Dikkat parazit var!

Parazitik bir yuvarlak solucan olan Heterorhabditis bacteriophora, toprak altında gelişen larvalara yerleşen ve onların vücut sıvılarıyla beslenen bir nematod türü.

Liverpool Üniversitesi’nden Dr. Andy Fenton ve araştırma ekibi bu parazitlerin ilginç bir savunma mekanizması geliştirdiğini tespit etmişler. Parazit, bir larvayı işgal ettiğinde onun ve dolayısıyla da kendisinin kuşlar tarafından yenmesini önlemek üzere larvanın rengini kırmızıya dönüştürüyor.

Bu, bir parazitin içinde bulunduğu konağın rengini değiştirdiğini ortaya koyan ilk çalışma. Heterorhabditis bacteriophora böcekler üzerine özelleşmiş ve onların larvalarıyla beslenen bir tür olduğundan, biyolojik bir böcek öldürücü olarak ticari anlamda da sıklıkla kullanılıyor. Oldukça geniş bir kullanım alanı olmasına karşın bu parazitin larvaların rengini neden değiştirdikleri bilinmiyordu.

Dr. Fenton ve ekibi, kızılgerdan kuşlarının bu parazitle enfekte olmuş ve olmamış petek güvesi larvalarına karşı tepkilerini ölçmek üzere bir deney düzenlemişler. Deneyde kızılgerdanların doğada yaygın bir şekilde uyarı amaçlı kullanılan kırmızı renkli enfekte larvalara dokunmadıkları, fakat diğer larvaları tamamen tükettikleri kaydedilmiş.

Kuşlar bu larvalara yakınlaşsalar ve ağızlarıyla yakalasalar bile hemen oldukları yere bırakarak diğerlerine yönelmişler. Zamana bağlı olarak kırmızı rengin koyulaşmasıyla birlikte kuşların bu larvalara olan ilgisi de gitgide azalmış. Üstelik kızılgerdanlar, ortamdaki canlı ama parazit taşıyan larvalar yerine normalde pek sık rastlanmayan bir şekilde enfekte olmamış, ölü larvalarla beslenmeyi tercih etmişler.

Araştırmacılar, larvalardaki bu görsel uyarının yanında kuşları uzak tutmak üzere belirgin bir tadın da meydana geldiğini düşünüyorlar.

Nematodlar kurbanlarının vücuduna ağız ya da anüs yoluyla girerek ölümcül bir bakteriyi ortama salıyorlar. Kurbanın ölümünü takiben de dokularını sindirmeye başlıyorlar. Tek bir ölü larva içinde bazen birkaç soy yaşayabiliyor. Ortamda besin kalmayınca da bir nematod ordusu larvayı terk ederek çevreye yayılıyor.