Neandertaller, onlarca yıldır ilkelliğin sembolik tasvirini oluşturdular. Artık yaşamayan bu en yakın akrabalarımız, hantal yapıları nedeniyle duygusallıkla özdeşleşmekten de bir hayli uzaktılar. Antropologların duyurduğu son bulgularsa Neandertel entellektüelliğine dair ipuçları ortaya koyuyor. Üstelik sadece alet kullanmakta ve avlanmada değil, duygusal anlamda da.
İngiltere York Üniversitesi’nden arkeolog Penny Spikins, geçtiğimiz günlerde yayınlanan “Şefkatin Tarih Öncesi” (The Prehistory of Compassion) adlı kitabında, Neandertallerin sahip oldukları şefkat duygusunun bugün yaşayan insanınkiyle birebir örtüşüp örtüşmediğini bilmediklerini fakat, en genel anlamda onların da diğer bireylerin hislerini anlayabildiklerini ve buna uyan davranışlar sergilediklerini belirtiyor.
Spikins’e göre Neandertaller, karşısındakinin üzgün olduğunu anlıyor ve daha iyi hissedebilmesi için çaba sarfediyorlardı. Bununla birlikte, grup içindeki zor durumda olan bireylere bakma davranışı da oldukça gelişmişti. Bulunan bazı Neandertal iskeletlerinin üzerlerinde rastlanan izler, bunlardan bazılarının uzun süreli sakatlıklar yaşadıklarını ortaya çıkarmış. Özellikle bacak kemiklerinde görülen bozukluklar, bu bireylerin ölümlerinden çok öncesinde travma geçirmiş olmalarına karşın hayatlarını bir şekilde devam ettirebildiklerini ortaya koyuyor. Kemik üzerindeki çoğu izler ancak bakım görme halinde hayatta kalabilmeyi olanaklı kılacak kadar ciddi. Üstelik bu bakım bir değil, bir kaç kişi tarafından üstlenilmiş gibi görünüyor.
Konuya ilişkin olarak incelenen bir diğer Neandertal iskeletiyse doğuştan beyin anomalisine sahip bir çocuğa ait. 5-6 yaşlarında öldüğü tespit edilen çocuğun, doğuştan getirdiği bu özel duruma karşın içinde bulunduğu grup tarafından ölüme terkedilmeyerek bakım gördüğü belirlenmiş. Bir başka iskelet örneğiyse bir bacağı ve kolu deformasyona uğramış olan kör bir Neandertale ait. Bu birey de aldığı yardım sayesinde yaklaşık 20 yıl boyunca hayatta kalabilmeyi başarmış.
Fosil kanıtlara dayanılarak insan duygusallığının gelişim aşamaları, uzmanlarca dört ana basamağa ayrılmış:
Birinci basamak: (6 milyon yıl önce) İnsan ve şempanzenin ortak atasının, ilk defa diğer bireyler için ilkel bir empati duygusu geliştirmesi. Örneğin, diğerlerinin rahat geçebilmeleri için bir dal parçasını kenara çekmek gibi basit yardımların ortaya çıkışı.
İkinci basamak: (1.8 milyon yıl önce) Şefkat duygusunun rasyonel bir düşünce tarzıyla düzenlenmeye başlaması. Homo erectus gruplarında hasta bireylerin bakım görmesi.
Üçüncü basamak: (500.000 yıl önce) Homo heidelbergensis and Neandertallerde, birlikte avlanma ve uzun süren ergenlik dönemine bağlı olarak gelişen bağlılık. İhtiyacı olanlara uzun yıllara varan bakım gösterme ve yardım.
Dördüncü basamak: (120.000 yıl önce) Modern insanın, insan dışında hayvanlara ve diğer bazı nesnelere karşı duygu geliştirmesi.
Bilimciler, şefkat duygusunun büyük oranda birlikte avlanmanın sonucunda gelişmiş olduğuna kanaat getiriyorlar. Bugüne kadar keşfedilmiş olan Neandertal iskeletlerinin bir çoğunda ölümü takiben gömülmeye yönelik izlerin varlığı da kanıtlanmış durumda.
- Etiketler :
- Haberler
