Modern zamanların ilk "nehir korsanlığı" vakası

Kanada'nın Yukon eyaletinde bulunan Kaskawulsh buzulunun erimesinin, buzulun eriyen sularından beslenen Slims nehrinin geçen bahardan itibaren sularını tamamen kaybetmesine yol açtığı bildirildi.

ABD'nin Washington Tacoma Üniversitesi'nden jeolog Dan Shugar liderliğindeki araştırma ekibi, buzulun su çıkış ayağının erime sonucu geri çekilmesiyle birlikte, kuzey yönünde Kanada'nın Yukon eyaletindeki Kluane Gölü'nü besleyen ve ardından Yukon nehrine bağlanarak Bering Denizi'ne dökülen Slims nehrinin sularının kesildiği ve su kaynağının güney yönünde hareket ederek Alaska Körfezi'ne dökülen Kaskawulsh nehri sularına karıştığını tespit etti.

Geçen yıl bahar aylarında Slims Nehri çevresinde incelemeler yapan araştırmacılar, 26-29 Mayıs tarihlerinde nehir debisinde ani bir düşüş olduğunu gözlemledi. Ardından ağustos ayında bölgeye yeniden geldiklerinde nehir sularının tamamen çekilmiş olduğunu gördü.

Bilim adamları bölgedeki bu ani jeolojik değişimi anlayabilmek için nehrin su kaynağı olan buzulun ağzındaki su toplama bölgesinin topografik değişimleri inceledi.

Buzulun içinde iki nehri besleyen erime sularının toplandığı iki gölün arasında, yakın dönemdeki erimeyle birlikte 30 metrelik bir kanyon oluştuğunu belirleyen araştırmacılar, bunun Slims nehrinin besleyen gölün sularının Kaskawulsh nehrini besleyen gölde toplanmasına yol açtığını fark etti. Kuzey yönünde akan nehri besleyen suların güney yönünde akan nehir tarafından "kapılmış" olduğu anlaşıldı. 

Bilim adamları, söz konusu değişimin, "nehir korsanlığı" olarak adlandırılan bu jeolojik olayın modern zamanlarda görülen ilk örneği olduğunu kaydetti.

"Akım kapımı" olarak da adlandırılan olayın genelde yer kabuğunun hareketleri, toprak kayması veya erozyon sonucu oluştuğuna dikkat çeken bilim adamları, buzul bendindeki değişimlerin ender olarak bu etkiyi yarattığına dikkat çekti.

Bugüne dek iklim değişikliği ve buzullar hakkında yapılan araştırmaların daha çok deniz suyu seviyesindeki artışa odaklandığını vurgulayan Shugar, "Yaptığımız çalışma buzul erimesinin nasıl beklenmedik jeolojik etkilere yol açabileceğini ortaya koyuyor." ifadesini kullandı.

Shugar, akış değişiminin bütün çevre coğrafyanın ekolojisinde ciddi değişimlere yol açacağını; tortu taşınmanın, göl kimyasının, balık popülasyonlarının ve yaban hayatının doğrudan etkileneceğini vurguladı.

Araştırmanın bulguları "Nature Geoscience" dergisinde yayımlandı.