“Kalın bağırsak kanseri önlenebilir bir hastalıktır”

Kolon kanserinin önlenebilir kanser türleri içerisinde ilk sıralarda yer aldığına dikkat çeken Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Erdem Akbal, bu nedenle birçok ülkede ve ülkemizde kolon kanseri tarama programlarının uygulandığını söyledi.

Yaş, sigara, alkol, cinsiyet, şişmanlık, fiziksel aktivitenin azalması, ailede kolon kanseri hastasının bulunması ya da genetik geçişli kanser sendromlarının olması (mesane, prostat, pankreas, mide, meme kanseri) kolon kanseri için risk faktörü.

BESLENME ÖNEMLİ ROLE SAHİP

Kalın bağırsak kanseri gelişiminde birinci basamakta kolondaki epitel hücrelerinde hücresel düzeyde bozukluk olduğunu, bu bozukluğu tetikleyen bazı diyet faktörleri bulunduğunu ifade eden Dr. Akbal, beslenme ile kolon kanseri arasındaki bağlantı hakkında şunları söyledi:

“Besinlerdeki yağ içeriği özellikle hayvansal yağ içeriği önemli bir faktördür. Yüksek oranda kırmızı et tüketimi ve demir, bazı kanserojen maddelerin oluşmasına neden olarak kolon kanser riskinde artışa yol açar. Liflerden fakir, düşük sebze ve meyve içerikli beslenme de bağırsak kanseri riskinde artış sebebidir.

SİGARAYA DİKKAT!

Sigara kolon kanseri/polibi gelişiminde de belirgin artışa neden olmaktadır. Özellikle uzun zamandır ve yüksek oranda sigara içenlerde hem bağırsak kanseri hem de polip görülme sıklığı artmaktadır.” 

YAKINMAYA NEDEN OLMAYABİLİR!

Hiç şikayeti olmayan hastalarda kolon kanseri için tarama zamanında yapılmazsa, şikayet oluşana kadar hastalık genellikle ilerlediği için beklenen yaşam süresinin daha kısa olduğunu söyleyen Doç. Akbal, “Bununla birlikte kalın bağırsaktaki yerleşim bölgesine göre değişik şikayetlere de neden olabilir. Kanama, kabızlık, karın ağrısı, karında şişlik, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik ya da dışkının şeklinde olan değişiklikler, halsizlik, yorgunluk, kilo kaybı ve demir eksikliği de kolon kanserinin bulguları arasındadır” dedi. 

TARAMA KİMLERE YAPILMALI?

“Tarama herhangi bir şikayeti olmayan kişilerde kolon kanserini ve kolon poliplerini erken dönemde saptamak için yapılmalıdır” diye konuşan Dr. Akbal, bunun için tüm dünyada 50 yaş sınırı getirildiğini söyledi ve şöyle devam etti:

Doç. Dr. Erdem Akbal

“50 yaşın üzerinde olan kişilerde herhangi bir şikayeti olmasa dahi kolon kanseri taraması yapılması önerilmektedir. Son zamanlarda sigara, alkol kullanımı ve cinsiyete göre yapılan puanlama sistemleri baz alınarak belli kriterlere göre 50 yaş altında da tarama yapılabileceği bildirilmektedir. Ailesinde kolon kanseri bulunanlarda ise genellikle 40 yaşında taramaya başlanılmaktadır. Bazı özel genetik geçişli kanser sendromların da çok daha erken yaşta taramaya başlanılmalıdır. Şikayeti olanlarda ise yaş sınırına bakılmadan gerekli görüldüğünde kolon kanseri için tetkikler yapılmalıdır.”

KOLON KANSERİ TARAMASI NASIL YAPILIR?

Kolonoskopinin, kolon polibini ve kanserini saptamada en güvenilir yöntem olduğunu söyleyen Uzmanın verdiği bilgiye göre, kolonoskopi ile kalın bağırsaklar direkt olarak görülüyor, polip veya kanser gibi lezyonlardan biyopsi alınarak tanı konulabiliyor. Dışkıda gizli kan testi, fekal DNA testi, sanal kolonoskopi, çift kontrastlı grafi gibi bazı testler de taramada kullanılıyor ancak bunların tanıdaki doğruluk oranı kolonoskopiye göre düşük.

KOLON KANSERİ YA DA POLİP AMELİYATSIZ TEDAVİ EDİLEBİLİR Mİ?

Kolon poliplerinin ve erken evre kolon kanserlerinin tedavisinde endoskopi ile yapılan polipektominin uzun zamandır yapılan rutin işlemler arasında olduğunu söyleyen Dr. Akbal, “Son dönemlerde daha önce yalnızca ameliyat ile çıkartılması mümkün olan bazı büyük polip/erken evre kanserler ise endoskopik mukozal rezeksiyon, endoskopik submukozal diseksiyon ya da endoskopik tam kat rezeksiyon denilen yöntemlerle artık ameliyatsız olarak yapılabilmektedir” bilgisini aktardı.