Bir caddeyi geçerken her iki yönümüze bakarak, yaklaşmakta olan bir aracın bize çarpma mesafesinde ya da yeteri kadar hızlı olup olmadığına karar verir ve yolumuza öyle devam ederiz. Bu hemen hemen otomatik olarak alınan bir karardır. Yani kendimizi güvende tutmayı içgüdüsel olarak başarırız. Sinirbilimciler hayvanların da benzer şekilde güvenlik konusunda kararlarını içgüdülerine bağlı olarak verdiklerini buldular.
Washington Üniversitesi’nden psikoloji profesörü Jeansok Kim çalışmasında, sıçanların avcılarından belirli uzaklıkta bulunan besinleri almanın güvenli olup olmadığını tarttıklarını gösteriyor, “Hayvanlar besin aramaya çıktıklarında belirli bir risk alırlar. Yuvalarının güvenli ortamını bırakarak av olabilecekleri alanlarda dolanmaya başlarlar. Fakat besine duyulan ihtiyaç nedeniyle güvenilir yuvada oturmak da bir çözüm değildir. Yuvayı terk etmenin güvenilir olup olmadığına nasıl karar veriyorlar?”
Kim ve çalışmanın ortağı June-Seek Choi, korkuyu algılayan ve buna karşılık olan tepkiyi tetikleyen beynin amigdala bölümünün, besin arayışı sırasında sıçanlarda nasıl çalıştığını incelemişler. İnsanda beynin bu bölümünde meydana gelen bozuklukların riskli kararlar vermeyle pozitif ilişkili olduğu belirlenmiş. Amigdalanın fazla aktif olmasının da travma sonrası stress ve kaygı durumu ile fobilerin gelişimine yol açtığı biliniyor.
Deneyleri sırasında Kim ve Choi, erkek sıçanları güvenli bölgeden farklı mesafelere yerleştirilmiş besini almak üzere eğitmişler. Sınırlı besin nedeniyle aç kalan sıçanların bunu öğrenmeleri oldukça çabuk olmuş. Sonrasında da sıçanlara bir avcı tanıtılmış. Timsah şekilli ve LEGO bloklarından oluşan bir gövdeye sahip olan bu avcı robot, sıçanlara doğru yaklaşık 25 cm. hamle yapacak ve ağzını açıp kapadıktan sonra geriye çekilecek şekilde programlanmış.
Sıçan, deney sırasında robotla arasında yer alan besine ulaşmaya çalışırken görülüyor.
Sıçanlar normal besin arayışına yönlendirildikten sonra robot saldırıya geçmiş ve sıçanlar çığlık atarak güvenli bölgeye dönmüşler ve tipik korku göstergesi olarak bir süre hareketsiz kalmışlar. Fakat hala aç olan sıçanlar tekrar besine ulaşmayı denemişler. Sıçanların çoğu robotun yolu üzerinde olmayan ve onun ulaşamadığı bölgede yer alan besinleri toplamayı hızla öğrenmiş. Hiçbiri robotun hemen yakınlarındaki besinlere ulaşmayı denememiş.
Çalışma sırasında araştırmacılar sıçanların amigdala bölgesinde lezyonlar oluşturarak deneyi tekrarlamışlar. Bu durumda sıçanların robota aldırış etmeden yakınlarındaki besinleri de yedikleri gözlenmiş. Aynı durum, amigdala bölgesinin muskimol adlı kimyasalla pasif hale getirildiğinde de görülmüş. Tam tersi şekilde amigdala aktivitesi kimyasallar kullanılarak artırıldığında da sıçanlar daha büyük bir korku davranışı sergilemişler ve yiyeceğe ulaşmayı denememişler bile.
Kim, amigdala vasıtasıyla nasıl hayatta kalabileceğimizi bilerek ona göre hareket ettiğimize dikkat çekiyor. “Sanırım çoğu hayvan da sinir sistemlerinde aynı koruyucu düzeneğe sahip.”
Özgün makaleye ulaşmak için tıklayın.
- Etiketler :
- Haberler
