Kanser belirtileri nelerdir, nasıl anlaşılır? (Kanser türleri ve görülme sıklıkları)

Kanser, DNA'da oluşan birtakım hasarlar sonucu hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve çoğalması sonucu oluşan bir hastalıktır. Peki, kanser belirtileri nelerdir ve nasıl anlaşılır?

Kanser belirtileri nelerdir, nasıl anlaşılır? (Kanser türleri ve görülme sıklıkları)

KANSER NEDİR?

Sağlıklı hücreler, bölünme yetenekleriyle yenilenir, ölen hücrelerin yerini doldurur ve doku hasarlarını onarır. Bu bölünme ve çoğalma DNA aracılığıyla kontrol edilir ve belli bir düzeni vardır. 

Fakat DNA'da oluşan birtakım hasarlar sonucu bazı hücreler kontrolsüz bölünür ve çoğalır. Bu şekilde kontrolsüzce bölünüp çoğalan hücreler '''' hücreleri olarak adlandırılmaktadır.

Bu hücreler bir araya gelerek ''Tümör''leri oluşturur. Vücudumuzun çeşitli doku ve organlarında meydana gelebilen tümörler ''iyi huylu'' ve ''kötü huylu'' olarak ikiye ayrılır. Kötü huylu tümörler büyüdükçe normal dokulara zarar verirler ve kanser olarak adlandırdığımız hastalıklar ortaya çıkar.

Kimi zaman kanser hücreleri oluştukları dokudan kan ve lenf dolaşımı yoluyla başka dokulara ulaşıp hastalığın vücudun başka bölümlerine de taşınmasına neden olur. Bu duruma ''Metastaz'' adı verilir.

türleri ve görülme sıklıkları:

Kanserler oluştukları organ, bölge ve mikroskobik yapılarına göre sınıflandırılırlar. 100'e yakın kanser türü olsa da bazı türler çok daha sıklıkla görülmektedir. Sık görülen kanser çeşitleri:

Akciğer kanseri

Meme kanseri

Beyin tümörleri

Ağız kanseri

Bağırsak (kolon) kanseri

Özofagus kanseri

Cilt kanseri

Rahim ve rahim ağzı kanserleri

Yumurtalık kanseri

Prostat kanseri

Testis kanseri

Mide kanseri

Böbrek kanseri

Karaciğer kanseri

Pankreas kanseri

Mesane kanseri

Gırtlak kanseri

Nazofarenks kanseri olarak sayılabilir.

KANSER NEDENLERİ

Kanserin nedenleri tam olarak bilinmemekle beraber iki grup risk faktörü vardır. Bunlardan biri genetik yatkınlık yani ailedeki hastalık geçmişi, diğeri ise çevresel ''kolaylaştırıcı'' faktörlerdir.

Çevresel faktörler; sigara ve alkol kullanımı, yoğun güneş ışınına maruz kalma, radyasyona veya yüksek dozda röntgen ışınına maruz kalma, kanserojen olarak anılan bazı kimyasallara maruz kalma, bazı virüsler, kötü beslenme alışkanlıkları ve hava kirliliği gibi faktörlerdir.

Bunların yanında hamilelik döneminde anne karnında fetüsün maruz kaldığı faktörler de kanserin nedenlerinden sayılmaktadır.

KANSER BELİRTİLERİ

Kanser, her vücutta farklı birtakım belirtiler ortaya çıkarır. 

Açıklanamayan kilo kaybı

Yüksek ateş

Kronik halszlik

Güçlü ağrılar

Meme, koltukaltı ve ya vücudun başka bölümlerinde hissedilen sert ve hareketsiz kitleler

Ciltteki, özellikle ben ve siğillerde değişiklikler

Ağızda diş etlerinde yoğun kanamalar

Balgamda kan gelmesi ve kronik öksürük

Zamansız vajinal kanamalar

Dışkıda kan bulunması ve uzun süren dışkılama problemleri

İdrarda kan bulunması ve idrar sıklığının değişmesi

Bu belirtiler her zaman kanser olduğunuz anlamına gelmez fakat bir uzman doktor tarafından mutlaka değerlendirilmelidir. Doktor kontrolü öncesinde erken teşhisin birçok hastanın hayatı kurtardığı ve herhangi bir kalıcı hasara uğramadan hastalığı atlatmasına yardımcı olduğu unutulmamalıdır.

Ancak erken teşhis, belirtilerin doğru değerlendirilmesi ve düzenli basit kontrollerin ihmal edilmemesiyle mümkün olabilir. Özellikle ileri aşamalara kadar herhangi bir belirti göstermeksizin ilerleyen kanser türlerinde erken teşhis ancak doktor kontrolleriyle mümkün olmaktadır.

Bu sebeple doktora gitmek için hastalığı hissetmeyi beklemeyip düzenli kontrolleri ve rutin tahlilleri aksatmamak çok önemlidir.

KANSER TANI VE YÖNTEMLERİ

Belirtiler sonrası kanser tanısı koymak için birkaç yöntem kullanılmaktadır. Başlıca yöntemler; kan testleri, görüntüleme yöntemleri (MRI, bilgisayarlı tomografi vb.) ve biyopsi işlemi ile alınan parçaların patolojik açıdan incelenmesidir.

Kanserler, türlerine bağlı olarak farklı mikroskobik yapılara ve yayılma hızına sahiptir. Bu yüzden her kanser türünde farklı tedavi yolları izlenir.

