Sıradan bir gün ve sokakta yürüyüş yapıyorsunuz. Aniden yanından geçtiğiniz dükkandan maskeli bir soyguncu fırlıyor. O esnada iPhone’unuzu çıkarıp bir fotoğraf çekiyor ve 30 saniye içinde hırsızlığı bildiren haberinizi hem internete, hem de mobil platforma gönderiyorsunuz. Değişen otobüs saatlerinden bir yol çalışmasına kadar günlük hayatta karşınıza çıkabilecek tüm olay ve gelişmeleri, online muhabir olarak internete kazandırmak artık sizin elinizde.
Yaşadığınız sokaktan, dünyanın dört bir yanındaki şehirlere kadar tüm son dakika gelişmeleri akıllı telefonuzun ve bilgisayarınızın ekranına getiren 'hoodCast’i, geliştiricileri Enes Kılıç ve Hayati Güvence ile konuştuk.
Yurttaş gazetecilik projesinin temellerini 2010’da attığınızı biliyorum?
Hayati: Evet, o yıllarda Stockholm’de yaşıyordum. İsveçcem olmadığından etrafımdakilerini anlamakta güçlük çekiyordum. Herşeyi elimdeki telefonla kelime kelime tercüme edip hiç yoktan etrafımda neler olup bittiğini öğrenebiliyordum. İsveçce alfabesindeki değişik harfleri kullanmaya çalıştığımı da unutmuyorum. Belli bir zamandan sonra artık çevirmekten çok yorulup İsveçli arkadaşlarıma sorunca da 400 yıllık tarihinden itibaren anlatmaya başlıyorlardı. Aslında olay çok basitti; Dijital olarak bulunduğum noktanın etrafında neler oluyor?
Bunu cevaplayan bir sistemin olmamasına çok şaşırdım. Tabii o sıralar bir de Türkiye ile ilgili haberleri takip etmek ve bu haberlerin akranlarımla ilgili haberler olmasına gayret ediyordum. Bu iki problemi (ve başkaları için de doğru olabileceğini düşünerekten) basitçe çözebilmek aklıma geldi; hoodcast. Bu yüzden işimden ayrılıp Türkiyeye dönüş yaptım ve projeyi hayata geçirmeye başladım.
Yurt dışında benzer uygulamalar ve girişimlere rastladınız mı ?
Enes: Daha önce denenmiş yazılımlar var ancak bunların hiçbiri başarılı olamamış. Bunlardan bir tanesi CNN iReport. Ayrıca Completure adında bir başka girişim var. Bu girişimler uygulanabilirliği yetersiz olduğu için başarı gösterememiş. Bunun sebebi olarak ilk göze batanlar ise pratik olmamaları ve teknolojik yetersizlikler diyebiliriz. Biz Hoodcast’te bu tür sorunları aşmış bir uygulama sunmak istedik.
Bireysel gazeteciliğin ilk örneklerini radyodaki trafik durumunu çeken programlarda ve birçok sosyal medya ağındaki paylaşımlarda görüyoruz. Peki son 3-4 yıl içinde dünya geneline baktığımızda bir yurttaş gazetecilik anlayışı oluştu mu? İnsanlar buna ne kadar hevesli?
Enes: İnsanlar bireysel gazeteciliğe her zaman ilgi gösteriyordu; etrafında gördüğü ilginç bir olayı herkes paylaşmak istiyor, ancak teknoloji yetersizdi. Bir kaç yıl önceye bakarsak bireysel gazetecilik sadece bilgisayar ortamında oluşturularak yapılabiliyordu ve bu oldukça zahmetli olduğu gibi zaman alıyordu. Ancak bugün gelinen teknoloji o kadar basitleşti ki insanlar 10 saniye içinde HoodCast gibi bir sisteme haber girebiliyor. Twitter ve Facebook’a bakarsak insanların haber paylaşma ve üretme istekleri olduğunu görüyoruz. Ancak bunu paylaşabilecekleri bir platform bulamamışlardı.
