Sentetik biyoloji bize gerçekten fayda sağlayabilir mi yoksa o yalnızca biyolojik çeşitliliği, kamu sağlığını ve ulusal güvenliği tehdit eden bir Frankenstein bilimi mi? Evrim biyoloğu Adam Rutherford, laboratuvarda yaşama hükmeden bilim insanlarıyla buluşuyor.
2010 Mayısında bilim insanları ilk kez sentetik yollarla yapay yaşamı ürettiklerini duyurdu. Craig Venter yönetimindeki ekip, bilgisayarda tasarlanmış, tamamen sentetik DNA kullanılarak meydana getirilen, kendi kendine çoğalabilen bakterileri dünyaya tanıttı. Bu dudak uçuklatan teknolojik başarı, bilim insanlarının, daha önce hayal edilmesi bile imkansız gibi görünen yollarla, genetik materyalleri yeniden tasarlayabileceklerini tüm dünyaya gösterdi.
Ancak Venter’in başarısı buzdağının yalnızca su üstündeki kısmını oluşturuyor. Dünyanın dört bir yanındaki laboratuvarlarda çok daha radikal girişimler söz konusu. Kimi bilim insanı tümüyle yeni yaşam biçimleri yaratıyor.
Etik mi değil mi?
BBC imzalı ‘Tehlikeli Deney’de, evrim biyoloğu Adam Rutherford, sentetik biyolojinin hızla gelişen dünyasını inceliyor.
Rutherford bir bilim insanı olarak teknolojinin gücü karşısında heyecanlanıyor ama aynı zamanda hepimizin bazı önemli etik sorunlarla yüzleşip “Bunu gerçekten yapmalı mıyız?” diye sorması gerektiğine inanıyor.
Adam, bu tartışmalı bilimin önde gelen simalarıyla ve ticari kuruluşlarla buluşuyor. Acaba bu yeni bilim tıpta devrim niteliğinde tedavilerin önünü açar ve yakıt, iklim gibi sorunlara çözüm getirir mi?
Teknolojik ilerlemeler sürdükçe yapay yaşa biçimleri oluşturmak giderek daha ulaşılır bir hal aldı. Adam, tasarlanmış DNA’lar kullanarak sentetik yaşam oluşturmanın ne kadar kolay olduğunu bizzat kendisi keşfediyor.
Keçi, örümcek ağı üretirse?
Utah’a yolculuk eden Adam, kevlardan daha güçlü bir madde olan örümcek ağının seri üretimini gerçekleştirmek isteyen bir bilim insanıyla buluşuyor. Örümcek yetiştiriciliği biraz alengirli bir iş; çünkü birbirlerini yiyorlar. Çözüm? Bir örümceğin genetik bilgilerini alın, bir keçiye yerleştirin. Böylece örümcek ipliği üretebilen bir keçi elde edin; bir örümcek-keçi.
Ancak böylesine güçlü bir teknolojinin bu denli ulaşılabilir olması sentetik biyoloji karşıtlarını endişelendiriyor. Onlara göre, yaşamın orijinal biçiminin ötesine geçme girişimi büyük bir sorumsuzluk ve ölümcül virüsler yaratmak gibi çok büyük riskler içeriyor. Adam, onların korkularının üzerine gidiyor ve gerçek bilimsel ilerlemelerin önünü kesip kesmediklerini soruyor;
entetik yaşamın cesur, yeni dünyasına yaptığı bu yolculukta hem destekçilerle hem de muhaliflerle yüzleşiyor.
Günümüzde bilim insanlarının teknik becerileri halkın bilgi ve anlayış düzeyinin çok ilerisinde olduğu için artık bu yeni bilimin hangi yöne doğru ilerlemesi gerektiğine birlikte karar verme zamanının geldiğine inanıyor.
'Tehlikeli Deney' Pazar günü saat 21.00'de NTV'de.
- Etiketler :
- Haberler
