Kızartma yağından 'akıllı' kiremit

Daha önce çatıları beyaz kaplama malzemesiyle örtmenin, Güneş ışınlarını geri yansıtarak ısınmayı azalttığı biliniyordu. Ancak böylece yazın sağlanan konforun faturası, kışın soğuyan çatılarla ve artan ısıtma maliyetleriyle çıkıyor. Çatıyı siyah shingle ile kaplamanın etkisiyse bunun tam tersi.

Güneş ışınlarında görünür (optik) dalga boylarındaki ışığın yanısıra morötesi ve kızılaltı ışınlar da bulunuyor. Kızılaltı (infrared) ışınlar ısınmaya yol açıyor. Amerikan Kimya Derneği’nin yıllık toplantısında tanıtılan akıllı malzeme, İsteğe göre ayarlanabilen bir eşik sıcaklığa kadar kızılaltı ışınları geçirerek binanın ısınmasını sağlıyor. Ortamdaki sıcaklık bu eşik değerin üzerine çıktığındaysa, ışınları geri yansıtarak ısınmayı önlüyor.

Akıllı kaplama, United Environment & Energy LLC şirketinin başkan yardımcısı olan Dr. Ben Wen ve ekibinin eseri. Araştırmacıların yaptığı, atık kızartma yağlarını işlemden geçirip kokusuz bir polimer haline getirdikten sonra kaplamaya sürüp katılaşmasını beklemek. Kaplama istenen eşik sıcaklığa ayarlanabildiği gibi, tüm renklerde ya da renksiz üretilebiliyor. Ancak Wen, olası uyanıkları uyarıyor: Mevcut kaplamaların üzerine kızartma yağı dökmenin bir faydası yok. Çünkü kızartma yağı işleme tutulmadan kendiliğinden polimerleşmiyor, kızılaltı ışın düzeylerini kontrol edecek kritik bileşenleri içermiyor ve bunlar olmadan uygulanması yangın tehlikesi ortaya çıkarıyor.

Yeni malzemeyle yapılan testler, yazın çatı sıcaklığını yüzde 50-80 düşürebildiğini, soğuk havalardaysa sıcaklığı yüzde 80 arttırdığını göstermiş.

Malzemenin yanmaz ve toksin içermediğini kaydeden Dr Wen, kaplamanın yıllarca dayanabileceğini ve aşındığında yeniden sürülebileceğini kaydediyor. Yeni bazı testlerin ardından ticari kullanımının birkaç yıl içinde başlayacağını da belirtiyor.

Araştırmacılar, yakıt ve elektrik tüketimini azaltmanın yanı sıra yeni malzemenin binlerce ton atık yağın değerlendirilmesini de sağlayacağını vurguluyorlar.