Burcu Meltem Arık'ın "Kış gökyüzünün neşesi Orion değilde nedir?" adlı yazısı şöyle;
Yazın gökyüzünün neşesi ebabillerse kışın Orion* (Avcı) takımyıldızıdır. Ne zaman yazdan güze döneriz, o zaman Orion’un görünmeye başladığı akşamı heyecanla beklerim. Gördüğümde içimden keyifli bir çığlık atarım. Sonra da neredeyse her gece bir göz atarım, hala orada mı diye.
Orion’u kuş gözlemine başladığım ilk yıl, çok sevdiğim iki gökyüzü gözlemcisi dostum, Tuba ve Alp göstermişti. Balıkdamı’na yaptığımız bir kuş gözlem gezisi dönüşünde teleskopla bakmıştık. Bunun ardından gökyüzünün pırıl pırıl ama havanın buz gibi olduğu bozkır akşamlarında kampüste Orion bakar oldum. Orion’u izleyeceğim diye az üşümedim.
Orion’un takımyıldızı olarak bütününden de, takımyıldızındaki her bir yıldızından da etkilenmemek imkansız. En üst soldaki kırmızı renkli yıldız Betelgeus. Dünyaya yakın sayılabilecek bir uzaklıkta (500 ışıkyılı) olan Betelgeus bir kırmızı dev! Kırmızı dev yani ölmekte olan bir yıldız. Bunu öğrendiğimdeki şaşkınlığımı anlatamam. Yıldızların ölümü elbette biz fanilerinki gibi onyıllarla sayılamaz. Olsun, yine de yaşamının son deminde bir yıldız. Hem de kırmızı! Üstelik dev! Öyle büyük ki Güneşten Marsa kadar olan bir çapı olduğunu düşünün! Bu bence olağanüstü bir durum. Sizce?
Betelgeus’un sağında ve biraz aşağısında olan yıldız Bellatriks. Amazon yıldızı olarak da adlandırılıyor. Belatriksin Arapça adı ‘Al Cabbar’. Ortada birbirine yakın duran üç yıldız ise soldan sağa sırayla Alnitak, Alninam ve Mintaka. İnci dizisi olarak da biliniyorlar. İnci dizisinin altında dik bir sıra yıldız gibi duran ışıltı Orion Bulutsusu. Bu bulutsu Samanyolu’nda en sevilen bulutsulardan biri. Devasa bir teleskopla bakmayı isterdim.
Sol altta, görece daha sönük yıldız Saif. Arapça kökenli Saif kılıç anlamına geliyor. Orion’un en parlak yıldızı Rigel ise sağ altta. Rigel, kuzey yarımküredeki gökyüzünün en parlak yıldızlarından biri. Orion’un yaşlısı Betelgeus, genci Rigel.
Mitoloji ile sonlandırayım yazımı. Orion, Yunan mitolojisinde çok tanınmış bir avcı. Kendisini öldürebilecek başka bir varlık olmadığını iddia edince tanrıça Hera Orion’a kızar ve onu sokması için bir akrep gönderir. Orion sopasıyla akrepi öldürür ama ölmeden önce Orion’u sokar. Orion’un ölümüne üzülen yedi kızkardeşler ağlar. Kızkardeşlere kıyamayan Zeus, Orion ve Akrebi gökyüzüne yerleştirir. Ancak akrebin zehrini tatmış olan Orion gökyüzünde akrepten sürekli kaçar. Akrep doğarken Orion batar.
Betelgeus Avcı’nın sağ, Belatriks sol omzunu, Saif sağ dizi, Rigel sol ayağını temsil ediyor. Alnitak, Alninam, Mintaka ise belinde kılıcını taşıyan kuşağını.
Yoksa siz hala Orion’a bakmamış olanlardan mısınız? Dolunay zamanında olsak da daha fazla beklemeyin ve hemen bu akşam kış gökyüzünün neşesine mutlaka bakın.
*Orion takımyıldızının Türkçe adı Avcı olsa da kişisel nedenlerden Orion’u kullanmayı tercih ettim.
Fotoğrafı Ethan Siegel’in blogundan aldım.
Kırmızı deve (ve beyaz cüceye) yazım uzun olmasın diye özellikle değinmedim. Araştırmanızı öneririm.
- Etiketler :
- Haberler
