Yabanarıları besin aradıkları çiçeklerde belirli renk ve şekilleri mi arıyorlar? Bunun yanında zamanla bu özellikleri ayırt ederek daha verimli olan çiçekleri seçmeyi öğrenebiliyorlar mı? İngiltere Devon’da bulunan Blackawton İlköğretim Okulu’ndaki öğrencilerin akıllarına gelen soru da buydu. Cevap bulmak üzere akıllıca bir deney tasarlayarak sonuçları uluslararası saygınlığa sahip Royal Society Dergisi’ne gönderdiler. Ve bugüne kadar bilimsel bir dergide makale yayınlayan en genç yazarlar oldular.
Çalışma, küçük çocuklara kendi başlarına bilimsel çalışma yetisini kazanmaları için tasarlanmış olan ‘i, scientist’ projesinin bir sonucu. Minik ekibe Londra Üniversitesi’nden sinirbilimci Beau Lotto ve Blackawton’ın başöğretmeni David Strudwick’in danışmanlık vermiş olmasına karşın çalışma tam anlamıyla kendileri tarafından yürütülmüş. Araştırmacılar soruyu kendileri bulmuş, deneyi tasarlamışlar ve verileri analiz etmişler. Bilimsel makaleyi de özet kısmı haricinde kendileri yazmışlar. Tüm şekilleri de renkli boya kalemleriyle yine kendileri çizmişler.
Yerel bir kilisenin arka bahçesinde gerçekleştirilen çalışma, yabanarılarının besin toplamak üzere verimli çiçekleri herkesin düşündüğünden çok daha etkin bir şekilde nasıl seçtiklerini ortaya koyuyor. Deney, pleksiglastan yapılmış ve şekerli su ya da tuzlu su içeren yapay çiçeklerle donatılmış bir ‘arı bölgesi’ içeriyor. İki pleksiglas panelin üzerindeki 16 daireden dıştaki büyük kareyi oluşturan 12’si sarı renkliyken, ortada yer alan küçük kareyi dört mavi daire meydana getirmiş. Diğer iki paneldeyse renkler yer değiştirmiş. Şekerli su sadece içteki dairelerde yer almış.
Öğrenciler, arıların bulmacayı çözmelerini gözlemişler, kayıtları tutmuşlar ve bir sonuca varmak üzere bunu değerlendirmişler. Sonuçta da arıların besin arayacakları çiçekleri seçmede renk ve mekansal ilişkiyi kurabildiklerini tespit etmişler. Bunun yanında bilimin ‘süper’ olduğunu ve kimsenin daha önce yapmadığı şeyleri yapabilmeyi sağladığını da keşfetmişler.
Lotto, detaylı bir istatistiksel analizin olmamasına karşın deneyin en saf haliyle bilimsel bir çalışma olduğunu ve projenin çocuklara bilimsel bir soruyu sorma ile bunun cevabına ulaşma yöntemini öğretme açısından mükemmel bir girişim olduğunu belirtiyor.
Özgün makaleye ulaşmak için tıklayın.
- Etiketler :
- Haberler
