‘Suriye’deki iç savaş Türkiye için felaket olur’

Kuzey Afrika ve Ortadoğu’daki isyanları değerlendiren Arap kökenli uzmanlar, Suriye’de yaşanan şiddetli çatışmalara dikkat çekti. Tarık Yusuf, “Önlem alınmazsa Arap baharı sonbahara dönüşebilir” derken, Tamara Çelebi ise “Oradaki bir iç savaş, Türkiye için de felaket olur” dedi.

‘Suriye’deki iç savaş Türkiye için felaket olur’

Ekonomi ve Dış Politika Araştırma Merkezi’nin Bodrum’da düzenlediği toplantıda masaya yatırılan konulardan biri de Arap Baharı olarak adlandırılan süreçti.

Bölgeden önemli katılımcılar yer yer ezber bozan açıklamalarla “bahar havası”nı yorumladılar.

Brookings Enstitüsü’nden Tarık Yusuf ile Tarihçi-yazar Tamara Çelebi, NTV muhabiri Can Ertuna’nın sorularını yanıtladı.

Arap dünyasında ne oluyor?
Tarık Yusuf:
“50 yıllık durgunluğun ardından Arap dünyası bir fırtınanın içinde. Bu dönüşümün temel siyasi ekonomik, jeopolitik etkileri olacak. Son 50 yılda oluşan tüm ilişkiler yeniden tanımlanacak. Elbette ki halklar bu değişimin en önemli kaynağı ama başka unsurlar da var. Kazananlar ve kaybedenler olacak. Dolayısıyla dış güçler, bölgesel güçler sürece dahil. İşte tüm bunların birleşimi yeni Arap dünyasını oluşturuyor. Dış dünya sadece oturup izlemiyor elbette ama unutmamalı ki bazı durumlarda halklar da dönüşüm için onların yardımını istiyor. Şu an baktığımız noktada büyük bir belirsizlik, öngörülmezlik var. Muhtemelen bazı kayıplar, geri dönüşler yaşanacak. Ama bu çok doğal. 40-45 yıllık otokratik rejimlerin kısa sürede demokrasinin kurallarına alışmasını bekleyemeyiz. Sabırlı olmalıyız yıllar sürecek bir değişimin ilk adımları bunlar.”

'LİBYA'DA YAŞANAN AVRUPA EMPERYALİZMİ'
Tamara Çelebi:
“Arap uyanışını genelleştirmemek gerekiyor. Her ülkedeki olgular birbirinden farklı. Demokratikleşme yönünde ve özgürlükler adına hareketlerin bir yandan da devletlerin gücünü zayıflattığını görmemiz gerekiyor. Böyle olunca da diğer bölgesel ve uluslararası aktörler daha kolay devreye giriyor. Özellikle Libya'da tarifi değişmiş bir yeni Avrupa emperyalizminden bahsedebiliriz. Çeşitli ekonomik ilişkiler ve Libyalılardan çok Avrupalıların işine yarayan yeni ilişki ağları nedeniyle. Tüm bu ülkelerde devlet zayıflıyor bunu görmek gerekir. Örneğin çok farklı bir sürecin ürünü olsa da Irak'a bir bakın. Tamam burası işgal edildi ama demokrasinin yerleştirilmesi açısından şu anda Irak mesela Mısır'ın çok ilerisinde. Ama diğer yandan bölgesel ve süper güçlerin etkilerine daha açık hale geliyor."

‘Suriye’deki iç savaş Türkiye için felaket olur’  - 1

'SURİYE'DEKİ İÇ SAVAŞ FELAKET OLUR'
Arap kalkışmalarındaki zincirin son halkası Suriye. Orada mezhep farklılıklarından kaynaklanan bir iç savaş yaşanabileceği yönünde uyarılar var. Böyle bir gelişmenin bölgeye etkileri ne olur?
Tarık Yusuf: “Suriye'deki bir iç savaş tüm bölgeye yayılabilir ama bunun farkında olursak, bölgesel güçler önlemini alırsa Arap baharının Arap sonbaharına dönüşmesini engelleyebiliriz. Suriye'deki dönüşüm barışçıl bir yöne kanalize edilmeli.”

Tamara Çelebi: “Suriye'deki bir iç savaş sadece o ülke için değil ancak Lübnan, Irak ve gibi ülkeler için de bir felaket olur. Ve ne yazık ki bu bölgede herşey mümkün. Suriye konusunu iki şekilde ele alıyorum. Biri temel insan hakları ve özgürlükleri. İnsanlar bunları istiyor ve daha iyi bir yaşam istiyor ama unutmamalı ki Suriye bir zamanlyar Araplar arasında popüler bir ülkeydi. Araplar için çok önemli olan İsrail-Filistin meselesindeki duruşları nedeniyle. Bu kimilerine göre popülist tutum nedeniyle hala bölgedeki birçok grubun olumlu yaklaşımı var Suriye'ye. Bunlar birlikte düşünülmeli.”

TÜRKİYE'YE BAKIŞ
Türkiye’nin aktif tutumu Arap halkları tarafından nasıl algılanıyor? Türkiye düşündüğümüz kadar popüler mi bölgede?
Tamara Çelebi:
“Hem evet hem hayır. Kültürel ve yaşam tarzı olarak örneğin İstanbul, saraylar, doğal güzellikler gibi unsurlar sözkonusu olunca oldukça popülersiniz. Ama diğer yandan Türkiye'ye nasıl yaklaşacakları konusunda kararsız olanların sayısı hala az değil. Çünkü yıllar boyunca Türkiye ile ortak geçmiş ve ortak din üzerinden ilişki kurmaya çalıştı Araplar ama bu çok fazla karşılık görmemişti. Tarihsel kökenleri olan bir kararsızlık var. Acaba Türkiye yeni emperyal bir tutum içine mi giriyor diye düşünenler var. Aslında bölgeyle çalışacağı pek çok olumlu deneyimi var Türkiye'nin, siyasi ekonomik ve kültürel alanlarda birçok konuda. Ama önemli olan bunun tek taraflı değil, bir karşılıklı etkileşim çerçevesinde olması.”

'EL CEZİRE SÜPER BİR GÜÇ'
Sayın Yusuf siz Katar'dan yayın yapan El Cezire kanalı için de yorumculuk yapıyorsunuz. Kanalın Arap Baharı'ndaki etkisini nasıl okumalıyız?
Tarık Yusuf: "El Cezire bölgeyi değiştiriyor. Kamuoyu görüşünü yönlendiriyor, yeni görüşler yaratıyor ve böylece dönüşümde başat bir rol oynuyor. Kanalı tanımlarken bir Katar ürünü olarak bahsetsek de aslında kendi iç dinamikleriyle yer yer farklılaşıyor da. Çok sayıda yabancı çalışan var. Bir süre öncesine kadar Arap frekanslarını kaplayan CNN ve BBC'nin eskimiş yayın anlayışına alternatif oluşturabilmek için orada bu insanlar. El Cezire iyi analiz edilmesi gereken bir proje aslında. Kanalın etkisi ve sıcak noktalardaki çalışmalarına bakınca El Cezire'ye etki etmek isteyen dış güçlerin olmadığını düşünmek saçma olur. Eski ABD Başkanı George Bush bir keresinde El Cezire'nin Irak ve Afganistan'da kirlilik saçan bir yapı olduğunu söylemişti. Peki dış güçlerin etkisi gerçekte ne? Bunu şu anda çok net çözümlemek zor ama mutlak olan şey, El Cezire bir süper güç gibi. Hem olayların akışını hem de kişilerin yaklaşımını değiştiriyor."

Sayfa Yükleniyor...