Karında şişkinlik, ağrı, aşırı gaz, kabızlık veya ishal gibi yakınmalar, Hassas Bağırsak Hastalığını (HBH) düşündürebilir. Hastalık ataklar ile seyrediyor ve atak aralarında kişi tamamen düzelebiliyor veya çok rahatsız etmeyen yakınmalar oluyor. Bu hastalıkta, dışkılamadan sonra bağırsakları tam boşaltamama hissi de söz konusu olabiliyor.
Aşırı gazın, hastaları rahatsız ederek sosyal ortamlardan kaçınmalarına neden olduğunu belirten Türk Gastroenteroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Serhat Bor, gaz probleminin tek başına ciddi bir hastalık anlamına gelmediğini söylüyor ve irritabl bağırsak sendromunun seyri hakkında şu bilgileri veriyor:
“Dışkı ile karışık sümük (mukus) görülebilir. Hastanın yakınmaları genellikle dışkılama veya gaz çıkartma (yellenme) ile azalır veya geçici olarak kaybolur. Tipik olarak uykudan uyandırmaz fakat geceleri veya yatakta daha sık ortaya çıkabilir. Bağırsak filmi veya kolonoskopi sadece diğer hastalıkların dışlanmasını sağlar, tanı koydurmaz.
Hassas Bağırsak Hastalığı (HBH), kabızlık ile seyreden, ishal ile seyreden ve karışık tip olarak üç gruba ayrılır ve gerek tanı gerekse tedavi, bu gruplara göre değişiklikler gösterebilir. Yakınmaların en az 6 ay önce başlaması gerekir. Bu ağrı veya rahatsızlık genellikle dışkılama ile azalır, ağrı başlarsa dışkı şekli değişebilir veya karındaki ağrı ya da rahatsızlığa ishal veya kabızlık eşlik edebilir.
40 YAŞ ÜSTÜ HERKES GAİTADA KAN ARAMASI YAPTIRMALI
Yaş grubu olarak 15-65 yaşlarında ve cinsiyet olarak da bayanlarda daha sık görülen HBH tanısı esas olarak hastanın yakınmalarının dinlenmesi ile koyulur. Tehlike işaretleri yoksa kolonoskopi gibi ileri incelemeler gerekmez. Muayenede genellikle bulgu saptanmasa da diğer hastalıkların tanınabilmesi amacıyla yapılır.
Yine de gaitada (dışkıda) gizli kan aranması özellikle 40 yaş üstünde yakınması olsun olmasın herkesin yaptırması gereken bir kontrol muayenesidir. Bu sırada gaitada parazit incelemesi yapılması da ek katkı sağlar. Bazı tiroid hastalıkları, kontrolsüz şeker hastalığı gibi bazı durumlarda da bağırsak yakınmaları olabilir.
HASTALIĞIN ‘ALARM’ BULGULARI SADECE KANSERE İŞARET DEĞİL!
Aşağıda yer alan bulgular HBH’da kanser riski yönünden tehlike çanları çaldırır ve ileri inceleme gerektirir. Unutulmaması gereken alarm bulgularının normal insanlarda da sıklıkla görülebileceğidir. Yani bu bulguların varlığı sadece hastanın incelenmesi gerektiğini gösterir, “kanser vardır” anlamını taşımaz!
• Daha önce hiçbir yakınması olmayan bir kişide 40 yaşından sonra (bazı kaynaklara göre 50 yaş) HBH yakınmaları başlaması,
• İstemsiz kilo kaybı,
• Geceleri ortaya çıkan ve derin uykudan uyandıran yakınmaları varlığı,
• Ailede bağırsak kanseri, iltihabi bağırsak hastalığı, çölyak hastalığı varlığı,
• Kansızlık,
• Makattan kan gelmesi veya kanlı ishal,
• Süt ve sütlü ürünlerle artan yakınmalar,
• Ateş (basması değil, derece ile yüksek ölçülmesi).
Ayrıca kişinin yakınması olmasa da birinci derece akrabada bağırsak kanseri varlığında inceleme yapılmalıdır. ”
Prof. Dr. Serhat Bor
HBH’NİN NEDENİ TAM OLARAK BİLİNMİYOR
HBH’nin nedeni tam olarak açıklanamamıştır. Bu hastalık tıpta “fonksiyonel” olarak isimlendirilen grupta yer alır, yani müzmin ve tekrarlayan sindirim sistemi yakınmalarını açıklayacak yapısal veya laboratuar testleriyle saptanan bir bozukluk olmadığı anlamına gelir.
PSİKOLOJİK SORUNLAR DA ÖNEMLİ BİR FAKTÖR
Bu hastalık sadece psikolojik olarak tanımlanamamakla birlikte kişinin psikolojik durumu ile çok yakın ilişkisi vardır. Fonksiyonel adı verilen bu grup hastalıkta yakınmalar psikolojik sorunların ve özellikle de gereksiz kanser korkusunun varlığında daha da kötüye gider. Bazen zeminde hiçbir hastalık yokken sürekli yakınma üreten olgular da vardır ve bu hastalar doğrudan psikiyatri hekimlerine başvurmalıdır. Altta yatan psikiyatrik hastalıklarla yüzleşmemek tedaviyi daha da zorlaştırır. Daha sık rastlanan bir hasta grubunda zeminde var olan bağırsak hastalığı psikiyatrik sorunların eklenmesiyle kötüleşir.
NEDENİ BİLİNMEDİĞİNDEN KESİN TEDAVİ OLANAĞI DA DÜŞÜK
Nedeni tam bilinemediğinden tedavi başarıları sınırlı kalmakta ve hastalığın tamamen ortadan kaldırılması ise neredeyse olanaksız olmaktadır. İlginç bir nokta da İBS hastalarında plasebo denilen etkisiz ilaçların yakınmaları geçici azaltmadaki başarısının %30-70 gibi çok yüksek oranlarda olmasıdır. Bu nedenle hastanın hekimine inanması tedavi başarısını yükseltecektir.
İRRİTABL BAĞIRSAK SENDROMUNDA BESLENME NASIL OLMALI?
Diyet, ishal veya kabızlık olmak üzere hangi yakınmanın hakim olduğuna göre düzenlenir. Aşırı diyet önerilmemektedir. Kabız kişilerde lifli ve posa bırakan gıdalar önerilir. Bunlar arasında esmer ekmek, sebze ve meyveler öne çıkar. Lifli gıdaların bazı hassas kişilerde şişkinliği artırabileceği hatırlanmalıdır. İlaç grubundan alınması planlanan lifli gıdaların içerisinde de suda eriyenler tercih edilmelidir. İshal ile seyreden HBH bulunan hastaların diyetleri tümüyle farklıdır. Genel olarak yağlılar, aşırı sıcak içecekler, kahveler, asitli-gazlı içecekler, baklagiller önerilmez. İlginç olarak yapay tatlandırıcılar ve bazı sakızların da ishal yakınmasını artırabileceği belirtilmektedir. Sütlü ürünlere özellikle dikkat edilmelidir.
HBH’da kullanılan ilaçlar genellikle güvenilirdir ve yan etkileri azdır. Genel olarak gaz giderici olarak isimlendirilen ilaçların etkinliği çok yüksek değildir. En sık kullanılan ilaçlar özellikle ağrı veya spazma etkilidir ve kendilerini daha iyi hissetmelerine neden olurlar. Yeterli etkinin elde edilebilmesi için en az iki ay kullanılmaları önerilmektedir. Yakınmaların yinelemesi durumunda tekrar kullanılabilirler."
- Etiketler :
- Haberler -
- Genel Sağlık
