Felce bağlı konuşma bozuklukları çözümsüz değil

Tek taraflı felçlerin (inme, hemipleji) beyni besleyen atardamarların tıkanması veya kanaması sonucu o bölgedeki beyin hücrelerinin zarar görmesine bağlı geliştiğini söyleyen Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Cengiz Bahadır, felcin derecesinin genellikle beyinde zarar gören bölümün büyüklüğü ile doğru orantılı olduğunu söyledi.

Beynin sol yarısı etkilendiğinde, konuşma merkezinin bu bölümde olması nedeniyle sağ taraf felcine ek olarak genelde konuşmanın da bozulduğunu dile getiren Bahadır, bozulmanın hiçbir şey söyleyememe halinden hafif bozuk konuşmaya kadar değişen derecelerde ortaya çıkabildiğini aktardı.

HAFİF VE ORTA VAKALARDA KONUŞMA BOZUKLUĞU KALICI OLABİLİR

Hasta konuşmak istediği zaman doğru kelimeleri kullanamadığını söyleyen Bahadır, “Objeleri adlandırmada zorluk yaşar. Afazi olarak adlandırılan bu durum felç dolayısıyla zaten sağ tarafını düzgün kullanamayan hastada bir de istediklerini sözle ifade edememeye yol açtığından psikolojik sorunlara sebep olabilmektedir. Felcin iyileşme döneminde etkilenen tarafta hareketler yavaş yavaş ortaya çıkarken konuşmada yavaş yavaş düzelmeye başlar. Hafif vakalarda genelde tam düzelme olur ama orta ve ağır vakalarda konuşma bozukluğu az ya da çok kalabilir” dedi.

KONUŞMA TERAPİSİNDE TRANSKRANİYEL MANYETİK STİMULASYON

Yıllardır bu şekildeki hastaların tedavisi için konuşma terapisi uygulandığını anlatan Prof. Bahadır, TMS tedavisinden bahsetti. Bahadır, “Bu iş için eğitim almış tıbbi personel tarafından gerçekleştirilen konuşma terapisi ile felcin iyileşme döneminde kısmen de olsa ek bir iyileşme sağlanabilmektedir. Konuşma terapisi hasta ve uygulayan için zahmetli ve uzun seanslar yapılması gereken bir tedavi uygulamasıdır. Son yıllarda felce bağlı konuşma bozukluklarında bu geleneksel yönteme ek olarak beyne dışarıdan müdahale etmeyi mümkün kılan transkraniyel manyetik stimulasyon (TMS) tedavisi kullanılmaktadır. Henüz rutin bir tedavi yöntemi olarak onaylanmamış olsa da bu konuda yapılmış yüzlerce çalışmada etkinliği gösterilmiştir. Felçli hastalarda konuşma terapisi ile uygulandığında sonuçlar daha da iyi olmaktadır” diye konuştu.

TMS tedavisinin uygulandığı bölgedeki hücrelerin aktivitesini artırabildiğini ya da baskılayabildiğini belirten Bahadır, yöntemin detayları ve etki mekanizması hakkında şunları söyledi:

TMS SÜRESİ HASTANIN DURUMUNA GÖRE DEĞİŞİYOR

“Yöntemde beynin konuşma merkezi ağrısız ve zararsız bir şekilde uyarılabilmektedir. Bu tedavi sol beyindeki konuşma merkezinin yüksek frekansla uyarılması ya da karşı tarafın düşük frekansla baskılanması şeklinde yapılmaktadır. Karşı sağlam tarafa yapılan baskılama ile hasta tarafın felç ile kaybettiği konuşma yeteneğinin geri kazanması kolaylaşmaktadır. TMS ile afazi tedavisinde öncelikle beyni uyaran en düşük manyetik akım şiddeti belirlenir ve buna göre hastanın durumuna en uygun olan şiddette tedavi gerçekleştirilir. Genelde sağ beyin yarımının konuşma merkezine 1000-1200 uyarı verilir. Tedavi süresi hastanın durumuna göre genelde 10-30 dakika arasında değişir ve 10-15 seans kadar sürer. Yan etkisi son derece az ve ağrısız olan TMS tedavisi, felce bağlı konuşma bozukluklarında umut veren bir yöntem olmuştur.”