ntv.com.tr 27.11.2018 - 12:54 |
İçinde yaşadığımız dünyanın dijitalleşmesi ile hayatımıza giren ‘Big Data’ (Büyük veri) son zamanlarda sıkça duymaya başladığımız bir kavram.
Her gün internette bir şey arattığımızda ya da herhangi bir sosyal medya platformunda zaman geçirdiğimizde her hareketimiz tabiri caizse kayıt altına alınıyor ve bizlere reklam olarak geri dönüyor.
Amerika Birleşik Devletleri merkezli Uluslararası Veri Kurumu'nun 'Dijital Evren' başlıklı araştırmasına göre, 2005 yılında 130 exabyte olan veri miktarı 2020 yılına gelindiğinde 40 bin exabyte'a çıkacak.
Beyaz Saray'ın geçtiğimiz yıllarda yayınladığı raporunda ‘Big Data’ kendine "İlerlemenin bir itici gücü olarak ulusumuzun toplumsal ve ekonomik dinamizmini sürdürmesine yardımcı olacak" sözleri ile yer bulmuştu.
Ancak ‘Big Data’ gelecekte gözetim mekanizmalarına yol açabilecek potansiyele sahip. Zira ücretsiz olarak kullandığımız pek çok yazılıma hareketlerimize erişim izni veriyoruz ve bu izinlerin gelecekte karşımıza ne şekilde çıkacağını belirleyen bir regülasyon bulunmuyor.
Büyük veri daha da büyüdüğünde ve bu veriyi daha iyi işleyecek teknolojiler hayatımıza girdiğinde ‘Big Data’nın bize geri dönüşü sadece hedef reklamlar ile sınırlı kalmayacak.
Örneğin bugün ücretsiz olarak kullanıldığımız navigasyon uygulamasının ilerleyen yıllarda bir sigorta şirketi ile anlaşıp şoföre özel paketlerin sunulmasına imkan sağlaması hayli muhtemel.
Her gün milyonlarca kişi tarafından kullanılan bu uygulamaların şoförün otomobil kullanma alışkanlıklarını işleyebilmesi ve bunu sigorta şirketleri ile paylaşması kullanıcının kurallara uyup uymadığı, otomobil kullanma sıklığı ve alışkanlıkları hakkında şirketlere önemli bir veri sağlayacak.
Bu veriler ile önümüzdeki yıllarda tek tip sigorta bedeli yerine kullanıcıya özel fiyat politikasının gelişmesine şahit olabiliriz.
Aynı ihtimal sağlık odaklı uygulamalar ve cihazlar için de geçerli. Şimdilik bebek adımları ile ilerleyen sağlık odaklı cihazlar günün birinde yıllarca topladıkları verileri yine sağlık sigortası sunan şirketlerle paylaşması durumunda bu şirketlerin kişinin geçmişini ve olası risklerini baz alarak kullanıcıya özel paketler ile karşımıza çıkması önünde hiçbir engel yok.
Bu iki örnek özel şirketlerin regülasyon eksikliğini nasıl kendi çıkarlarına kullanabileceklerine dair ipuçları veriyor. Ancak ‘Big Data’nın devlet elinde nasıl bir şeye evrilebileceğini anlamak için bugünün Çin’ine bakmamız yeterli.
Çin’de pilot olarak uygulanmaya başlanan 'sosyal skor' uygulaması bilim kurgu yapımlarında görmeye alışkın olduğumuz teknolojiden güç alan baskıcı rejimlerin fragmanı niteliğinde.
Zira 2021 yılında hayata geçmesi planlanan proje kapsamında Çin hem ülke genelinde bulunan kamera görüntüleri hem de internet verilerini kullanarak, vatandaşlarını puanlayacak.
Mobil cihazlara yüklenecek bir uygulamayla çalışacak sistemde kullanıcılar hem sanal hem de gerçek hayatlarında mercek altına alınacak ve notlandırılacak. Vatandaşlar aldıkları puanlara göre A, B, C ve D olarak dört farklı kademede derecelendirilecek.
Söz konusu sistemde notu yüksek olan ayrıcalıklı hizmet alırken kötü nota sahip olanların hayatlarında kısıtlamalar olacak.
WhatsApp tek değil! En çok veriyi hangi uygulamalar topluyor?
Joe Biden’ın ABD Başkanı olması teknoloji dünyasını nasıl etkileyecek?
Corona virüsten sonra: Covid-19'un en büyük kurbanı mahremiyetimiz mi olacak?
Instagram etkisi: Reels, TikTok'u tahtından edebilir mi?
Peak Games Türkiye'nin ilk ‘Unicorn’u oldu
NASA paralel evreni keşfetti mi? İşte manşetlerin arkasındaki gerçek
Corona virüsten çıkarılacak ders: 10 yıl içinde yaşanacak kriz için bugünden neler yapabiliriz?