Hayati: Facebook ve Twitter’da haber paylaşabiliyorsunuz ancak bu haberleri sadece kendi çevrenize duyurabiliyorsunuz. HoodCast’te ise böyle bir sınırlama yok, haberinizi herkese duyurabiliyorsunuz. Ayrıca haberin farkındalılığı ve okunurluğu yapıldığı an arttırıyor.
Hoodcast sadece teknolojik yetersizlikleri ortadan kaldırarak mı insanları bireysel gazeteciliğe teşvik ediyor yoksa başka teşvik edici unsurları da var mı?
Enes: Şöyle bir örnek vereyim. Ben Twitter’ı çok kullanan bir insan değilim. Bunun nedeni açıkça takipçi sayımın yetersiz olması. Dünyadaki birçok Twitter kullanıcısının fazla tweet atmamasının nedeni de bu düşünce: ‘Mesajlarım yeterince insana ulaşmayacak.’ Ancak HoodCast’te ‘takipçi’ gibi bir kıstas yok. Paylaştığı haber, bulunduğunu coğrafi konumdan başlamak üzere, dünya genelinde her türlü coğrafi konumdaki insan tarafından görülebiliyor. Tabi ki belirli bir sıralama algoritması var ama bu herkesin eşit olmasına dayanan bir sistem.
“TWITTER’I AYAKTA TUTAN RT”
Hayati: Kısaca yaptığınız haber eşzamanlı olarak ülkenize ve dünyaya yayılacak bir haber platformu içinde oluşturulmuş oluyor. Haberleri sadece haritadan takip edebileceğiniz gibi, ‘lokasyon ayarı çubuğu’ üzerinden de rahatlıkla takip edebilirsiniz. Çubuk üzerindeki lokasyonlar bulunduğunuz sokaktan başlıyor ve İstanbul, Türkiye ve dünyanın ana başlıklarını filtreliyip ve olayları öğrenebiliyorsunuz.
Yani HoodCast şu an tüm dünyada geçerli?
Hayati: Evet, iOS tabanlı bir sistem olarak tüm iPhone kullanılan her yerde kullanılabilir.
Twitter özellikle basın kuruluşları için mükemmel bir son dakika aracı. Ayrıca haber arama, kaynak arama ve bilgi doğrumala konusunda da yardımcı oluyor. ‘Takipçi’ kısıtlamasından öte, HoodCast’i özgün kılan diğer özellikler neler?
Enes: Burada Twitter hakkında bazı istatistiklere bakmak lazım. Elimizdeki veriler, Twitter’daki mesajların yüzde 40’ının amaçsız konuşma olduğunu gösteriyor. Yani kimseyle diyaloğa bile girmeden, sadece kendi düşüncenizi, anlık hislerinizi paylaştığınız mesajlar. Geride yüzde 38’i kişiler arası sohbet. Yüzde 6’sı pazarlama, yüzde 4’ü spam, yüzde 10’u ise retweet; haber içeriği sadece yüzde 4.
Twitter’ı ayakta tutan faktör, re-tweet (RT-bir tweet’in diğer kullanıcılar tarafından tekrar atılması suretiyle paylaşılması). RT’lerin geneli ise haber, bilgi içerikli.
Hayati: Twitter’ın bugün kendisiyle tek övündüğü yanı da haber. Haberlerin Twitter’dan yayılmasını ön plana çıkarıyorlar ancak gelin görün ki haber içeriği sadece yüzde 4.
Enes: Ancak yüzde 4 düşük bir oran gibi görünse de, günde yaklaşık 400 milyon tweet atıldığını düşünürsek bu 4 milyon haber içerikli tweet anlamına gelir, ulaşabilene.
Kısaca Twitter ne kadar serbest bir alanda, HoodCast sadece habere ve bilgiye odaklanan bir platform olacak, sohbet ve boş muhabbete izin vermeyecek?
Hayati: Hoodcast şöyle bir düşünceye dayanıyor: Eğer ben bir şey paylaşmak istiyorsam, bu tanımadığım başkalarının da ilgileneceğini düşündüğüm bir şey olmalı.
Enes: Haber için yaptığımız tanım şu: İçinden sizi çıkardığımızda, hala diğer insanları ilgilendirebilecek bir olaya, olguya sahip konu. Twitter’da haber ya da içerik takip edilmiyor. Kişi takip ediliyor.
