Sönmez Köksal: Hem gerekli, hem gereksiz

Eski MİT Müsteşarı, terörle mücadele için kurulacak yeni müsteşarlık için "Biraz eskiye dönüş gibi görmek lazım" dedi.

Bürokrasi yumağına ve o arada istihbarat çekişmesine, kıskançlığına yeni bir ek daha mı? Yoksa sorunları çözmeyi vaat eden bir yapı mı? İçişleri Bakanlığı'nda özellikle terörle mücadele için yeni bir mesteşarlık kuruldu. Kamu Düzeni ve Güvenliği adlı bir müsteşarlık karar vericiler için politika belirleyecek ve stratejiler geliştirecek. Müsteşarlık esnek bir yapıya sahip.

Bir de yeni kurul geliyor, İçişleri Bakanı'nın başkanlığında Terörle Mücadele Koordinasyon Kurulu. Özellikle bunun istihbarat paylaşımındaki aksaklıkları gidereceği umuluyor. İilgili tasarı TBMM'ye sunuldu. İçişleri Bakanı Beşir Atalay, medyanın karşısına çıktı, yeni yapıyı anlattı ve savundu.

Eski MİT Müsteşarı Sönmez Köksal, gelişmeleri NTV yayınında Oğuz Haksever'e değerlendirdi.

Oğuz Haksever: Onca yıllık tecrübeniz var... O zaman ki yıllarda aksaklıklar konusunda ortaya çıkan beklentinizi, bu ne kadar karşılıyor?

Sönmez Köksal: Bu konu dönem dönem gündeme gelmiştir. Geçmiş dönemlerde, -10 yıl öncesine gidiyorum- o dönemde de başbakanlığa bağlı bir müsteşarlığın kurulması için çok ayrıntılı çalışmalar yapılmıştı. Daha sonra bunun yeni bir bürokratik yapı olacağı için mevcut düzen içi kurumlar aracılığı ile bu işin sürdürülmesi konusunda bir siyasi karar alınmıştı ve o çalışma bir tarafa bırakılmıştı.

Şimdi tabi, ben hangi tarafa göre düşüneceğinize göre bir değer yargısına varmak mümkün. Bir taraftan denebilir ki, devlet yapısı hakikatten sağlamdır, kurumuyla kuruluşuyla Cumhuriyeti’nde yani mevcut kurum kuruluşlarda bu müsteşarlığa verilen görevleri yerine getirebilirdi denebilir.

Denebilir ki 2009 yılında bu terör konusu farklı bir boyuta geçme izlenimi veriyor. İşte bunu için fikirleri oluşturacak, kurumlar arası düşünce birlikteliğini oluşturacak, bunun zeminini hazırlayacak bir kurumsal yapılanmada yarar olabilir. Yani hem gerekli hem gereksiz, bu hangi açıya yerleştiğinize bağlı.

Şimdi verilecek olan çok görev için deniyor ki derinliğine strateji üretme. Daha çok stratejik bilgi ve istihbarat. Bu yeni müsteşarlığa istihbaratı Genelkurmay, MİT, Emniyet ve Jandarma ve diğer başka kurumlar verecek. Bu istihbarat, stratejik yani operasyonel, nokta, taktik veya anında operasyona dönüşecek bilgiler olmayacak. Verilecek bilgiler, oluşturulacak stratejilere esas teşkil edecekler.

İstihbarat dünyasında belirli bir rekabetin olması arzu edilir. Yani özellikle bu İsrail kaynaklı bir yaklaşımdır. O meşhur 1967 saldırısının tek istihbarat kaynağı olduğu için ıskalamış İsrail, onun için zaten ikinciyi kurmuştur. Burada daha çok birbirini tamamlayıcı nitelikte olmak gerekir. Gerçek hayatta bu böyle olmaz, bir takım kişisel yaklaşımlar vesaire devreye girer. Zaten bu konuda 2937 sayılı yasa devlet istihbarat hizmetlerinin kuruluş yasasıdır o ve onun 5. maddesi Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu diye bir şey kurmuştur.

Yani böyle bir kurul vardır fakat o kurul maalesef yürümemiştir. Benim dönemimde de yürütmeye çalıştık olmadı. Neticede ortaya çıkan bütün bu aksaklıklar böylesine bir müsteşarlığı kurma fikrine götürdü hükümeti.

Oğuz Haksever: Esnek bir personel sisteminden ne anlamalıyız?

