ABD’nin küresel alanda lider olduğu e-ticaret sektörü, dijital dünyanın belki de en zorlayıcı alanlarından biri. Türkiye, gelişmiş ülkelerin bile kendi markalarını çıkarmakta zorlandığı e-ticarette yerel piyasasını oluşturmayı başarmış bir ülke. Sanalpazar Genel Müdürü Cem Kesici, buna rağmen ‘henüz yolun başında olduğumuzu’ belirtirken, girişimcilere önemli tavsiyelerde bulundu.
E-ticaretin henüz yeni başlayan bir devrim olduğunu belirten Kesici, büyük özgüvenle yapılan ‘ya tutarsa’ diye düşünerek yapılan girişimlerin büyük hayal kırıklığıyla sona erdiğine dikkat çekerek, e-ticaretin birçok yeteneğin bir araya getirilmesi gereken bir alan olduğunu vurguladı.
‘Aklımızı başımıza toplamazsak 2014’te büyüme sıkıntısı çekileceğini’ belirten Kesici, girişimcilerin aklına takılan soruları ntvmsnbc’ye yanıtladı:
Mobil uygulama dünyasında kolay para kazanma düşüncesiyle ortaya atılan ve bir kez güncellenmeden bırakılan yüz binlerce uygulama var. E-ticaret ve diğer dijital alanlarda da rastladığımız bu tür girişimlerin altındaki düşünce nedir?
Bu konunun biraz farklı olduğunu düşünüyorum. Evden bile yaptığınız uygulamayı Google Play veya başka bir platforma ‘ya tutarsa’ diye atabilirsiniz. Bunu yapmanız için çok büyük yatırıma gerek yok. İnternet konusunda bu yaklaşım çok benzer olarak karşımıza çıkıyor. Örnek olarak geçmişte geleneksel mağazalardan birkaç tanesi bir araya gelerek bir site kurdular. Kendilerini ‘private shopping’ de çok başarılı gördüler ve aynısını e-ticarette yapmak istediler. Ancak yapamadılar. İnternetin en önemli dinamiklerinden bir tanesi burada beliriyor: Microsoft’un parası mı yoktu da Google gibi olamadı? Bu iş sadece sermaye, teknoloji değil, birçok doğru bileşenin bir araya gelmesini gerektiriyor. ‘Ben internette tecrübeliyim, iyi bir trafiğim var, bu işi yaparım’ düşüncesiyle başarı gelmiyor. Sonuçta ‘garajdaki çocuk başarılı oldu ben neden olmayayım’ diye düşünerek yapılan ‘ya tutarsa’ girişimleri tutmuyor. İnternet girişimciliği öylesine zor bir iş ki, bugün Almanya’nın en önde gelen e-ticaret sitesine bakıyorsunuz, Alman bile değil. Amazon.de, ardından Ebay.de geliyor. E-ticaret alanında aklımızı başımıza toplamamız lazım.
Girişimcilerin yaklaşımı başta olmak üzere son yıllardaki değişimi nasıl görüyorsunuz?
Bahsettiğim yanlış algı girişimciler düzleminde kırıldı. Kimse ‘bir arkadaşımı bulayım, köşeyi döneyim’ demiyor. 2013 bu yaklaşımın ortaya çıktığı yıl oldu ve internette mantar gibi site bitmedi. E-ticarete daha büyük gruplar dahil olmaya başladı. Dediğim gibi, IBM’in ya da Microsoft’un parası mı yok? Burada çok farklı bir yemek formülünden söz ediyoruz. Amatör ruhu kaybetmeden teknolojiyi iyi kullanmanız gerekiyor. Bu bir devrim ve kendi kuralları, dünyası var. Belki 100 yıl sonra tarihi yazılacka bir devrimden söz ediyoruz.
‘İNTERNET HİZMETLERİ BEDAVA OLMALI’
Bu süreci bir ‘devrim’ olarak tanımlayabiliriz kısaca?
Kesinlikle. İnsanlık tarihi boyunca çok fazla keşif yapıldı ama iki tanesi; buhar makinesi ile bilgisayar kırılma noktalarını temsil ediyor. Bir tanesiyle kas gücünü, diğeriyle beyin gücünü aştık.