Hayati: Twitter’da en çok takipçisi olan insan yaklaşık 35 milyon ile Lady Gaga. Ve sadece ilk 10 sıralamasına baktığımızda 9'u sadece ünlüler ve sanatçılardan oluşuyor. Burası haber için yapılmış bir platform gibi göze çarpmıyor.
“SAHTE HABERİN ÖNÜNE YİNE MUHABİRLER GEÇECEK”
HoodCast acil durum, son dakika haberciliği platform mu olacak yoksa daha geniş kapsamlı haberlerin paylaşıldığı bir ortam mı? Nasıl bir beklentiniz var?
Hayati: Eğer bir olay oluyorsa, o olaya ait haberin ilk bizden çıkacağının umut ediyoruz. Çünkü bizim teknolojimiz bu haberlerin görüldüğü anda yapılabilmesini mümkün kılıyor. Bizce bu son dakinanın da üzerinde bir şey. Çünkü tüm dünyaya eşzamanlı olarak haberi anında sunuyorsunuz.
Enes: Burada bizim için önemli olan bir diğer husus, Hoodcast komünitesinin oluşması. Hoodcast gibi sistemlerde en önemli iki faktör; uygulamanın kullanılabilirliği ve ortaya çıkan komünite. HoodCast’in kendi komünitesini oluşturacağını düşünüyoruz ve zamanla bu komünitenin uygulamaya şekil vermesini sağlayacağız.
Çünkü uygulamanın dayandığı algoritmalarda, komünitenin neleri takip ettiği ortaya çıkacak. İstediğimiz şey, komünitenin editörlük yapması. Bugün haber kaynaklarına baktığınızda, bir haberin ne kadar popüler olacağını haberi yapan editör belirliyor. İnsanlara bir nevi bir dayatma var. Bu dünya üzerindeki tüm sistemlerde aynı. Ancak insanlara bir haberin ne kadar kaliteli olduğunu sunmak yerine haberler toplumun eline bırakılırsa, onlar sizin açınızdan da popüler olan haberi üstlere taşıyacak.
Hayati: Biz projemiz ilerledikçe bir yapay zeka oluşturmak istiyoruz. Bu yapay zeka sayesinde haberleri daha iyi konumlandırabilecek, değerlendirecek insanlara göstermeyi amaçlıyoruz. Bu tür bir hizmetin ihtiyaca göre nasıl sunulması gerektiğine karar vererek, yapay zeka teknolojisini HoodCast’in gelecekteki versiyonlarında hayata geçirmek istiyoruz.
En önemli konulardan biri sahte haber. Ayrıca, HoodCast’i birçok sosyal medya ağında olduğu gibi boş içerikle doldurmak isteyenler de olabilir. Bu tür durumlara karşı nasıl bir denetleme mekanizması olacak?
Hayati: Bu konuyu önceden profesyonel gazetecilerle tartıştık ve onlar da özellikle bize bu konunun önüne nasıl geçeceğimizi sordu. Sahte haberin önüne geçebilmek için, haberi doğrulayacak kaynağın birden fazla olması gerektiğini düşündük. Kısaca haberin bir tanığı olmalı. Bir haberin yaşandığı lokasyondan geçen insan sayısı arttıkça ve bu insanlar HoodCast’te ‘tanık’ butonuna bastıkça, haberi doğrulayan insan sayısı da artmış oluyor. Böylece haberin güvenilirliği de artıyor.
Peki diyelim ki sabah saat 05.30’da bir trafik kazası oldu ve olay yerine sadece siz varsınız. Tanıkların çoğalması için en az birkaç saat lazım. Siz kazada yanlışlıkla ölü olduğunu bildirdiniz ancak kimse ölmedi. Böyle bir durumu önlemek için ne yapacaksınız?
Enes: Bu tür durumlarda insanlar olay yerinde birçok olasılık bulunduğunun farkında. Normalde yanlış bilgi içerdiği sinyalini veren haberleri bloke ediyoruz. Ancak belli durumlarda biz de gerekli farkındalılığa varamayabiliriz. Bugün basın dünyasının en profesyonellerinde bile bu tür hatalar yaşanabiliyor. Yanlış bilgi içerikli haber olasılığını en aza indirmek için kullanıcılara özel bir kılavuz hazırladık. Bu bir nevi kullanıcılar için hazırlanan bir kılavuz. Kafa karıştırıcı içerik oluşturmak isteyenler ise doğrudan bloke edilecek.
