İsveç Akademisi tarafından verilen 2009 Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi Romanya asıllı Alman yazar Herta Müller oldu.
Akademi tarafından yapılan açıklamada, Müller'in bu ödülü, "şiirin yoğunluğu ve nesirin açıklığını kullanarak yoksulların dünyasını tasviriyle" aldığı kaydedildi.
Nobel ödülüyle birlikte 10 milyon İsveç Kronu (1 milyon avro) para ödülünü de kazanan Alman yazar Herta Müller'in, kendine özgü yazı dili bulunduğu, Almanca ve Romence dillerini çok iyi kullanması ve romanlarıyla birlikte şiirleriyle de tanındığı kaydedildi.
Müller, 1953'te Romanya'nın Almanca konuşulan, Banat'a bağlı Nitzkydorf'da dünyaya geldi.
Nikolay Çavuşeksu'nun liderliği döneminde büyüyen Müller, üniversite öğrenimini Temeşvar'da Alman ve Romanya edebiyatı üzerine yaptı. Bu dönemde Çavuşesku'ya muhalif, Almanca konuşan, ifade özgürlüğü arayışındaki genç yazarların oluşturduğu Aktionsgruppe Banat'a katıldı.
Üniversite öğrenimini tamamladıktan sonra 1977-79 yılları arasında bir fabrikada çevirmen olarak çalışan Müller, gizli polis için muhbirlik yapması talebini reddedince, buradaki işinden atıldı, ardından güvenlik güçleri tarafından tartaklandı.
Edebiyat alanındaki çıkışını 1982 yılında, Romanya'da sansürlenen ve kısa öykülerden oluşan "Niederungen" kitabıyla yapan Herta Müller, iki yıl sonra kitabın sansürsüz halini Almanya'da yayımlattı, aynı yıl yazarın "Druckender Tango" kitabı Romanya'da yayımlandı.
Müller'in çalışmaları, Romanya'da ulusal basın tarafından fazlasıyla eleştirilirken, Alman basını eserlerine çok olumlu yaklaştı. Romanya'da Çavuşesku dönemini açıkça eleştirmesi nedeniyle kendi ülkesinde kitaplarının basılması yasaklandı. Herta Müller, kendisi gibi yazar olan eşi Richard Wagner ile birlikte 1987 yılında Romanya'dan Almanya'ya göç etti.
1953 doğumlu yazarın, 'Tilki Daha O Zaman Avcıydı' ve 'Yürekteki Hayvan' adlı kitapları Türkçe'de yayınlandı.
Müller bu ödülü alan 51. kişi oldu.
1960'dan bu yana Nobel Edebiyat Ödülünü kazananların tam listesi şöyle:
2008: Jean-Marie Gustave Le Clezio, Fransız
2007: Doris Lessing, İngiliz
2006: Orhan Pamuk, Türk
2005: Harold Pinter, İngiliz
2004: Elfriede Jelinek, Avusturyalı
2003: J.M. Coetzee, Güney Afrikalı
2002: Imre Kertesz, Macar
2001: V.S. Naipaul, Trinidad asıllı İngiliz
2000: Gao Şingcien, Çin doğumlu Fransız
1999: Günter Grass, Alman
1998: Jose Saramago, Portekizli
1997: Dario Fo, İtalyan
1996: Wislawa Szymborska, Polonyalı
1995: Seamus Heaney, İrlandalı
1994: Kenzaburo Oe, Japon
1993: Toni Morrison, Amerikalı
1992: Derek Walcott, St. Lucia
1991: Nadine Gordimer, Güney Afrikalı
1990: Octavio Paz, Meksikalı
1989: Camilo Jose Cela, İspanyol
1988: Necip Mahfuz, Mısırlı
1987: Joseph Brodsky, Rusya asıllı Amerikalı
1986: Wole Soyinka, Nijeryalı
1985: Claude Simon, Fransız
1984: Jaroslav Seifert, Çekoslovakyalı
1983: William Golding, İngiliz
1982: Gabriel Garcia Marquez, Kolombiyalı
1981: Elias Canetti, Bulgaristan asıllı İngiliz
1980: Czeslaw Milosz, Polonya asıllı Amerikalı
1979: Odisseus Elitis, Yunanlı
1978: Isaac Bashevis Singer, Polonya asıllı Amerikalı
1977: Vicente Aleixandre, İspanyol
1976: Saul Bellow, Kanada asıllı Amerikalı
1975: Eugenio Montale, İtalyan
1974: Eyvind Johnson ve Harry Martinson, İsveçli
1973: Patrick White, Britanya doğumlu Avusturalyalı
1972: Heinrich Boell, Batı Almanyalı
1971: Pablo Neruda, Şilili
1970: Alexander Solzenitsin, Rus
1969: Samuel Beckett, İrlandalı
1968: Yasunari Kawabata, Japon
1967: Miguel A. Asturias, Guatemalalı
1966: Shmuel Y. Agnon, Polonya asıllı İsrailli ve Nelly Sachs, Alman asıllı İsveçli
1965: Mihail Şolohov, Rus
1964: Jean-Paul Sartre, Fransız(ödülü kabul etmedi)
1963: Yorgo Seferis, Urla doğumlu Yunanlı
1962: John Steinbeck, Amerikalı
1961: İvo Andriç, Yugoslav
1960: Saint-John Perse, Guadeloupe asıllı Fransız
Bu arada Nobel edebiyat ödülünü, verilmeye başladığı 1901 yılından bu yana 10'uncu kez bir Alman yazar kazandı.
İlk kez 1901 yılında Fransız şair ve düşünür Sully Prudhomme'un kazandığı Nobel edebiyat ödülünü bugüne kadar kazanan 10 Alman yazar şunlar:
2009: Herta Müller
1999: Günter Grass
1972: Heinrich Böll
1966: Nelly Sachs
1946: Hermann Hesse
1929: Thomas Mann
1912: Gerhart Hauptmann
1910: Paul Heyse
1908: Rudolf Eucken
1902: Theodor Mommsen
- Etiketler :
- Haberler
