''Ermeniler ve Türkler... Acıları paylaşmak, yaşananları anlamak ve insanlığa aykırı ne yapılmışsa teşhir etmek... Bugün böyle bir dönemin eşiğindeyiz. Bunun için her şeyden önce hiçbir tabunun esiri olmadan konuşmaya, dertleşmeye, keşfetmeye, öğrenmeye, anlamaya ihtiyacımız var.
Ahmet İnsel ve Michel Marian bunları yapmaya uğraşıyorlar. Suni bir konsensüse teslim olmadan ve ortak değerlendirmeleri yanında farklı görüşlerini hasır altı etmeden birbirleriyle konuşuyorlar.
Ermeni Tabusu Üzerine Diyalog' adlı kitapta Ermeni sorununun bütün cepheleri, dünü ve bugünüyle ele alınıyor. Zorlukların üzeri örtülmüyor...''
''İnsel: Tehcir sırasında küçük çocuklar ve genç kızlar kaçırıldı veya kurtarıldı, sonra da Müslüman yapıldılar. Bugün birçok Müslüman Türk ailesi Ermeni büyükanneleri olduğunu keşfediyor. Büyükbabalar da var, ama sayıları çok daha az: Muhtemelen belirli bir yaşın üzerindeki erkek çocukların dini değiştirilmemiş, doğrudan öldürülmüşlerdi. Bunu ikinci bir İslamlaştırma dalgasının da izlediği anlaşılıyor; ama bu defa, toplumsal baskı altında gönüllü bir din değiştirme söz konusu olmuş.
Ahmet İnsel'in aile albümünden. (Kilyos'ta karaya oturan gemi gezmesi, 1964)
Marian: Bu konudaki ayrılığımızı özetleyecek olursak: bana öyle geliyor ki, senin gözünde bu 1915 kararının politik bir bağlam içine oturması Yahudi soykırımıyla olan temel farklılığı belirliyor. Bu da beni rahatsız etmiyor. Çünkü ne yapıldığını ifade etme, özellikle de sorumluluğu giderek ortaya çıkaran Talat Paşa'yı işaret etme zorunluluğu olduğunu - Türkler açısından da bir zorunluluk bu -tartışma konusu yapmıyor. Buna karşılık ve bu noktada senden biraz ayrılıyorum, 1915'teki modern iletişim olanaklarının bir önceki yüzyılın sonunda yürütülmüş bu türden girişimlerden farklı olarak, tehcir veya katliamların değişik bir ölçekte hayata geçirilmesini mümkün kıldığını düşünüyorum.'' (Kitaptan)
Ahmet İnsel'in aile albümünden. (Dedesi yunanistan'da esir kampında, soldan üçüncü)
İttihat ve Terakki yönetiminin yaptıklarını soykırım olarak tanımlayan Michel Marian’la bunu insanlığa karşı işlenmiş bir suç olarak niteleyen Ahmet İnsel’in bu diyaloğunda herkes kendinden bir parça bulacaktır.
''Çünkü bu diyaloğun ardından ve olmasını dilediğimiz yeni diyalogların öncesinde, adalet ve barış adına birlikte çalışmamız gerektiğine inanıyoruz. Tabii ki tek başımıza değil ve tabii ki sadece Ermeniler ile Türklerle sınırlı kalmadan, aynı zamanda bellek ve barışma amaçlarının Ermenileri ve Türkleri aşan bir konu olduğunu düşünen, bize bu çalışmayı öneren Ariane Bonzon gibi dışarıdan insanların katılımıyla bunu yapmalıyız. Ve bu çabalar bir sonuca varmalı, çünkü sadece diyalog içine saplanıp kalınması tehlikeli hayal kırıklıklarına yol açarak yeni bir tuzak oluşturabilir. Diyalog düğümleri çözer, düşler yaratır; bunlar, hem sivil toplumların hem de siyasetçilerin doğru jestleri ve kelimeleri bulmalarını sağlayacak malzemeler olarak kullanılmalıdır.'' (Michel Marian – Ahmet İnsel, Paris-İstanbul, Haziran 2009)
Kitabı yayına Ariane Bonzon hazırladı. Kısa bir süre önce Fransa'da Fransızca yayınlanan ve 'Ermeni Tabusu Üzerine Diyalog' İletişim Yayınları etiketiyle kitapçılarda.
- Etiketler :
- Haberler
