30'lu yaşlarda ortaya çıkan bunama belirtisi: Birçok kişi tehlikenin farkında değil

Demans, genellikle yaşlılıkla ilişkilendirilse de her yaş grubunu etkileyebiliyor. Özellikle frontotemporal demans (FTD) adı verilen bir tür, en sık 45-65 yaş aralığındaki bireylerde görülüyor. Ancak 30'lu yaşların sonlarında, hatta 20’li yaşlarda teşhis edilen vakalar da mevcut.

FTD’nin ilk belirtileri, çoğu zaman davranış değişiklikleriyle başlıyor. Kişiler aniden saldırgan hale gelebiliyor, iletişim kurmakta zorlanıyor ya da dürtüsel davranışlar sergilemeye başlıyor. Bu belirtiler, genellikle başka sağlık sorunlarıyla karıştırılıyor ya da kişinin geçici bir ruh hali bozukluğu olarak değerlendiriliyor. Bu da doğru teşhis ve müdahalenin gecikmesine neden oluyor.

Avustralyalı iş insanı Paul Little, FTD hastalarına zamanında ve doğru teşhis konulamamasının ciddi sonuçlara yol açtığını vurguladı. Little, Financial Times’a verdiği demeçte şunları söyledi:

“29 yaşında FTD teşhisi alan hastalarımız var ve bu hiç de nadir değil. Genellikle bu durum bipolar bozukluk ya da orta yaş kriziyle karıştırılıyor çünkü davranışsal belirtiler ön planda olabiliyor. Kişi alkol bağımlısı haline gelebiliyor, polisle başı derde girebiliyor ve yanlış yönlendirmelerle uygun olmayan tedaviler alabiliyor.”

Little, FTD için henüz bir tedavi bulunmadığını, hastalığın yalnızca hastayı değil, çevresindeki herkesi yıktığını belirtiyor. “Hastalık ilerledikçe kişi artık çalışamaz hale geliyor. Bakım veren aile üyeleri de işlerini bırakmak zorunda kalıyor. Bu da hem ekonomik hem duygusal açıdan büyük yıkımlara neden oluyor” dedi.

Alzheimer’s Society verilerine göre, İngiltere’de 65 yaş altındaki yaklaşık 70 bin 800 kişi genç başlangıçlı demans ile yaşıyor. Nedenleri yaşlı bireylerdekiyle benzerlik gösteriyor. Alzheimer’da beyin hücrelerinde plak ve yumak oluşumu görülürken, damar tipi demansta beyne giden kan akışındaki problemler (çoğunlukla kalp hastalıklarına bağlı) ön planda.

FTD ise daha nadir görülen bir demans türü ve İngiltere'de yaklaşık 16 bin kişiyi etkiliyor. Beynin ön ve yan bölgelerindeki hücre kaybına yol açtığı için bireyin davranış biçimlerinde, sosyal ilişkilerinde ve öz bakımında ciddi değişiklikler gözlemlenebiliyor.

Hastalığın ilerlemesi kişiden kişiye değişse de, tanı konulduktan sonraki yaşam süresi ortalama 2 ila 12 yıl arasında değişiyor.

2022 yılında İngiltere'deki aile hekimliği kayıtlarını inceleyen bir araştırma, genç başlangıçlı demans vakalarında 2014’e kıyasla yüzde 69’luk bir artış olduğunu ortaya koydu. Bu artış, hastalığın giderek daha fazla kişiyi etkilediğini ve erken teşhisin ne kadar hayati olduğunu gözler önüne seriyor.