Sanalpazar geride kalan 5 yılda Türkiye hakkında nasıl bir tablo ortaya çıkardı?
Sanalpazar bir pazaryeri olduğu için, türetici kadar e-ticaret yapmak isteyenlere de faydalı bir platform olarak yansıdı. Akıllı telefonunuzu satmak istediğiniz zaman bir platforma ihtiyacınız var. Bizim dışımızdaki platformlar alışveriş yapmak isteyen kullanıcılardan çok fazla komisyon istiyordu. Biz bu bedellerin olmaması gerektiğini belirttik ve satış olursa komisyon alırız dedik. İnternetin sunduğu hizmetlerin bedelsiz olması gerektiğini savunuyoruz. Bugün Facebook’ta mesaj gönderirken para mı ödüyorsunuz?
Grup olarak elimizdeki değerleri paylaşmaya yöneldik. Makul fiyata 12 taksit yapmak gibi avantajlar sunuyorduk. Anlaşmaları bireysel telefon satışlarında kullanılabilir hale getirdik. Bu gibi faktörler başarılı olmamızı sağladı. İnternette bir şeyler yapmak isteyen kişilere fayda sağladık ve insanlar da yararlanabildiği için bizi tercih etti. Daha çok yolun başındayız ama 5 yıl önemli bir süre. Büyük gruplar bile 1-2 yılda Türkiye piyasasını terk etti. Örneğin Rocket Internet 18 ay içinde Türkiye’yi terk etti. Yatırımın başarısız olacağına ne zaman karar verdiler bunu bile anlamadım. Yerelleşmeyi başaramayan yabancı sermayenin sadece fiziksel değil, dijital ortamda da tutunamayacağını düşünüyorum. Örneğin BestBuy Türkiye’de mağazalar da açmak istedi ama tutunamadı.
‘YABANCI YATIRIMCILAR DEĞİŞİK FİKİR ARIYOR’
Girişimciler özellikle yatırımcılara çok büyük önem veriyor. Bu konuda neden başarısız olunuyor?
Bizim birkaç yabancı yatırımcıyla deneyimimiz oldu. Yine bu konuda da başka bir yanlış düşünceler dünyası var. Yabancı yatırımcılar Türkiye’ye gelip milyonlarını sağa sola saçıyor gibi düşünülüyor. Böyle bir durum söz konusu değil. Bizler gibi, tek bir kuruşun bile hesabını yapıyorlar. Piyasaya bakıyor, her türlü analizi yapıp karar veriyorlar. Bu yüzden çok fazla yabancı yatırım da yok. Türkiye’nin yabancı yatırımcıları çekmesinin sebepleri arasında genç nüfus, gelişmiş kargo-lojistik ve köylere kadar ulaşan internet altyapısı olması ve kredi kartı kullanımı var.
Yabancı yatırımcılar para harcamak istiyor ama şirket kurmuyor, ortaklık yapıyorlar. Öte yandan e-ticaret alanında yabancı yatırımcılarla konuşabileceğimiz site sayısı 10 bile değil. Örneğin saygı duyduğumuz bir rakibimiz gittigidiyor.com eBay’e satıldı. Büyük satın almalardan da bugün söz edemeyiz. 9-10 milyar dolarlık fonların yönettiği görüşmelerde 10 milyon dolarlar büyük bir miktar değil. Yabancılar makul yatırımlarla ilgileniyor ama asıl ilgilerini çekmek için değişik fikirler gerekiyor.
Türkiye’de e-ticaret potansiyeli ülke geneline nasıl dağılmış durumda?
Aynen bildiğiniz gibi. İlk sırada İstanbul, ardından Ankara ve İzmir geliyor. Mal akışı batıdan doğuya doğru yaşanıyor. Ancak uzun vadeli gelişimin Anadolu’da olacağına inanıyoruz. Radyo tanıtımlarıyla da bu bölgelere daha fazla odaklanıyoruz.
Ürün alışverişinde elektronik başı çekiyor diyebilir miyiz?