Sönmez Köksal: Diyor zaten, sözleşmeli personel, yabancı uyruklu personel dahi istihdam edebilecek. Antropolog sosyolog vesaire gibi, yani daha çok bu süreci nasıl gelişeceği konusunda varsayımlardan hareketler, çözümler üretebilmek amacıyla bir düşünce kuruluşu gibi. Ben böyle öyle görüyorum fakat böyle görmekle beraber bir dış ilişkiler dairesi var, neye yarayacak onu bilmiyorum. 81 ilde görevli bulundurma diyor, yani 81 ilde tabi bir kişi göndermekle olacak şey değil bu. Herhalde bilgi noksanlığı var, bu taslak üzerinde aylardır çalışılıyordu. Herhalde bu suallerin net cevabı vardır.

Oğuz Haksever: Özel ihtisas ve araştırma komisyonları kurabilecek?

Sönmez Köksal: O yararlı bir şey. Emekli, bu görevleri işlenmiş, -kendime görev çıkarmak istemiyorum ama benim dışımda bir sürü bu konuda fikir yürüten insan var- bu tecrübelerden de hareket ederek bu tür komisyonların kısıtlı süresi çok uzun olmamak üzere belirli konular verilerek onların düşüncelerini almak herhalde faydalı olur. Katı bir devlet kuruluşu diye görmemek, esnekten bunu anlamak lazım herhalde.

Oğuz Haksever: Bazı eleştiriler var. ABD'deki ulusal güvenlik dairesine dönüşür mü, öyle bir yapı sonradan oluşur mu?

Sönmez Köksal: Zannetmiyorum, çünkü İçişleri Bakanlığı'na bağlı, Başbakanlık'a bağlı olsa o zaman belki bir anlam ifade ederdi fakat tamamen İçişleri Bakanlığı gibi yetkileri, sorumlulukları belli bir bakanlığın içinde. Çok eski dönemlerde zaten İçişleri Bakanlığı'nda iki müsteşarlık varmış, birisi adli meselelerle, öteki de güncel güvenlik sorunlarıyla ilgili. Adli müsteşarlık hırsızlık veya asayişle ilgilenirken, diğer müsteşarlık Kürt sorunuyla ilgileniyormuş. Biraz eskiye dönüş gibi görmek lazım.

Oğuz Haksever: Derinine strateji üretmek... Burada önemli olan aslında normalde siyasi irade ne derse desin siyasi iradenin görüşü farklı olsa bunu uygulamayacak?

Sönmez Köksal: Tabi yani o bir bakış açısı... Eğer siyasi irade, Başbakan şu veya bu kuruma dese ki, bir takım komisyonlar oluştur, çeşitli düşünce gruplarıyla beraber geniş tut, sivil toplum kuruluşları da bunun içinde olsun, şu meseleyi incele, bana bir çözüm planıyla gel. Bunu yapacak Türkiye'de kurum vardı.

Siyasetçinin bu çıkacak olan raporun arkasında durması lazım. Yani insanlar endişeye kapılarak fikirlerini belirli bir çerçeve içinde söylemeye devam edeceklerse böyle bir kuruluşa ihtiyaç yoktu. Öyle zannediyorum ki yeni bir süreç başlamış gibi bir izlenim var, bu meselenin farklı boyutları farklı parametrelerle tartışılmaya başlandı. Şimdi bu tartışma zeminin altını doldurmak gerekecek.

Oğuz Haksever: Bürokrasiyi arttırma konusunda yeni bir blok daha mı eklendi?

Sönmez Köksal: Tabi o endişe var. 81 vilayet bir kişi ile olmayacak. Yurtdışında temsilcilikler mi açılacak? Gerçi 90 küsur kişi diye yola çıkıyorlar. Ciddi bir düşünce kuruluşunun bel kemiğini oluşturabilir ama o kadar. Bunun dışında eğer hani vilayetlerde daireler kurulacaksa, yurtdışında temsilcilikler açılacaksa o farklı bir boyuta getirir.

Oğuz Haksever: Güçlü bir yapı olacağı söyleniyor.

Sönmez Köksal: Yani siyasi irade bu kuruluşun arkasında. Ayrıca işte mevcut olan terörle mücadele komisyonunda da ele alındı, Genelkurmay'ın desteğine haiz. Alt zeminden itibaren bu sürecin gelişmesine dönük olacaksa, çözüm unsurları konusunda fikri mutabakat sağlamayı amaçlıyor diyebiliriz.

Sayfa Yükleniyor...