Dijital dünyanın en büyük skandalına giden yolun taşları 10 yılda böyle döşendi
iPhone 11 ile neler değişti? (iPhone 11 inceleme)
Depremin kazananı: WhatsApp (GSM operatörleri neden hizmet veremedi?)
Humanoid ve yapay zekadan neden bu kadar korkuyoruz?
Yeni iPhone’lar kan kaybını durdurabilecek mi?
Huawei’nin tanıttığı Kirin 990 ile neler değişecek? (İlk 5G çipset)
Huawei’nin tanıttığı Kirin 990 ile neler değişecek? (İlk 5G çipset)
Yazının DevamıiPhone satışları neden düşüyor? (Düşüşü durdurabilecek 7 özellik)
Samsung Galaxy Note 10 Plus ile gelen yenilikler neler?
Akıllı telefon fiyatları ne kadar arttı? (Orta segment beklentilere cevap verebilecek mi?)
Elon Musk’ın sıradaki projesi düşünce gücü ile çalışan otomobil mi olacak?
Tarihi ceza sonrası Facebook'u bekleyen en büyük tehlike
23 yaşında 860 milyon dolar kazandılar! (Türkiye’den neden ‘unicorn’ çıkmıyor?)
Yıkılma sırası sinemada mı? (Her iki kişiden biri salonlara gitmedi)
Katlanabilir telefonlar ölü mü doğdu? (5G rüzgarı tersine çevirebilir mi?)
Disney+ Netflix'i tahtından edebilir mi?
Huawei'nin işletim sisteminin önündeki en büyük engel
Google’ı bekleyen en kötü senaryo (Çin’deki tek sorunu Huawei değil)
Huawei için Google'sız bir hayat mümkün mü?
Türk futbolunun kurtuluş reçetesi spor analitiği mi?
WhatsApp saldırısı ne anlama geliyor? (Şimdiki nesil son özgür kuşak mı?)
'Uzay baronları' çağı için ilk adım atıldı
ÖTV zammı Xiaomi Mi 9’a yarayabilir (Gerçekten amiral gemisi katili mi?)
Game of Thrones bizi bekleyen “Kış” için neler söylüyor?
Notre Dame'ı hayata döndürebilmek için 3 seçenek (Bilgisayar oyunu da masada)
İlk katlanabilir telefon Türkiye’de! (Galaxy Fold ön inceleme)
Kara delik fotoğrafının hikayesi: Bilim insanları "görünmez"i nasıl gördü?
Futbolun yeni yıldızları VR ile mi antrenman yapacak?
Apple Card hakkında bilmeniz gereken 5 şey
Apple’ın inadı kırıldı! Apple TV+'ın gecikmesi nelere mal oldu?
James Bond bir ilke hazırlanıyor (Elon Musk etkisi)
Ünlü YouTuber'dan başarı için ipuçları (Google'a kabul edilmemişti)
Katlanabilir telefonun gölgesinde: Galaxy S10 Plus ile gelen yenilikler neler?
Samsung oyunun kurallarını değiştirdi! Peki sektör buna ayak uydurabilecek mi?
PSG sahada kazandı Facebook'ta kaybetti
Apple inovasyonu hatırladı: Oyun dünyasının Netflix'ini kuruyor
WhatsApp için sonun başlangıcı mı?
Google Asistan Türkiye'de (Espriler hala çok kötü)
İnsanoğlu ölümsüzlüğü fethettiğinde... (Replicas'ın ne kadarı bilim ne kadarı kurgu?)
‘Tekrarlı’ sinyaller tespit edildi: Uzaydan İlk temas ile hayatımızda ne değişecek?
Sosyal medya etkisi: Kameralar 4'lendi
İnternette kota kalktı: Ne kazandık, ne kaybettik?
Netflix'in yeni oyun planı (Hikaye anlatıcılığı değişiyor)
Türkiye Uzay Ajansı'nın kısa ve uzun vadeli hedefleri neler olmalı?
Apple'ın iPhone XR'ı ne kadar "uygun" fiyatlı?
Türkiye için 'oyuna gelme' vakti geldi de geçiyor
Akıllı telefon fiyatları neden sürekli artıyor?
Bitcoin’in düşüşünün ardında yatan 2 neden
Ripple, SWIFT’i tahtından edebilir mi?
‘Blockchain demokrasisi’ hayatımızı değiştirmeye aday
Zekasını paraya çeviren iki adam Hawking’in izinde
Teknoloji milyarderleri paralarını neden uzaya yatırıyor?
Facebook nasıl Facebook’un en büyük reklam vereni oldu?
Apple Watch Series 4'ün 4 yeni özelliği
‘Yapay zeka’ya ne kadar hazırız?