Kemiklerin vücudun yapısını oluşturma, organları koruma, kasların bağlanmasını sağlama ve kalsiyum depolama gibi birçok önemli görevi var. Güçlü ve sağlıklı kemiklere sahip olmak için, çocukluk ve ergenlik dönemlerinde önlem almak önemli ancak yetişkinlik döneminde de bazı noktalara dikkat etmek gerekiyor. Kemik sağlığını korumak için diyet, fiziksel aktivite ve yaşam tarzı gibi faktörlerin kemik yoğunluğunu nasıl etkilediğini bilmek önem taşıyor.
Kemikler sürekli değişir, yeni kemik dokusu oluşurken yaşlı kemik dokusu bozularak kaybolur. Gençken, vücutta yeni kemiklerin yapılma hızı, yaşlanmış kemiklerin yıkılma hızından daha fazladır ve bu yüzden kemik yoğunluğu artar. Birçok insan 30 yaş civarında maksimum kemik yoğunluğuna ulaşır. Bu yaşlardan sonra, kemik yapılanması devam eder ancak yeni kemik dokusu yapımı, yıkımından daha az olduğundan kemik yoğunluğu zamanla azalır.
Osteoporoz, kemiklerin zayıflamasına ve kolayca kırılmasına yol açan bir hastalık. Bu hastalığa yakalanma riski 30 yaşına kadar kişinin ne kadar kemik yoğunluğu kazandığına ve bu kemik yoğunluğunu 30 yaşından sonra ne kadar hızla kaybettiğine bağlı. Kemik yoğunluğu ne kadar yüksekse yaşlandıkça osteoporoza yakalanma riski de o oranda azalıyor.
KEMİK SAĞLIĞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Kemik sağlığını etkileyen birçok faktör var. Bunlardan bazılarını şöyle sıralamak mümkün: Tüketilen kalsiyum miktarı: Düşük kalsiyum içeren diyetler kemik yoğunluğunun azalmasına, erken kemik kayıplarına ve kırık ihtimalinin artmasına yol açar.
Fiziksel aktivite: Fiziksel olarak aktif olmayan insanlar, aktif olanlara oranla daha fazla osteoporoza yakalanma riskine sahiptir.
Tütün ve alkol kullanımı: Araştırmalar tütün kullanımının zayıf kemiklere yol açtığını gösteriyor. Aynı şekilde, düzenli olarak günde ikiden fazla alkollü içecek tüketimi osteoporoz riskini arttırır çünkü alkol vücudun kalsiyum emilimini engeller.
Cinsiyet, beden ve yaş: Eğer kadınsanız osteoporoza yakalanma riskiniz daha fazladır, çünkü kadınlar erkeklere oranla daha az kemik dokusuna sahiptir. Ayrıca çok zayıfsanız veya küçük bir bedene sahipseniz kemik yoğunluğunuz daha az olur. Ayrıca yaşlandıkça kemikleriniz incelir ve zayıflar.
Soy ve aile geçmişi: Osteoporoz olan anne babaya ya da ikiz kardeşe sahipseniz, veya ailenizde çok fazla kırık gözlenmişse, sizde de görülme olasılığı artabilir.
Hormon seviyeleri: Tiroid hormonunun gereğinden fazla salgılanması kemik kaybına neden olabilir. Menopozda östrojenin azalmasıyla kemik kaybı çarpıcı biçimde artar. Menopoz öncesi uzun süre adet kanamasının olmaması da riski arttırır. Erkeklerde de düşük testosteron seviyesi kemik kaybına yol açabilir.
Yeme bozukluğu ve diğer koşullar: İştahsızlık veya bulimia gözlenenler kemik kaybı riski taşır. Ayrıca mide ameliyatı, kilo kaybı için yapılan ameliyatlar ile crohn, çölyak ve cushing hastalığı gibi kronik rahatsızlıklar kalsiyum emilimini etkiler.
Bazı ilaçlar: Kortikosteroidlerin uzun süreli kullanımı kemiklere zarar verir. Osteoporoz riskini artıran diğer ilaçlar; meme kanseri tedavisinde kullanılan aromataz inhibitörleri içeren ilaçlar, selektif serotonin geri alım inhibitörleri, metotreksat, bazı anti-nöbet ilaçları ve proton pompası inhibitörleridir.
SAĞLIKLI KEMİKLER İÇİN NELER YAPILMALI?
Kemik kaybını birkaç küçük önlem alarak yavaşlatabilir ya da önleyebilirsiniz. Örneğin:
Diyetinize kalsiyum ekleyin: 19-50 yaş arası kadın–erkek için ve 51-70 yaş arasındaki erkekler için önerilen günlük kalsiyum miktarı günde 1000 miligramdır. 50 yaşından büyük kadınlar ve 70 yaşından büyük erkekler için günlük önerilen kalsiyum miktarı ise 1200 miligrama çıkıyor. Süt ürünleri, brokoli, karalahana, kemikleri ile konserve somon, sardalya ve soya ürünleri iyi birer kalsiyum kaynağıdır. Günlük yeterli kalsiyumu almakta zorlanıyorsanız, takviye için doktorunuza danışabilirsiniz.
D Vitamini tüketiminize dikkat edin: Kemiklerinizin kalsiyumu absorbe etmesi için D vitaminine ihtiyacı vardır. 19-70 yaş arası yetişkinler için önerilen günlük D vitamini ihtiyacı 600 birimdir. 71 yaşından sonra günlük önerilen miktar 800 birime çıkar. Uskumru, somon, lüfer, alabalık gibi yağlı balıklar, yumurta sarısı ve süt, D vitamini yönünden oldukça zengin ürünlerdir. Güneş ışığı da vücudun D vitamini üretmesine yardımcı olur.
Günlük rutininize fiziksel aktiviteleri de ekleyin: Yürüyüş, hafif tempolu koşu, tenis ve merdiven çıkmak gibi egzersizler kemikleri güçlendirir ve kemik kaybını yavaşlatır.
Sigara ve alkolden kaçının: Sigara içmeyin, günde 2 bardak alkollü içecekten fazla tüketmeyin.
Kaynak: NeoLife Tıp Merkezi
- Etiketler :
- Haberler