Hayati: Kılavuzda verilen bilgilerle kullanıcılara en doğru şekilde haber oluşturmaları için yön çiziyoruz. Ve tabiiki HoodCast’te herkes kendi girdiği haberden sorumludur.
HoodCast’te takipçi yok ama haberlere yazılan yorumlar ve güncellemeler gibi yoğun bir etkileşim söz konusu. Hoodcast’in gelecekte bir sosyal medya ağı yapısına girme olasılığı var mı?
Enes: Açıkçası öyle olacağını düşünüyoruz. Bir insan, önemli bir olay ya da olgu gördüğünde ‘ben bunu ilk olarak HoodCast’ten paylaşayım’ desin istiyoruz. Amacımız bu. Dünyada en fazla muhabire sahip olan sistem olmayı hayal ediyoruz.
Genel bakış açısı içeren bir soru sormak istiyorum. HoodCast’in temsil ettiği sosyal medya haberciliği, internet haberciliğinden farklı bir öğe olarak karşımıza çıkıyor. İnternet haberciliğinde bugün çok büyük sıkıntılarımız var. Sosyal medya haberciliğinin toplumdaki habrcilik kültürüne katkısı olabileceğini düşünüyor musunuz?
Hayati: Ben açıkçası bu düşünceyi savunuyorum. İnsanlar haber yazmaya ve haberleri kafalarında oluşturmaya başladıkça makale de yazmaya başlayacaklardır. Örneğin, bir kişi mahallesinde tehlikeli bir çukur, kaçak bir inşaat ve ucu açık bir kablo gördü ve bunların haberlerini yaptı. Bu haberleri gören bir başka kullanıcı, başka bilgiyle ve bakış açıları ekleyerek güvenli yaşam çevresiyle ilgili bir haber oluşturabilir. Hayat içindeki belli öğeleri yakalayarak da bu alanda bir patlama yaşanabileceğini düşünüyorum.
Enes Kılıç (solda) ve Hayati Güvence (sağda).
“İLK MICROSOFT SURFACE REKLAMI HOODCAST’TE ÇIKTI”
Bir yıl içinde nereye gelmeyi umuyorsunuz?
Hayati: İyi bir komünite oluşturmak istiyoruz.Kullanıcı sayısından çok, muhabirliği benimseyecek ve kaliteli haber oluşturmak isteyecek kullanıcılara erişmek amacımız. Ekşisözlüğün ilk zamanlarında olduğu gibi kendi kendini yönlendirecek bir Hoodcast komünitesi oluşmasına gayret ve çaba gösteriyoruz.
Hoodcast ilk olarak Temmuz 2012’de çıktı ve AppStore’ düştü. Ancak biz geride kalan zaman diliminde kesinlikle uygulamamızı yaymak için uğraşmadık, böyle bir niyetimiz de olmadı. Bu süredeki amacımız, uygulamayı tüm yakınlarımıza kullandırtarak, uygulamayı geliştirmek oldu.
ENES: Küçük bir çevrede deneyerek sistemimizin üzerinde aylarca çalıştık.
Hayati: Hatta bu konuda bir sorun da yaşadık. Temmuz 2012’de New York’taki bir arkadaşımız bir reklam görüyor ve Hoodcast’ten paylaşıyor. Paylaşımın ardından, The Verge gibi birçok teknoloji bloğu bu reklamı bizim linkimizi vererek haber olarak sunuyor. Bir baktık ki, söz konusu olan reklam, Microsoft Surface tablet bilgisayarının ilk viral olarak yakalanmayı umdukları, duvara sprey ile çizdikleri reklamıymış. Fakında olmadan, ilk Microsoft Surface reklamını Hoodcast’te yayımladık ve viral oldu.
Hoodcast'i iPhone'unuza indirmek için: https://itunes.apple.com/us/app/hoodcast/id544303874?mt=8
- Etiketler :
- Haberler
