Yaklaşık 70 gün gibi uzun bir üretim sürecinde oluşan sperm hücreleri dış ortamlardan veya bireyin yaşam şekline bağlı değişikliklerden ciddi oranda etkileniyor. Embriyolog Necati Fındıklı, radyasyon, ısı, sigara, alkol gibi etkenlerin sperm hücresinin fonksiyonunda ve genetik şifrelerinde ciddi hasarlara sebep olduğunu söylüyor.
Bu hasarların bir sonraki nesle de geçebildiğini vurgulayan Fındıklı, bu nedenle çocuk sahibi olmak isteyen veya tedavi gören kişilerin sigara ve alkolden uzak durması gerektiğini söyledi. "Özellikle tüp bebek tedavilerinde kullanılacak sperm örneğinin depolanma süresinin de 2-7 gün olması, bu süreyi aşmaması istenir” diyen Fındıklı, sperm yapısını bozan fektörler hakkında şu bilgileri verdi:
“Sperm hücrelerinin ve ileride sperm olacak kök hücrelerin ilk düşmanı yüksek ısıdır. Bu nedenle testisleri aşırı sıcaktan korumak gerekir. Fırın, hamam, sauna, kaplıca gibi yerlerde çalışanlarda ve şoförlerde sperm üretiminde ciddi problem ve fonksiyon bozulmaları yaşanabilir. Sperm üretiminde diğer problem yumurtalıktaki damarların genişlemesidir. Sperme bilinen en büyük ve doğrudan zarar; radyoterapi veya kemoterapi sırasında olur. O nedenle özellikle kanser tedavisinden önce mevcut sperm hücrelerinin dondurularak saklanması ileride oluşacak kısırlık probleminin çözümü için son derece önemlidir. Gerçi özellikle son yıllarda kanser tedavisinde daha etkin ve daha az yan etkili metotlar ve ajanlar kullanılıyor olsa da bu tür bir tedavi gören veya görecek bireylerin en az %30’unda tedavi sonrası yumurtalıklar sperm üretmiyor ve azospermi denilen durum yaşanıyor.”
SPERM NASIL SAKLANIR?
Embriyolog Fındıklı 2010’da çıkan Üremeye Yardımcı Teknikler Yönetmeliği’ne göre kanser tanısı konan ve radyoterapi/kemoterapi göreceklerle, meni örneğinde çok az sperm olan erkeklerin spermlerinin dondurulup saklanabileceğini söyledi.
Fındıklı, sperm saklama işlemi hakkında ise şunları aktardı: “Sperm hücrelerinin dondurulmasında yavaş dondurma/hızlı çözme yöntemleri tercih edilir. Laboratuar şartlarında sperm hücresi dondurma-çözme işlemleri hem daha basittir hem de çözme sonrası canlılık oranlarında ciddi bir kayıp gözlenmez. Sağlık Bakanlığı saklanma süresini 5 yıl olarak belirtmiştir. Ancak özellikle tedavi amaçlı dondurulan sperm örneklerinde bu süre, koşulların saklamaya uygun olması halinde istenildiği kadar uzatılabilir. -150 C’nin altında saklanan sperm örneklerinde zaten hücrelerde herhangi bir canlılık olmadığından hücre bütünlüğü korunmaktadır. Dondurulan sperm örnekleri bulundukları çok düşük sıcaklıktaki ortam değiştirilmez ise teorik olarak çok uzun süreler saklanabilir.”
- Etiketler :
- Haberler
