Demans sessizce geliyor: Sohbet sırasında ortaya çıkan belirti

Demans genellikle hafıza kaybı, yön bulma güçlüğü ya da yüzleri tanımama gibi belirtilerle özdeşleştirilse de, hastalığın ilk işaretleri çok daha ince olabilir. Yapılan son araştırmalar ve uzman gözlemleri, günlük konuşmalarda fark edilen küçük aksaklıkların demansın erken uyarı işaretleri olabileceğini ortaya koyuyor.

Sohbetlerde yaşanan belirgin olmayan bu değişiklikler; doğru kelimeyi bulmakta zorluk, aynı hikâyelerin tekrar tekrar anlatılması, konular arasında bağlantı kuramama ya da konuşmalardan tamamen çekilme şeklinde kendini gösterebiliyor. Kimi zaman “yalnızca yaşlılık” belirtileri olarak yorumlansa da bu küçük ipuçları, erken teşhis için büyük önem taşıyor.

Günlük konuşmalarda sıkça belirsiz kelimelere başvurulması veya tanıdık kelimelerin yerine garip tanımlar yapılması, demansın habercisi olabilir. Örneğin, "mikrodalga" yerine "yemeği ısıtan şey" denmesi, yalnızca geçici bir unutkanlıktan ziyade, tanıdık kelimelere ulaşmakta zorluk yaşandığını gösterebilir. Aynı konuşmaların kısa aralıklarla tekrarlanması ise kısa süreli hafıza problemlerine işaret edebilir.

KONUDAN KOPMAK, SESSİZLİĞE GÖMÜLMEK

Demansın bir diğer erken belirtisi ise sohbetin akışını sürdürmede yaşanan güçlüklerdir. Kişinin bir anda bambaşka bir konuya geçmesi, kelime ararken sık sık “şey”, “yani” gibi dolgu sözcüklerine başvurması ya da cümle ortasında duraklaması dikkat çekici olabilir. Yakın çevresinin isimlerini karıştırmak veya sıkça unvanları yanlış kullanmak da yine bu sürecin habercisi sayılıyor.

Zamanla, bazı bireyler sosyal ortamlardan uzaklaşmayı tercih edebilir. Daha önce sohbetlere yön veren, kalabalıklarda kendine güvenle yer bulan kişiler, artık sadece başını sallayıp gülümseyerek pasif kalabiliyor. Bu durum yalnızca yorgunluk ya da isteksizlik değil, bilişsel zorlukların bir sonucu olabilir.

Bu küçük belirtiler çoğu zaman görmezden gelinse de, onları fark etmek ve üzerine düşünmek büyük fark yaratabilir. Uzmanlar, erken teşhisin kişiye uygun tedavi, aile içi planlama ve duygusal destek sağlama açısından hayati olduğunu vurguluyor.

Uzmanlara göre, bu belirtiler tek başına bir teşhis anlamına gelmez. Ancak tekrar eden bir örüntü gözlemleniyorsa, not almak ve bir uzmana danışmak gerekir. Sevilen birine bu konuda yaklaşırken ise nazik ve destekleyici bir dil kullanmak önem taşıyor: “Son zamanlarda bazı şeyler dikkatimi çekti. Her şey yolunda mı, merak ettim.”

Bir sağlık kontrolüyle vitamin eksikliği, ilaç yan etkisi ya da stres gibi başka nedenler de elenebilir. Ancak en önemlisi, kişi kendinde bir şeylerin yolunda gitmediğini zaten hissediyor olabilir. Bu nedenle anlayış, sabır ve destek sürecin en kıymetli parçaları arasında yer alıyor.