'Çin kültürü işkence altında'

Uluslararası Frankfurt Kitap Fuarı Almanya Başbakanı Angele Merkel ile fuarın onur konuğu Çin'in Devlet Başkan Yardımcısı Xi Jinping'in de katıldığı törenle açıldı.

5 gün boyunca kapıları ziyaretçilere açık olacak fuarın açılış konuşmasını Merkel ve Jinping yaptı. Jinping fuarın onur konuğu olmaktan Pekin yönetiminin duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Fuar yetkilileri ise, daha fuar başlamadan insan hakları ihlallerinin çok olduğu, düşünce özgürlüğünün sekteye ugradığı ve yoğun sansürün bulunduğu Çin’i davet ettikleri icin defalarca elestirildiler. Çünkü fuara katılacak yazarlara, ülkedeki sansürün uygulayıcısı olan Çin Basın Yayın Dairesi ile birlikte karar veriliyor. Daire, pek çok yazar ve aydına yurtdışına çıkma yasağı koyarak daha baştan, rejim karşıtlarına fuarda söz hakkı vermek istemediğini aylar önce vurguladı.

Bunu başka olaylar da izledi. Örneğin Çin’in reddetmesine rağmen Frankfurt’a gelen iki yazar yüzünden Çinli yetkililer, Eylül'de yapılan basın toplantısını terk ettiler, fuar organizatörlerinin özür dilemesini sagladilar. Bu nedenle fuarın bu yıl olaylı geçmesi bekleniyordu. Çünkü fuara katılan Çinli yazarların neredeyse yarısı sürgünde yaşayan rejim karşıtı yazarlar. Bu yılki sloganı 'geleneksellik  ve yenilikçilik” olan fuara, Paris’de yaşayan Nobel ödüllü yazar Gao Xingjian, sürgündeki şairlerden Yang Lian, Uygur Dünya Kongresi Başkanı Rabia Kader‘in katılması bekleniyor. İnsan hakları savunucuları Çin’deki ihlallere dikkat çeken bildirileri fuarın açıldığı gün dağıtmaya başladılar.

HERKESİN ELİNDE KİTAP TAŞIMAYA HAKKI VARDIR
Almanya Başbakanı Angela Merkel de tartışmalara dikkat çekerek, ''Çin ile ilgili tartışmaların tabusuz yapılacağına eminim'' dedi. Merkel, kitapların düşünce özgürlüğünün özü olduğunu söyleyerek, ziyaretçilerden Çin’e ve Çin edebiyatina merakla yaklaşmalarını istedi. Konuşmasında Doğu Almanya’da yaşarken Batı'dan nasıl kitap kaçırdıklarını anlatan Merkel’in ''Diktatörlükte kitaplar yakılıyor'' sözleri, Çin’deki sansüre yönelik bir eleştiri olarak yorumlandı. Merkel, “Herkesin elinde bir kitap taşımaya hakkı vardır'' sözlerine karşılık açılışa katılan Çin Devlet Başkan Yardımcısı Jinping'in, Çin halkının barınma, beslenme gibi acil ihtiyaçlarını anlatarak, başka ülkelere oranla yoksullukla nasıl mücadele ettiklerinden bahsetmesi dikkat çekti ve iki liderin konuşması bir düello olarak yorumlandı.

Sürgünde yaşayan Çinli yazarlara göre ise Çin'in fuarın onur konuğu olması korkunç bir durum.

'ÇİN KÜLTÜRÜ İŞKENCE ALTINDA'
Sügünde yaşayan yazar Xu Pei durumun korkunç olduğunu söyleyerek, 'Bir komünist rejim Çin kültürünü yansıtabilir mi? Bu sadece gülünç. Bu rejim ilk yıllarında kültürü neredeyse yok etti ve şimdi Çin kültürü işkence altında'' diye konuştu.

Daha önce fuar öncesinde düzenlenen sempozyuma çağırılan Çin'in iki önemli yazarı Bei Ling ve Dai Qing'in daveti iptal edilmişti. Yasaklı yazarlar da sempozyuma resmi düzeyde değil vatandaş olarak katılmıştı.

Yasaklı yazarlar iptalin sebebinin Çin Hükumeti’nin fuar yetkililerine yaptığı baskı olduğunu iddia etmiş ama fuar yönetimi iptali doğruladığı halde baskının olmadığını belirtmişti.

DİJİTAL KİTAPLAR
Fuarın bu yılki ağırlıklı konusu ise dijital kitaplar. Bu çercevede çok sayıda panel ve toplantı düzenleniyor. Angela Merkel, internette yayınlanan kitapların telif hakları konusunda uluslararası bir tartışma başlatmak istedigi mesajini da verdi.

ALMAN YAYINCILAR BİRLİĞİ ÖDÜLÜ
Geleneksel olarak fuardan bir gün önce verilen Alman Yayıncılar Birliği’nin ödülüne ise bu yıl bir Alman kadın yazar Kathrin Schmidt layık görüldü. Schmidt’e ödülü beyin kanaması geçirdiği için konuşma yetisini kaybeden bir kadının hikayesini anlattığı 'Sen Ölmüyorsun' adlı kitabından dolayı, dünyayı yeniden fethettiği gerekçesiyle verildi. Nobel Edebiyat ödülünü kazanan Hertha Müller de favoriler arasında yer alıyordu. Söz konusu ödül, Yaşar Kemal ve Orhan Pamuk’a da verilmişti.

Frankfurt Fuarı'na bu yıl 100 ülkeden 7 binden fazla firma katılıyor. 3 binden fazla açık oturum, söyleşi, panel ve konferansın yapılacağı ve Pazar günü sona erecek fuarı 300 bin kişinin ziyaret etmesi bekleniyor.