Diyarbakır’ın kuru armut tatlısı

Kış soğukları bastırınca kış armutlarını hatırladık. Kış armudu deyince benim için en güzeli Elmadağ Kayak Tesislerine giderken son köy olan Elmadağ köyünün armudu, Antalya’da da Korkuteli’nin Karyağdı armudu önemli diye iki çeşit armuttan bahsetmiştim ve ikisi çok benzer demiştim.

Meğerse aslında ikisi de aynı türmüş. Karyağdı armudu Korkuteli koşullarına adapte olan bir Ankara armudu sayılabilir. Her ikisi de yüksek rakımda yetişiyor. Korkuteli Torosların tepesindeki yaylalarda bin metrenin üzerinde en yüksek rakımlı tarım yapılan alanlardan biri.

Elmadağ ise kayak tesislerine yakın. Dolayısıyla üstüne kar yağan, kar yağdığı zaman da özellikle tatlanan, ballanan armut cinsleri bunlar. Son derece sulu meyveler, neredeyse bütün yazın suyunu bünyesinde toplamış, kışa kadar saklamış. Böyle son derece ilginç başka armut türleri de var.

Mesela Boşnakların bildiği Yerebasmaz veya Yerbasmaz armudu vardır. Aslında ahlat meyvesine son derece benzer. Bugün Travnik olarak bilinen Vezirler kentinin meşhur bir armudu. Armut dibine düşer deyimi vardır ya, tam anlamıyla tam olgunlaştığı zaman zıpkın gibi yere düşüyor. Yere düştüğü zaman da sanki böyle içi su dolu bir baloncuk gibi suyuyla birlikte patlıyor. Kış armutları dalında koparılmayı bekleyen ve gittikçe tatlanan armut türleri.

KURU ARMUT TATLISI TARİFİ

Ahlat olsun, diğer armut türleri olsun aynı zamanda kışlık kurutuluyor. Coğrafi işaretler arasında kuru armutla yapılan bir tatlı var. Aslında Anadolu’nun pek çok yerinde kuru meyvelerle yapılan tatlılar vardır ama Diyarbakır’ın armut tatlısı coğrafi işareti almış. Hemen tarifini verelim. 1 kilogram kurutulmuş armut, 30 gram çiçek balını yeterince üstünü geçene kadar suyla tencerede kaynatın. Hatta tam bir kış tatlısı olmasını istiyorsanız kuzine veya soba üstünde kaynatmanız lazım. Böyle içten içe sobanın verdiği sıcaklıkla kaynarsa içiniz de ısınır. Armut suyu emecek, balla hemhal olup iyice yumuşayacak. Tam suyunu çekmeye başladığı zaman üstüne 2 çorba kaşığı tereyağı koyun. 1 su bardağı iri parçalar halinde dövülmüş ceviz içi de eklediğiniz zaman kuru armut tatlınız hazır.