Genel olarak kanser tedavileri; çeşitli ilaçlarla uygulanan kemoterapiler, radyoaktif ışınlardan yararlanılan radyoterapiler, cerrahi girişimler ve hastaların yaşam kalitesini arttırmak için kullanılan tamamlayıcı (alternatif) tıp yöntemleri olarak sınıflandırılır.

Bu tedavi yöntemlerinde teknolojinin ve bilimsel çalışmaların etkisiyle her geçen gün gelişmeler sağlanmakta ve ilerlemeler kaydedilmektedir.

Bütün bu tedavi yöntemlerinin yanı sıra kanser hastalarında moral ve motivasyon, iyileşmenin en büyük yardımcısıdır. Zaman zaman hastaların psikolojik destek alması da tedaviye katkı sağlamaktadır.

KANSER EVRELEMESİ NEDİR?

Kanserin, hastalığın anatomik boyutuna, yani evreye göre sınıflandırılması, hasta bakımı, araştırma ve kanser kontrolü için gereklidir. UICC TNM evreleme sistemi, her bir hasta için kanser boyutu hakkında iletişim kurmak için onkoloji sağlık uzmanları tarafından benimsenen ortak dildir.

Kanserin evresi bilindikten ve anlaşıldıktan sonra, bu genellikle uygun tedaviye ve bireysel prognoza karar vermek için bir temel oluşturur. Ayrıca tedavi kılavuzlarını bilgilendirmek ve değerlendirmek için kullanılabilir ve kanser kontrolü, önleme planları ve araştırmaları geliştiren veya uygulayan politika yapıcılar için hayati bilgiler oluşturur. 

TNM sınıflandırması, tümörün anatomik boyutuna odaklanır ve aşağıdaki kategoriler değerlendirilerek belirlenir: 

T, ana (birincil) tümörün boyutunu tanımlar 

N, kanserin yakındaki lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını açıklar

M, kanserin metastaz yapıp yapmadığını açıklar   (birincil tümörden vücudun başka bir bölümüne yayılması)

METASTAZ NEDİR?

Metastaz, kanserin başladığı yerden farklı bir vücut bölümüne yayılmasına denir. Yani kanser hücreleri vücudun farklı bir bölümünde yerleşip çoğalır ve yeni tümörler oluşturabilir.

Kanser hücreleri, lenfatik sistem ve kan dolaşımı yoluyla diğer bölgelere metastaz yapar. Orijinal veya birincil tümörden gelen kanser hücreleri, akciğerler, kemikler, karaciğer, beyin ve diğer alanlar gibi diğer bölgelere gidebilir.

Bu metastatik tümörler, birincil tümörden kaynaklandıkları için ‘ikincil kanserlerdir’. Metastaz, evreleme ve tedaviyi belirlemeye yardımcı olduğu için önemlidir.

KANSERDEN KORUNMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER

Kişi ideal kilosunu korumaya çalışmalıdır.

Tek yönlü beslenmeden kaçınılmalıdır. Et, süt, tahıl, meyve- sebze ve yağ olmak üzere tüm besin gruplarından gün içinde uygun miktarlarda tüketilmelidir.

Günde 5 porsiyon meyve ve 2 porsiyon sebze yemeye dikkat edilmelidir.

Kanserden korunmada posa alımının çok önemlidir. Bu sebeple beyaz ekmek yerine çavdar, kepek veya tam buğday ekmeğini tercih edilmelidir.

Kabuklarıyla yenebilen meyveler soyulmadan tüketilmelidir.

Pişirme yöntemi olarak fırında veya haşlamayı tercih edilmelidir.

Kızartmalardan uzak durulmalı, yemekleri fazla kavurmadan pişirilmelidir.

Sigara içmemek ve içilen ortamlarda bulunmamak önemlidir.

Hareketsizlikten kaçınılmalı, günlük fiziksel aktiviteleri artırmaya özen gösterilmelidir. Haftada en az 2 gün spor yapılması sağlıklı bir yaşam için önemli koşullardandır.

Günde 2-2,5 litre su tüketilmelidir.

Çay ve kahve tüketimi azaltılmalıdır. Kahve içerken süt tozu yerine yarım yağlı süt kullanılabilir.

Asitli içecekler, hazır meyve suları gibi şeker içeriği yüksek içecekler yerine, az şekerli komposto, hoşaf, taze sıkılmış meyve suları içilebilir.

Aşırı alkol alımından uzak durulmalıdır.

İçerdiği Omega- 3 yağ asidinin olumlu etkilerinden faydalanmak için haftada 2 veya 3 kez balık tüketimi önemlidir.

Brokoli, karnabahar, lahana gibi antioksidan içeriği yüksek besinlerin tüketim sıklığı artırılmalıdır.

Her türlü besinin iyi yıkanıp temiz hazırlanmasına özen gösterilmeli ve temiz su kullanılmalıdır.

Kızartma yağları tekrar tekrar kullanılmamalıdır.

Doğrudan ateşte pişirilen yiyecekler haftada en fazla bir gün tüketilmelidir.

Günlük tuz tüketimi 5 gramın altında olmalıdır. Salamura, turşu gibi tuz oranı yüksek yiyeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır.

Salam, sosis ve tütsülenmiş yiyecek gruplarından mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.

Gün içinde 2 bardak süt veya yoğurt tüketimi önemlidir.

Özellikle yaz mevsiminde direkt güneş ışığından kaçınılmalıdır.

Sayfa Yükleniyor...