Üniversitedeki darbe: 1402'likler

"BU KADAR CEZAYI BEN VE ÇOCUKLARIM NEDEN ÇEKTİK"
M. Kement 12 Eylül 1980 günü köy karakolunda gözaltına alınmış, ceketini bile almasına izin verilmeden. İlçeye götürülmüş. Savcılık tarafından salıverilmiş. Bir yıl arayan soran olmamış. Bir yıl sonra Kasım ayında Sivas'a atanmış: "Sekiz kişi beni Hasan Uğurlu Barajı'na kadar indirdi. Islak elbiselerimi değiştirip bindim kayığa. 19 Ocak günüa göreve başladım. Böylece beş çocuğumdan ve eşimden ayrıldım. Büyük bir tedirginlik başladı.

Beni verdikleri mezraya bir köy korucusu ile dağları, yaylaları aşa aşa gittim. Sözde okul olan yer Kuran Kursu. Koyun sürüsü de aynı çatı altında. Oradan bakınca iki yol gözüküyordu: Ya öğretmenliği bırakmak ya da çıldırmak...

Sürgünlük tam altı yıl sürdü. Eş durumu özüründen tayin isteğim bile kabul edilmedi. Sakıncalı olduğumdan Karadeniz bölgesi yasaktı. Her tayin isteğimde Öğretmen Tayin ve Nakil Yönetmeliği'nin 61. maddesini ve 1402 sayılı yasanın değişik ikinci maddesini gerekçe gösterdiler. 61. madde çoktan değişti. Sıkıyönetim kaldırıldı. Bunlara karşın ben altı yıl yer değiştiremiyorum. Örneğin Samsun'a ve Ordu'ya gidemiyorum.

Bu kadar cezayı ben ve çocuklarım neden çektik. Suçumuz neydi, Soramıyorum.."

ÜNİVERSİTELER HALA BİRER 'KAPIKULU KURUMU'
YÖK'ün kurucusu ve ilk başkanı İhsan Doğramacı'ya Cumhuriyet gazetesinde mektup yazarak istifa etmesini isteyen Gündüz Vassaf sonunda kendisi istifa eder. Gündüz Vassaf o günleri Haldun Özen'in kitabında şöyle anlatıyor:

Soru: 1402 sayılı yasayla görevden alınmaları protesto amacıyla görevden ayrıldığın günlerin ortamını ve bu ortamın sana nasıl yansıdığını anlatır mısın?

G.Vassaf: Bir gün Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde arkadaşlarımı ziyarete gitmiştim Girişteki silahlı jandarma sertçe, "Ne işin var?" diye yolumu kesti. Ben de ,"Senin üniversitede ne işin var?" diye sordum. Kimlik kontrolü yaptı. Geçtim.

12 Eylül'le birlikte Türkiye üniversitelerindeki özerklik ve özgürlük sona erdi. Yirmi küsur yıl sonra bugün de üniversiteler hala birer 'kapıkulu kurumu'.

Ama 12 Eylül'den bir yıl önce üniversite, üniversite olmaktan çıkmaya başlamıştı. Boğaziçi Üniversitesi'nde bir fakülte kurulu toplantısında ordunun bizden düşük puanla askeri öğrenci almamız için kontenjan talebinin konuşulduğunu hatırlıyorum. Sıkıyönetim altında öyle bir ortam oluşmaya başlamıştı ki, daha birkaç ay önce infial yaratabilecek ve belki de gündeme bile konulmayacak bu haksız ve 'çizmeyi aşan' talebi enine boyuna tartışır olduk fakülte kurulunda. Yanılmıyorsam Genelkurmay'dan gelen bu istek oy çokluğuyla reddedildi. Ama 12 Eylül'den sonra üniversiteyi 'savunmak' adına askeri rejimle işbirliği yapıp kimi çeşitli mevkilere getirenler, daha o günlerde bir üniversite için 'olmazsa olmaz' olan akademik özerklik üzerinde pazarlık yapılabileceğini bu tutumlarıyla göstermişlerdi.

Oysa 12 Eylül'ün ayak seslerinin işitilmeye başlanmadığı yıllardan önceki on yıl içinde Türkiye üniversiteleri, ülkenin sorunları çerçevesinde araştırmaların yapıldığı, özellikle sosyal bilimlerde evrensel olduğu varsayılan Batı için geliştirilmiş bilimsel paradigmaların sorgulandığı, bölümlerde, yurtdışı doktora ithalinden bağımsızlaşarak, süreklilik kazanan programlara yönelik doktora öğrencilerinin yetiştirilmeye başlandığı ve bununla birlikte uluslarrası toplantılarda, yayınlarda, derneklerde ve ortak araştırma projelerinde katılımın niteliksel bir sıçramayla olgunlaştığı kurumlar haline dönüşmüşlerdi...