Mobil cihazlar genelde önde gidiyor Sanalpazar çok keyifli alışverişlere de tanık oluyor. Mesela takı stantları satılıyor. İnsanlar bu ürünleri mağazasına koymak ve kendi ürününü tanıtmak için satın alıyor. Veya çiğ köfte şubeleri satılıyor. Yayılım alanımız çok geniş ve gerçekten çok ilginç ürünler alınıp satılıyor. Mağazalarda bugün kar etmek için çok uğraşıyoruz. Ufak satıcının elinde mal satarak kar etmesi mümkün değil. Bu yüzden bizimle çalışmasını istiyoruz. Kargo şirketleriyle olan indirimli anlaşmalarımız gibi birçok avantaj sunuyoruz.
‘Stok maliyeti’ sizin için geçerli mi?
Sanalpazar olarak bir ürün satmıyoruz. B2C’de; doğrudan tüketiciye gönderilen üründe stok çok önemli bir unsur. Önemli bir örnek verirsem, Amazon’un geçen yıl geliri 69 milyar dolar, karı ise 70 milyon dolar. Ebay’in ise geliri 14 milyar dolar, karı ise neredeyse 3 milyar dolar. B2C’nin bir sınırı var. Daha ne kadar depolayabilirsinz? Ancak C2C’de, tüketiciden tüketiciye ürün gönderilmesinde böyle bir durum yok. İnternet bir topluluk ve herkes elindeki 3-5 stoku tutuyor zaten. Biz de stok olarak sadece promosyon amaçlı 3-5 iPhone gibi birkaç ürün var (gülüyor).
Amazon insansız hava aracıyla kargo taşımayı planlıyor. Ne kadar gerçekçi bir proje sizce?
Amazon bu tür bir projeyi uzun uzun düşünmüştür diye tahmin ediyorum. Sonuçta ABD’de birçok evin bahçesi var. Açıkçası çok bilmeden yorum yapmak doğru olmaz. Yine buhar makinesi örneği verirsem, insansız hava aracıyla kargo taşımacılığı da kademeli olarak gelişebilir. Sonuçta James Watt, dönemine kadar yaşanan gelişmelerin üzerine ekleyerek buhar makinesini geliştirdi. İHA taşımacılığı kargo olarak olmasa da havacılık alanında çok ciddi gelişmelere kapı açabilir.
Sanalpazar Genel Müdürü Cem Kesici.
Sanalpazar sosyal medya ve yazılım birimleri çalıştırıyor mu?
Elbette. Ekip olarak 90 kişiyiz. Ben şahsen yazılım kökenliyim. Yazılımı çok önemsiyoruz. Bir yazılımı entegre edelim demek yerine teknolojiyi geliştirmeye çalışıyoruz. Dışarıdan alsak belki daha pratik olabilir ama kendimiz geliştirerek bir şeyler öğreniyoruz ve bu şekilde ileri gitmekten keyif alıyoruz. Başka türlü de Türkiye’den internet işi çıkacağını sanmıyorum. Almanlardan onu bunu al, monte et... Bunlarla uraşıyoruz. Ama Almanya bile bu maçı kaybetmiş durumda, bunu farketmiş değiliz.
Eğer Türkiye’nin e-ticarette geleceği olacaksa, bölgedeki istikrarsızlığın ortadan kalkması gerekiyor. Türkiye’nin Amazon’u o zaman ortaya çıkabilir. Çünkü Türkiye’ye ilgi duyan ve alışveriş yapmak isteyen bölgesel ülkeler çok fazla. Gümrük politikalarımız büyük avantaj sunuyor. Aynı zamanda Avrupa’da çok fazla Türk yaşıyor.
5 yıl içinde neleri hedefliyorsunuz? Aynı zamanda Türkiye’den beklentileriniz neler?
Sanalpazar, çok küçük bir yatırım değil. Bizimle iş yapmak isteyen yatırımcılara sıcak bakıyoruz ama bizim 5 milyon dolar gibi bir yatırıma ihtiyacımız yok. Yeni firmalar başta olmak üzere sektörün genelinde sıkıntılı bir tablo var. Yeni fikirler olmadığı durumda 2014 büyüme sorunu olan bir sene olarak yansıyabilir. Sanalpazar olara bir yine agresif olacağız ve büyümek istiyoruz. Ama kredi kartı kanunu gibi bizim dışımızda da faktörler var...
- Etiketler :
- Haberler
