Kendini gerçekleştiren kehanet sosyal psikolojide sıkça kullanılan bir kavram. Kısaca şöyle açıklanabilir; Neye inanırsan onun sonucunu yaşarsın. Eğer inancın bir konuda başarısız olacağın yönündeyse büyük olasılıkla başarısız olursun. Başarılı olacağına inanıp çabalarsan başarma şansın da yüksek olur.
Kendini gerçekleştiren kehanet, piyasalar için de kullanılıyor. Donald Trump'ın geçen hafta tüm dünyaya vergileri artırması piyasaları altüst etti. Yatırımcıları özellikle Çin ile yaşanabilecek ticaret savaşının korkusu sardı. New York borsası sadece iki günde %10 değer kaybetti. Düşüşler bu hafta da sürdü. Dolar endeksi birkaç yıl sonra ilk kez 100 puanın altını gördü.
Küresel ticarette kısa vadede yaşanacak tahribat bu kadar büyük bir etki yaratabilecek düzeyde mi? Muhtemelen değil. Ancak yatırımcılar uzun vadede yaşanabilecek olan değişimlerin korkusuyla şimdiden pozisyonlarını almaya başladı. Belki yıllara yayılması gereken düşüş bir anda görüldü. Bir nevi kehanet gerçekleşmiş oldu.
Amerikan borsalarındaki değer kaybının en büyük nedeni, ülkede resesyon yaşanacağı tahminleriydi. Resesyona girilse bile bu kadar büyük kayıplar yaşanmayabilirdi. Şimdi ise, piyasalardaki çöküş durgunluğa giden süreci de hızlandırabilir.
Bunu Türkiye'de daha önce dolar kuru üzerinden yaşadık. Türkiye'nin ekonomi politikalarında "heterodoks" yaklaşım uygulayacağını açıklaması ile kurda sert yükselişler olmuştu. Ekonomi yönetimi, sadece o günler özelinde bakarak, "Dövizde yaşanılanların gerçekçi bir gerekçesi olmadığını" iddia etmişti. Ancak piyasa uzun dönemde yaşanabilecekleri fiyatlamış, bir nevi kehaneti gerçekleştirmişti.