Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca devam edecek.

BİLİM KURULU KALACAK

Ayasofya restorasyonları 1993 yılından bu yana Bilim Kurulu onayıyla yapılıyor. Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Prof. Dr. Mustafa Erdik, Prof. Dr. Nevzat İlhan, Prof. Dr. Selçuk Mülayim gibi alanında uzman akademisyenlerden oluşan kurul Ayasofya’nın ihtiyacı olan onarımları belirliyor ve bu onarımların oluşması iiçin hazırlanan restorasyon projelerini denetleyip takibini yapıyordu. Yeni sistem ile bu yöntem de tarihe mi karışacak? Bakanlık yetkilileri 1500 yıllık yapının her an restorasyona ihtiyacı olduğunu ve doğru ve bilimsel uygulama yapabilmek için de bilim kurulunun şart olduğunu belirtiyor. Bu nedenle hangi yönetim biçimi tercih edilirse edilsin bilim kurulunun değişmeyeceği ve bunun Cumhurbaşkanlığı’na önerileceği kaydediliyor.

FRESKLERE SIVA YAPILMAYACAK

Ayasofya içinde yer alan fresklerin durumu en merak edilenler arasında. Namaz kılınan yerde insan sureti olmasının caiz olmadığı düşüncesinden hareketle fresklerin üstüne perde çekmek, namaz vakitlerinde ışık yöntemi ile kapatmak gibi farklı formüller gündemde. Gravürlerden ve fotoğraflardan tespit edildiği kadarıyla Osmanlı döneminde fresklerin üstünün açık olduğu, 1850 Fossati onarımlarında dökülmelere karşı fresklerin üstünün örtüldüğü tespit edildi. Dolayısıyla Osmanlı döneminde cami olarak varlığını sürdürürken fresklerin üstü açıktı ve bir sakınca oluşturmuyordu. Buradan hareketle fresklerin üstlerinin örtülmemesi de bir alternatif olarak sunuluyor. Yetkililer kesinlikle sıvayla kapatılmayacağının altını çiziyor. 

ZİYARETE KAPANDI

Ayasofya Müzesi, dün sabah itibarıyla ziyaretlere kapandı. Müzenin girişini bariyerlerle kapatan polis, güvenlik önlemi aldı. Elinde bilet olsa dahi içeri kimse alınmadı. Gün boyu Ayasofya’nın önünde bekleyenler oldu. Zaman zaman tekbir getiren ve dua eden kalabalığın sayısı artınca, polis sosyal mesafeye uyulmadığı gerekçesiyle müdahale etti. Polisin ikazları üzerine kalabalık dağıldı.

İstanbul Emniyet Müdürü Zafer Aktaş, Sultanahmet Meydanı ve Ayasofya içerisinde incelemelerde bulundu. Zaman zaman polis helikopteri de bölgede alçak uçuş yaptı. Sultanahmet Meydanı’na giren herkes aramadan geçirildi. Ayasofya'nın minareleri ve kubbelerinde inceleme yapıldı. 4 kişilik bir heyet tek tek minarelere çıkıp, şerefelerden fotoğraf ve görüntü çekti. Kubbelerin üzerine çıkan ve incelemelerini burada da sürdüren ekip, çalışmalarını gün boyu sürdürdü.

AYASOFYA NE ZAMAN MÜZE OLDU?

Ayasofya Bizans İmparatoru 1. Justinianus tarafından, 532-537 yılları arasında dönemine göre 5 yıl gibi kısa bir sürede İstanbul'un tarihi yarımadasındaki eski şehir merkezine inşa ettirilmiş bazilika planlı patrik katedrali, 1453 yılında İstanbul'un Osmanlılar tarafından alınmasından sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından camiye dönüştürüldü. 

1453’te camiye çevrilen Ayasofya birçok defa restore edildi. 1930 ile 1935 yılları arasındaki restorasyon çalışmaları nedeniyle halka kapatılan Ayasofya Bakanlar Kurulu’nun 24 Kasım 1934 tarih ve 7/1589 sayılı kararıyla müzeye çevrildi. 1934 yılından itibaren Ayasofya müze olarak hizmet verdi.