10 soruda Türkiye'nin ilk insanlı uzay yolculuğu

Türkiye'de gözler, Milli Uzay Programı'nın ilk ayağı olan "ilk insanlı uzay misyonu" kapsamında Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) gönderilecek ilk Türk astronot Alper Gezeravcı'nın yolculuğuna odaklandı. Türkiye'nin Milli Uzay Programı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2021 yılında ilan edildi. Bu kapsamda öncelikle bir Türk vatandaşının uzaya gönderilmesi için çalışmalara başlandı.​​​​​​​Yapılan değerlendirmeler sonucu Alper Gezeravcı, ilk Türk uzay yolcusu oldu. Gezeravcı, Türkiye saati ile 17 Ocak'ı 18 Ocak'a bağlayan gece uzay yolculuğuna başlayacak. Bu yolculuğa ilişkin merak edilen 10 soruya 10 cevap şöyle:

Soru 1: İlk Türk astronot nasıl seçildi?

Mayıs 2022'de "Türk Uzay Yolcusu ve Bilim Misyonu" görevi için 2 Türk vatandaşının seçileceği bildirildi ve Türk astronot başvurusu hakkındaki bilgiler Türkiye Uzay Ajansının (TUA) internet sitesinde yayımlandı. Türk astronot seçimleri için 36 bin aday başvuru yaptı. Adaylar arasından 30'u Ankara'ya çağrıldı. Adayların seçilmesinde mühendislik, fizik, tıp ve astronomi alanlarında gösterdikleri faaliyetlerin yanı sıra yaptıkları sporlar da belirleyici oldu. Gerekli şartları sağlayan adaylar Ankara'da tıbbi ve psikolojik testlerden geçirildi.

Soru 2: Seçilen astronotlar ne zaman ilan edildi?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Atatürk Havalimanı'nda geçen yılın nisan ayı sonunda başlayan dünyanın en büyük havacılık, uzay ve teknoloji festivali TEKNOFEST'te yaptığı konuşmada (29 Nisan 2023) Alper Gezeravcı'nın asil, Tuva Cihangir Atasever'in yedek uzay yolcuları olarak belirlendiğini duyurdu.

Soru 3: Astronotlar nerede eğitim aldı?

Türkiye'nin insanlı ilk uzay görevini gerçekleştirecek "uzay yolcusu"nun eğitim ve uçuş hizmeti için ABD'deki Axiom Space ile işbirliğine gidildi. Astronotların eğitim süreci ABD'nin Teksas eyaletinin Houston kentinde yürütüldü.

Soru 4: Alper Gezeravcı uzayda ne görevler yapacak?

Gezeravcı, 14 gün boyunca Uluslararası Uzay İstasyonu'nda çeşitli bilim misyonlarını gerçekleştirmek üzere uzaya gönderiliyor. Üniversite ve araştırma kurumlarınca bu misyon için hazırlanan deneyler, çıkılan çağrı neticesinde TUA ve TÜBİTAK Uzay uzmanlarından oluşan bir komisyonca değerlendirildi. Aralarında kanserden bağışıklık hücrelerine, alglerden propolise kadar literatüre katkı sağlayacak çalışmaların bulunduğu 13 deney uzayda gerçekleştirilecek.

Soru 5: Yolculuk ne zaman başlıyor?

Türkiye saatiyle 17 Ocak'ı 18 Ocak'a bağlayan gece 01.11'de Alper Gezeravcı, ilk insanlı uzay misyonu için yola çıkmış olacak. Mürettebatı taşıyacak aracın 1,5 gün sürecek yolculuk sonunda, 19 Ocak saat 13.15'te Uluslararası Uzay İstasyonu'na kenetlenmesi bekleniyor.

Soru 6: Fırlatma işlemi nereden yapılacak?

SpaceX Falcon 9 roketi, Ax-3 mürettebatını SpaceX Dragon uzay aracıyla NASA'nın Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'ndeki Fırlatma Kompleksi 39A'dan ISS'ye fırlatılacak.

Florida eyaletinin doğusunda ve batısında tespit edilmiş farklı iniş noktaları ise dönüşte hava ve deniz yüzeyinin şartlarının uygunluğuna göre tercih edilecek.

Soru 7: Ekipte kimler olacak?

Axiom Space'in ISS'ye göndereceği "Ax-3" görevi için 4 kişilik mürettebat arasında Gezeravcı'nın yanı sıra ABD ve İspanya'yı temsilen misyon lideri Michael Lopez-Alegria, İtalyan Hava Kuvvetlerinden Pilot Walter Villadei ve Avrupa Uzay Ajansı adına katılan İsveçli Marcus Wandt bulunuyor.

Soru 8: Gezeravcı yanında neler götürecek?

Ax-3 uzay görevine gidecek uzay yolcuları beraberlerinde kişisel ve ülkelerini simgeleyen bazı objeler de götürecekler. Gezeravcı'nın bavulunda başta yeğeni olmak üzere, aile bireylerinin fotoğrafları, Yörük kültürüne ait bazı objeler, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın kendilerine verdiği Türk bayrağı olacak.

Soru 9: Yemek ihtiyaçları nasıl karşılanacak?

Nisan 2023'te astronotların beğendikleri yemek grupları tespit edildi. İlk numunelerin testleri NASA bünyesindeki laboratuvarlarda gerçekleştirildi. ISS'de yenilecek yemekler astronotlardan çok önce kargo olarak oraya ulaştırıldı. ISS'ye ulaşmak için kullanılacak "Crew Dragon" kapsülünün içinde yolculuk için yemek olacak.

Soru 10: Türk Uzay Yolcusu ve Bilim Misyonu kapsamında kaç uçuş yapılacak?

Misyonda 2 insanlı uçuş gerçekleştirilecek. İlki Gezeravcı'nın ISS'ye yapacağı, ikincisi ise Atasever'in yılın ilk yarısında gerçekleştirmesi beklenen yörünge altı uçuşu olacak.